Ордэн «За вайсковыя заслугі» (Балгарыя)
Ордэн «За вайсковыя заслугі» | |||
---|---|---|---|
балг.: Орден «За военна заслуга» | |||
I ступені | |||
|
|||
|
|||
Арыгінальная назва | балг.: Орден «За военна заслуга» | ||
Краіна | Балгарыя | ||
Тып | ордэн | ||
Каму ўручаецца | вайскоўцам | ||
Падставы ўзнагароджання | за бездакорную службу і выдатныя заслугі | ||
Дата заснавання |
царскі 18 траўня 1900 года рэспубліканскі 13 чэрвеня 2003 года[1] |
||
Статус | уручаецца | ||
Характарыстыкі | |||
Памеры | 48 мм-63 мм, у залежнасці ад ступені | ||
Чарговасць узнагарод | |||
Старэйшая |
царская Ордэн Святога Аляксандра рэспубліканская Ордэн Святых Кірыла і Мяфодзія |
||
Малодшая |
царская Ордэн «За заслугі» рэспубліканская Медаль «За заслугі» |
||
Адпавядае |
Царства Ордэн «За грамадзянскія заслугі» Рэспубліка Ордэн «За грамадзянскія заслугі» Ордэн Мадарскага вершніка |
||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Ордэн «За вайсковыя заслугі» (балг.: Орден «За военна заслуга») — ордэн Балгарыі, які быў заснаваны наказам князя Фердынанда I 18 траўня 1900 года. Ордэн прызначаўся для ўзнагароджвання вайскоўцаў за бездакорную вайсковую службу (у мірны час) і за асаблівыя заслугі падчас вайны (з вайсковым адрозненнем).
Ордэн «За вайсковыя заслугі» быў адноўлены, з некаторымі зменамі, 13 чэрвеня 2003 года і, на сённяшні дзень, з'яўляецца дзяржаўнай узнагародай Рэспублікі Балгарыя.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Заснаваны княжацкім наказам 18 траўня 1900 года ў знак асаблівай ласкі манарха да адважнага войска. Па сутнасці, гэта ордэн «За грамадзянскія заслугі», але перароблены для вайскоўцаў, тое жа самае тлумачэнне змяшчаецца ў самім наказе. Ордэн уручаецца вайскоўцам за бездакорную службу і выдатныя заслугі. Ён быў створаны ў шэсць ступеняў, а ў 1933 г. была ўведзена ступень Вялікага Крыжа.
Ордэн мае форму схіленага крыжа, плечы якога пакрытыя чырвонай эмаллю. Паміж імі размешчаныя два мячы, лапаткі звернутыя ўверх. У цэнтры на пярэднім баку размешчаная манаграма заснавальніка — князя Фердынанда I, а вакол, у эмалі ў зялёным коле, надпіс «ЗА ВОЕННА ЗАСЛУГА». Аверс паўтараецца як на ордэне «За грамадзянскія заслугі», але з белым пярсцёнкам. Ён вянчае каралеўскую карону з апушчанымі кісцямі.
Падчас вайны вонкавы выгляд падвяргаецца невялікім зменам на плечах паясніцы, устанаўліваецца лаўровы вянок, а пярсцёнак вакол вымпела — у белай эмалі.
Вялікі крыж носіцца на шырокай жоўтай стужцы з чорна-белымі краямі на канцы — колерамі дынастыі Сакс-Кабург-готыкаў. Пры ступені ад чацвёртай да шостай праводзяцца на невялікай трохкутнай стужцы на правай грудзіне.
Пасля 9 верасня 1944 года стужка была заменена стужкай ордэна «За грамадзянскія заслугі», манаграма цара Фердынанда была знята і зменненая на балгарскі трыкалор. У 1950-я гады ён быў адменены. Быў адноўлены ў 2004 годзе ў два этапы.
