Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Кракаў)
| Царква | |
| Царква Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі | |
|---|---|
| Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (Kościół Mariacki) | |
 Від з Рыначнай плошчы | |
| 50°03′42″ пн. ш. 19°56′21″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Польшча |
| Горад | Кракаў |
| Канфесія | каталіцызм |
| Епархія | Кракаўская архідыяцэзія |
| Благачынне | Surroundings of the Saint Mary Basilica in Kraków[d] |
| Архітэктурны стыль | готыка |
| Заснавальнік | Казімір III |
| Дата заснавання | XIV стагоддзе |
| Вышыня | 81 м |
| Матэрыял | цэгла |
| Сайт | mariacki.com |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі, у прастамоўі Марыяцкі касцёл — каталіцкі храм, пабудаваны ў гатычным стылі ў Кракаве (Польшча). У 1962 годзе касцёл атрымаў тытул малой базілікі.
Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі з'яўляецца адной з асноўных архітэктурных дамінант кракаўскага Галоўнага Рынка, выходзячы на яго галоўным фасадам. Касцёл знаходзіцца на трасе Малапольскай дарогі святога Якава.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Паводле інфармацыі Яна Длугаша, першы каменны касцёл у раманскім стылі быў закладзены ў 1221—1222 гадах біскупам Іва Адрованжам на месцы ранейшага драўлянага храма. Але касцёл быў знішчаны ў выніку татарскіх набегаў.
У 1290—1300 гадах, часткова на ранейшым падмурку, быў пабудаваны раннегатычны зальны храм, асвячоны каля 1320—1321 гг. Будаўнічыя работы працягваліся да 1320-х гг.
У 1355—1365 гг. на сродкі Мікалая Вежынка, кракаўскага мешчаніна і сандамірскага стольніка, пабудаваны сучасны прасвітэрый.
У 1392—1397 гг. майстар Мікалай Вернер выконваў заказ па паляпшэнні асвятлення касцёла. З гэтай мэтай былі паніжаны сцены бакавых нефаў, а ў галоўным былі дададзеныя вялікія аконныя праёмы. Такім чынам касцёл з зальнага храма ператварыўся ў базіліку.
У выніку землетрасення 1443 (або 1442) года часткова быў пашкоджаны звод храма.
У першай палове XV стагоддзя дабудаваныя бакавыя капліцы. Большая частка з іх была вынікам працы майстра Францішака Веханя з кракаўскага прадмесця Клепажа. У гэты ж час была надбудавана паўночная вежа, якая выконвала тады функцыі гарадской вартавой вежы. У 1478 г. цясляр Маціяс Херынгкан увянчаў вежу шлемападобнай галоўкай. На ёй у 1666 годзе ўстаноўлена пазалочаная карона.
У канцы XV стагоддзя Марыяцкі касцёл здабыў адно з галоўных сваіх упрыгожванняў — скульптурны шэдэўр позняй готыкі — Вялікі алтар — твор Віта Ствоша.
У XVIII стагоддзі, па замове архіпрасвітэра Яцэка Аўгуста Лапацкага, унутранае ўбранне касцёла набыло познебарочны стыль. Аўтарам гэтых работ быў архітэктар Франчэска Плацыдзі. Змяніліся 26 алтары, а таксама іншае ўбранне, лавы, абразы, а сцены былі ўпрыгожаны паліхраміяй работы Анджэя Радваньскага.
У пачатку XIX стагоддзя, у рамках добраўпарадкавання горада, былі ліквідаваны прыкасцёльныя могілкі, на месцы якіх зараз знаходзіцца Марыяцкая плошча.
У 1887—1891 гг. пад кіраўніцтвам Тадэвуша Стрыеньскага касцёла было нададзена неагатычнае аблічча. У храме з'явілася новая паліхрамія — на гэты раз па праекце і ў выкананні Яна Матэйкі, якому дапамагалі Станіслаў Выспяньскі і Юзаф Мехофер — аўтары вітражоў у прэзбітэрыі і над галоўнымі арганамі.
З пачатку 1990-х гг. праводзіліся комплексныя рэстаўрацыйныя работы, у выніку якіх касцёл быў ачышчаны ад забруджванняў, якія асядалі на яго сценах на працягу ўсяго ХХ стагоддзя. Завяршальным этапам работ была рэстаўрацыя даху касцёла, якая скончылася ў 2003 годзе.
18 красавіка 2010 г у Марыяцкім касцёле праходзіла цырымонія развітання з прэзідэнтам Польшчы Лехам Качыньскім і яго жонкай Марыяй, якія загінулі ў авіякатастрофе пад Смаленскам 10 красавіка 2010 года. Пасля прэзідэнцкая пара была пахавана ў адной з крыпт Вавельскага сабора.
Творы мастацтва
[правіць | правіць зыходнік]У цэрквы знаходзяцца розныя творы мастацтва сярэднявечнай Еўропы.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Leszek Ludwikowski, Kraków i okolice. Przewodnik, Warszawa: Sport i Turystyka 1978, ISBN 83-217-2823-5.