Палац Тышкевічаў (Лянтварыс)
| Славутасць | |
| Палац Тышкевічаў | |
|---|---|
| польск.: Pałac Tyszkiewiczów w Landwarowie | |
 | |
| 54°39′32″ пн. ш. 25°02′24″ у. д.HGЯO | |
| Краіна | |
| Месцазнаходжанне | |
| Архітэктурны стыль | неаготыка |
| Статус | Помнік культуры |
 |
|
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Палац Тышкевічаў — палац у неагатычным стылі ў Лянтварысе, у Тракайскім раёне Віленскага павета Літвы, на паўночным беразе возера Лянтварыс, пабудаваны ў сярэдзіне XIX стагоддзя для сям’і Тышкевічаў.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Афіцыйнай датай першай пісьмовай згадкі маёнтка Ландварава лічыцца 1596 год, хоць мясцовасць Ландвер (сучасны Лянтварыс) згадвалася ў хроніках Віганда Марбургскага 1394 года. У хроніцы аб селішчы гаварылася зусім няшмат, ніякіх падрабязнасьцяў не апісвалася. Селішча шмат разоў змяняла сваю назву і гаспадароў, пераходзячы ад аднаго роду да іншага. Першым вядомым уладальнікам Літварышак Табарышак або Лантварава быў маршал Ян Сакаловіч-Кунцэвіч. Пасля смерці Яна, спадчынніцай маёнтка стала яго дачка — Беата, якая ў 1606 годзе прадала маёнтак Літварышкі Табарышкі ці Лантвараў Паўлу Стэфана Сапегу. 19 ліпеня 1635 года ўладальнікам Лантварава стала дачка Паўла Стэфана — Ганна Катажына Сапега. У 1666 годзе маёнтак быў прададзены Ганне Сапезе--Нарушэвіч, у 1669 годзе Ганна падарыла маёнтак Лантвараў віленскаму манастыру бернардынцаў. У 1771 годзе, выплаціўшы бернардынцам 12 тысяч злотых, гаспадаром маёнтка стаў земскі рэгент ваяводства Троцкага — Антоні Грыневіч, але праз два гады, у 1773 годзе, на Лантвараў стаў прэтэндаваць Юзэф Дамброўскі. Пасля некалькіх судовых працэсаў, якія праходзілі ў Новым і Старым Тракаі, у 1778 г. Грыневіч адсудзіў Лантвараў, выйграўшы судовы працэс з Дамброўскім.
У 1850 годзе маёнтак быў набыты Юзафам Тышкевічам. На момант набыцця маёнтка ў ім ужо былі некаторыя пабудовы: млын, дом млынара, стайня, некалькі свінарнікаў і свіранаў каля возера, піваварны завод. Цэнтрам сядзібы з'яўляўся вялікі драўляны дом XVII стагоддзя, на высокім каменным падмурку. У 1855-1865 гадах быў пабудаваны 2-3 павярховы палац з масіўнай гатычнай чатырохкутнай вежай. Палац дапаўняла адкрытая веранда на тонкіх чыгунных слупах, з ажурным дахам-навесам. Глыбокі яр, які атачаў палац, быў ператвораны ў вялікае штучнае возера, а шлях, які вядзе па дамбе ў палац, быў абсажаны з двух бакоў таполямі. Таксама ў маёнтку былі пабудаваны новыя цагляныя і драўляныя стайні, карэтны двор, хлеў, свірны, адрыны, драўляныя дамы для абслугі, дом кіраўніка, адміністрацыйны дом.
У 1892 годзе маёнтак перайшоў да сына Юзэфа Тышкевіча - Уладзіслава. У 1899 году па яго замове пачалася значная перабудова палаца. Аўтары праекта — бельгійскі архітэктар дэ Ваег і польскі архітэктар і мастак Тадэвуш Раствораўскі.
Доўгі час у палацы Тышкевічаў размяшчалася багатая калекцыя розных твораў мастацтва. У 1915 годзе з-за набліжэння да Віленшчыны лініі фронту яна была вывезена ў глыб Расіі, пасля чаго яе сляды згубіліся. Частка захаваных каштоўных прадметаў знаходзіцца ў калекцыі Тракайскага замка.
Восенню 1919 года ў палацы па запрашэнні графа Тышкевіча гасцяваў папскі нунцый Акілле Раці, у будучым папа рымскі Пій XI.
У часы Літоўскай ССР палац належаў Дывановай фабрыцы «Kilimai».
Парк[правіць | правіць зыходнік]
Палац аточаны паркам плошчай 12,7 гектараў, спраектаваным прыдворным ландшафтным архітэктарам Тышкевічаў Эдуардам Андрэ. Перад Першай сусветнай вайной у парку раслі 60 відаў дрэў і кустоў. Таксама была створана сажалка, якая злучалася сістэмай праліваў, на якой быў зроблены штучны каскад, каменныя масткі ды штучныя гроты.