Казіс Гедрыс

Казіс Гедрыс
Казіс Гедрыс
	літ.: Kazys Giedrys
Дата нараджэння	15 сакавіка 1891
Месца нараджэння	Салас[d], Камайская воласць[d], Новааляксандраўскі павет, Ковенская губерня, Расійская імперыя;
Дата смерці	27 снежня 1926 (35 гадоў)
Месца смерці	Коўна, Літва;
Пахаванне	Вайсковыя могілкі ў Каўнасе[d];
Грамадзянства	Расійская імперыя; СССР
Партыя	Камуністычная партыя Літвы
Асноўныя ідэі	камунізм
Род дзейнасці	член ЦК КП Літвы

Казіс (Казімір Юозавіч) Гедрыс (літ.: Kazys Giedrys; 15 сакавіка 1891, мястэчка Салас, цяпер Рокішкіскі раён (руск.) (бел. — 27 снежня 1926, Каўнас) — бачны дзеяч камуністычнага руху Літвы. Адзін з арганізатараў і кіраўнікоў камуністычнага падполля ў Беларусі ў гады Грамадзянскай вайны^[1].

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Сын дзяка. Член КПСС з 1917 года^[1]. Удзельнік Кастрычніцкай рэвалюцыі ў Пецярбургу^[1], падаўлення бунту Керанскага — Краснова (руск.) (бел.. З сакавіка 1918 года старшыня Петраградскай літоўскай секцыі РКП(б) і Петраградскага аддзялення Камісарыята па літоўскіх справах.

Са студзеня 1919 года прадстаўнік Часовага рабоча-сялянскага ўрада Літвы, з сакавіка 1919 — СНК Літоўска-Беларускай ССР пры СНК РСФСР^[1]. Дэлегат 8-га з’езда РКП(б). У жніўні-верасні 1919 па заданні ЦК КП(б)ЛіБ ствараў камуністычнае падполле ў Мінску, Маладзечне, Лідзе, Баранавічах, Гродне, Ашмянах^[1]. З верасня 1919 сакратар падпольнага (руск.) (бел. цэнтральнага бюро КП Літвы і Беларусі ў акупаваным палякамі Вільнюсе. У чэрвені 1920 арыштаваны. Па абмене палітвязнямі паміж РСФСР і Польшчай у сакавіку 1921 прыбыў у Маскву^[1]. Дэлегат 1-га (руск.) (бел. і 3-га (руск.) (бел. Кангрэсаў Камінтэрна^[1]. З лістапада 1921 сакратар Літоўскай секцыі пры ЦК РКП(б). У 1923 годзе загадчык аддзелам Магілёўскага павятовага камітэта РКП(б)^[1]. З кастрычніка 1923 года ў партыйным падполлі ў Каўнасе^[1], член ЦК КП Літвы.

За рэвалюцыйную дзейнасць неаднаразова быў арыштаваны (1920, 1924) і заключаны ў турму^[1].

Ваенны пераварот у Літве (1926)[правіць | правіць зыходнік]

Арыштаваны пасля перавароту ў Літве, які адбыўся пад кіраўніцтвам А. Смятоны 17 снежня. Разам з іншымі кіруючымі работнікамі Камуністычнай партыі Літвы паўстаў перад ваенным трыбуналам па абвінавачванні ў падрыхтоўцы да камуністычнага паўстання і разам з Юозасам Грэйфенбергерысам (руск.) (бел., Раполасам Чарнасам (руск.) (бел. і Каралісам Пожалам (руск.) (бел. прысуджаны да смяротнага пакарання. Асуджаныя былі расстраляны 27 снежня 1926 у VI форце Каўнаса^[1].

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

У 1973 годзе ў Каўнасе быў усталяваны помнік «Чацвёра камуністаў» (інакш «Чацвёра камунараў»; скульптары Бронюс Вішняўскас (руск.) (бел. і Напалеонас Пятруліс (руск.) (бел.), які цяпер знаходзіцца ў экспазіцыі савецкіх скульптур у парку Грутас^[2].

Зноскі

↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к Гедрис Казимир Юозович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 142. — 737 с.
↑ Keturi komunarai Архівавана 23 снежня 2014.

[БС-1] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к Гедрис Казимир Юозович // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 142. — 737 с.

[2] Keturi komunarai Архівавана 23 снежня 2014.

[1]

[2]