Лужыцкі алфавіт
Выгляд
Лужыцкі алфавіт заснаваны на базавым лацінскі алфавіце, але змяшчае дыякрытычныя знакі — акут і гачак, што робіць яго падобным на чэшскі і польскі алфавіты.
Алфавіт выкарыстоўваецца ў лужыцкіх мовах, хаця асобныя літары выкарыстоўваюцца толькі ў адной з дзвюх моў (верхнялужыцкай ці ніжнялужыцкай).
Алфавіт
[правіць | правіць зыходнік]Літара | Назва | Вымаўленне | Алафоны | HTML-код | Заўвагі | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Верхняя | Ніжняя | Верхняе | Ніжняе | Вялікая літара | Малая літара | |||
A a | a | a | ||||||
B b | bej | b | p | |||||
C c | cej | t͡s | ||||||
Č č | čej | t͡ʃ | Č | č | ||||
Ć ć | ćet | t͡ɕ | Ć | ć | ||||
D d | dej | d | t | |||||
E e | ej | ɛ | ||||||
Ě ě | jět/ět | ět | iɪ | Ě | ě | |||
F f | ef | f | ||||||
G g | gej | g | ||||||
H h | ha | h | h ці не вымаўляецца | |||||
I i | i | i | ||||||
J j | jot/jót | jot | j | |||||
K k | ka | k | ||||||
Ł ł | eł | w | Ł | ł | ||||
L l | el | l | ||||||
M m | em | m | ||||||
N n | en | n | ||||||
Ń ń | eń | ejn | ɲ | Ń | ń | |||
O o | o | ɔ | ||||||
Ó ó | ót | u | ɛ, ɨ | Ó | ó | |||
P p | pej | p | ||||||
R r | er | r | ||||||
Ř ř | eř | — | ʃ | — | Ř | ř | Выкарыстоўваецца толькі ў верхнялужыцкай мове. | |
Ŕ ŕ | — | ejŕ | — | r | Ŕ | ŕ | Выкарыстоўваецца толькі ў ніжнялужыцкай мове. | |
S s | es | s | z, ɕ | |||||
Š š | eš | ʃ | Š | š | ||||
Ś ś | — | śej | — | ɕ | ʑ | Ś | ś | Выкарыстоўваецца толькі ў ніжнялужыцкай мове. |
T t | tej | t | d | |||||
U u | u | u | ||||||
W w | wej | v | w ці не вымаўляецца | f (верхнялужыцкі) | ||||
Y y | y | ɨ | ||||||
Z z | zet | z | s, ʑ | |||||
Ž ž | žet | ʒ | ||||||
Ź ź | — | źej | — | ʑ | Выкарыстоўваецца толькі ў ніжнялужыцкім дыграфе dź. |
У больш ранняй версіі ніжнялужыцкі алфавіт уключаў літары b́, ṕ, ḿ і ẃ для абазначэння палаталізаваных зычных гукаў. Цяпер замест ніх выкарыстоўваюць дыграфы bj, mj, pj и wj.
Дыграфы
[правіць | правіць зыходнік]Дыграф | Назва | Вымаўленне | Алафоны | HTML-код | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Верхняе | Ніжняе | Вялікая літара | Малая літара | |||
Ch ch | cha | k | x | |||
Dź dź | dźej/dźet | d͡ʑ | t͡ɕ |
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Jana Šołćina, Edward Wornar: Obersorbisch im Selbststudium, Hornjoserbšćina za samostudij, Bautzen 2000, ISBN 3-7420-1779-9, Seiten 12–15 (ням.)
- Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, Seiten 15–21 (ням.)