Апісанне
[правіць | правіць зыходнік]Ордэн меў Вялікі крыж , шэсць ступеней і дзве катэгорыі: з вайсковым адрозненнем (лаўровы вянец), які выдаваўся падчас вайны, і без вайсковага адрознення, які выдаваўся у мірны час. Знак ордэна ўяўляе сабой пізанскі крыж са скрыжованымі мячамі між раменаў. Крыж усіх ступеней, акрамя VI-й, цёмна-чырвонай эмаллю і мае падвеснае звяно ў выгядзе кароны (крыжы V-й і VI-й ступеней маглі быць гэтаксама і без кароны). Найніжэйшая ступень ордэна - VI-я, эмаллю не пакрывалася і была цалкам срэбнага колеру.
Вялікі крыж
[правіць | правіць зыходнік]I-я ступень, Вялікі крыж
[правіць | правіць зыходнік]Узнагароджваліся найстарэйшыя дзяржаўныя службоўцы і вайскоўцы. Апраналася стужкахустку праз плячо.
II-я ступень, Вялікі афіцэрскі крыж
[правіць | правіць зыходнік]Узнагароджваліся выключна генералы. Нагадвае крыж I-й ступені, але мае памер 63 мм. Насіўся на шыйнай стужцы.
III-я ступень, Камандзірскі крыж
[правіць | правіць зыходнік]Для ўзнагароджвання камандзіраў палкоў (палкоўнікаў і падпалкоўнікаў). Знешне нагадвае крыж II-й ступені і мае дыяметр ад 54 мм да 63 мм. Не мае зорку. Насіўся на шыйнай стужцы.
IV-я ступень, Афіцэрскі крыж
[правіць | правіць зыходнік]Для ўзнагароджвання маёраў, штабных афіцэраў і капітанаў — ротных камандзіраў. Па выгляду падобны да крыжа III-й ступені, але больш маленькі па памеру — ад 48 мм да 51 мм. Насіўся на жоўта-чорна-белай трохвугольнай стужцы з разеткай — у мірны час, а падчас вайны - з ваенным адрозненнем і на стужцы ордэна «За храбрасць» без разеткі.
V-я ступень, Кавалерскі крыж
[правіць | правіць зыходнік]Для ўзнагароджвання ротных і ўзводных камандзіраў да звання капітана, апалчэнцаў, добраахвотнікаў сербска-балгарскай вайны, балканскіх войнаў і інш. мае памеры ад 48 мм да 51 мм. Не адрозніваецца ў гэтым ад крыжа IV-й ступені, але выраблены цалкам з пасрэбранага металу (за выняткам эмаліраваных дэталей). Яшчэ адным адрозненнем ад крыжа IV-й ступені, з'яўляецца адсутнасць разеткі на стужцы. Існуюць эмісіі як з каронай, гэтак і без. У мірны час уручаўся на звычайнай стужцы, а падчас вайны — з вайсковым адрозненнем у выглядзе лаўровага вянка парэдняга боку ордэна і на стужцы ордэна «За храбрасць».
VI-я ступень, Срэбны крыж
[правіць | правіць зыходнік]Для ўзнагароджвання падафіцэраў, апалчэнцаў, добраахвотнікаў сербска-балгарскай вайны, балканскіх войнаў і інш. Выраблены цалкам з пасрэбранага металу, без эмалі, з каронай ці без (сярэдзіна якой таксама не мае эмалі). Дыяметр крыжа 46 мм. Шостая ступень ордэна не мае эмісіі з вайсковым адрозненнем на пярэднім баку крыжа. У мірны час уручаўся на звычайнай стужцы, а падчас вайны — на стужцы ордэна «За храбрасць».
Знакі ордэна
[правіць | правіць зыходнік]
Ордэн «За вайсковыя заслугі» | ||
---|---|---|
I-я степень | II-я степень | III-я степень |
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Денков, Ст. (2001) Български ордени і медаля, Сафія: Кибела.
- Паўлаў. П. (2003) Български ордени і медаля, ????: ????.
- Пётраў, T. (2000) Ордени і медаля ў България, Сафія: ????.