Звычайны юрок

Звычайны юрок
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Вераб’інападобныя Падатрад:  Пеўчыя вераб’іныя Інфраатрад:  Passerida Надсямейства:  Passeroidea Сямейства:  Уюрковыя Род:  Fringilla Від:  Звычайны юрок
Міжнародная навуковая назва
Fringilla teydea Linnaeus, 1758
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 22720041
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   179167 NCBI   36255 EOL   1052105 FW   373098

Юрок звычайны (Fringilla montifringilla) — від пеўчых птушак з сямейства ўюрковых.

З усіх уюрковых у яго назіраюцца найбольш выяўленыя пералётныя паводзіны.

Біялагічнае апісанне

Песня ўюрка

Велічыня ўюрка адпавядае велічыні вераб’я. Маса 19-25 г. У зімовы час ва ўюрка-самца галава, шыя і пярэдняя частка спіны афарбаваныя ў карычнева-шэры колер. Улетку яны становяцца чорнымі. Грудзі круглы год аранжавага колеру. На кончыку хваста ва ўюрка белае апярэнне. У самак нашмат больш сціплая расфарбоўка. У іх карычняватая галава з цёмнымі палоскамі на верхняй частцы. Карычневай з’яўляецца і спіна, а грудзі менш яркага аранжавага колеру, чым у самца.

Песня — нягучнае скрыпучае шчабятанне, сканчаецца рэзкім «чжжж», крык — працяглае «кеўк», у палёце — рэзкае «чы-чы» або «вжяя».

Арэал

Гняздуецца ў краінах Скандынавіі і ў Расіі ад Кольскага паўвострава на захадзе да Ахоцкага мора на ўсходзе, у паўднёвай лесатундры і лясной зоне, аддае перавагу змешаным лясам. Зімуе на поўдні Заходняй Еўропы, у Турцыі, Іране, Туркменістане, на ўсходзе Кітая, у Карэі, Японіі.

У сваім арэале ён найбольш часта гняздуецца пасля пячураўкі-будаўнічка (Phylloscopus trochilus), аднак падчас пералётаў ён цалкам пакідае месцы гнездавання.

Месцы пасялення

Тайговы від, гняздуецца ў іглічных лясах. На поўначы арэалу дасягае паўднёвай тундры, на поўдні імкнецца ў вышыні, да мяжы бярозавага крывалессяна вышыні 3000 м, асобныя ізаляваныя месцы гнездавання існуюць у зоне змешаных лясоў, у лесастэпе.

Колькасць

У Еўропе гнездавую папуляцыю ацэньваюць у 13-22 млн пар і 39-66 млн асобін. Улічваючы, што ў Еўропе размешчана 25-49% плошчы гнездавога арэалу, папярэдняя адзнака агульнай колькасці віду складае 79-264 млн асобін.

Гнездаванне

Яйкі Fringilla montifringilla

На месцы гнездавання прылятае ў другой палове сакавіка — першай палове красавіка.

Гняздо размяшчае на дрэвах на вышыні 2-5 м. Гняздо больш масіўнае і больш друзлае, чым у берасцянкі. Сценкі гнязда шчыльныя і адносна тоўстыя, зробленыя з травяністых сцеблаў і моху, звонку пакрытыя лішайнікамі і кавалачкамі бяросты. Латок высланы поўсцю, пер’ем і раслінным пухам. Кладка складаецца з 5-7, часцей за 6 яек, падобных яйкам берасцянкі (Fringilla coelebs), але маюць больш зялёны асноўны фон, малюнак больш дробны і бледны. Памеры яек: 17-22 х 14-15 мм.

Вылет з месцаў гнездавання адзначаецца ў верасні — першай палове кастрычніка.

Выкарыстанне

Яшчэ ў XIX стагоддзі ў Заходняй Еўропе юркоў часам лавілі дзеля «смачнага, некалькі ялкавага» мяса.

Літаратура

• Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000. — 540 с. ISBN 83-01-13187-X
• Арлотт Н., Храбрый В. Птицы России: Справочник-определитель. — СПб.: Амфора, 2009. — С. 388. — 446 с. — ISBN 978-5-367-01026-8.

Спасылкі

• Позвоночные животные России: Вьюрок Архівавана 20 снежня 2016. (руск.)
• Вьюрок на сайте «ecosystema» (руск.)