Псеўда-Арыстоцель
Псе́ўда-Арысто́цель — агульнае імя для аўтараў філасофскіх і медыцынскіх прац, якія прыпісваюць свае працы Арыстоцелю, а таксама для тых, чые працы пазней лічыліся працамі Арыстоцеля. У Сярэднія вякі многія еўрапейскія і арабскія аўтары ўдавалі свае працы за арыстоцелеўскія, бо гэта прыносіла іх працам вядомасць і прызнанне. Гэтыя сачыненні ёсць прыкладам псеўдаэпіграфікі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Першыя псеўда-арыстоцелеўскія творы былі створаныя прадстаўнікамі перыпатэтычнай школы, закладзенай самім Арыстоцелем. Аднак, пераважная колькасць прац была напісаная значна пазней, у Сярэднія вякі[1]. Арыстоцель стварыў мноства твораў разнастайнай тэматыкі, таму магчыма было прыпісваць яму тэксты ў самых розных галінах. Прыпісванне імя Арыстоцеля тэкстам гарантавала ім некаторую павагу і прызнанне, бо Арыстоцель лічыўся адным з самых аўтарытэтных старажытных аўтараў для вучоных людзей як хрысціянскай Еўропы, гэтак і мусульманскіх арабскіх краін[2]. Як правіла невядома, быў прыпісаны Арыстоцелю тэкст яго ўласным аўтарам ці кімсьці іншым, хто хацеў папулярызаваць такія працы, выкарыстоўваючы імя філосафа.
За Сярэднімі вякамі ў абарачэнні было больш за сто псеўда-арыстоцелеўскіх твораў. Іх можна падзяліць на тры групы паводле мовы арыгіналу, а менавіта лаціна, грэчаская і арабская. Група твораў на лаціне найменшая, пераважаюць працы па-арабску.[3] У Сярэднявеччы многія арабскія творы былі перакладзеныя на лаціну. Бальшыня з іх асвятляе акультныя тэмы, такія як алхімія, астралогія, хірамантыя і фізіягноміка. Іншыя тэксты адносіліся да грэчаскіх філасофскіх прадметаў — часцей да платонаўскіх і неаплатанічных школ, радзей да перыпатэтычнай. Арабскі Secretum Secretorum быў самай папулярнай псеўда-арыстоцелеўскай працай і нават больш распаўсюджаны, чым любы з сапраўдных твораў Арыстоцеля[1].
Стварэнне псеўда-арыстоцелеўскіх твораў працягвалася яшчэ доўга нават пасля Сярэдніх вякоў. «Шэдэўр Арыстоцеля» — гэта дапаможнік па сексуальных практыках і акушэрстве, упершыню апублікаваны ў 1684 годзе, стаўшы вельмі папулярным у Англіі. Ён усё яшчэ прадаваўся ў пачатку XX стагоддзя і, верагодна, быў самай тыражаванай кнігай на медыцынскую тэматыку ў XVII і пачатку XIX стагоддзя[4].
Вядомыя творы[правіць | правіць зыходнік]
- Aristotle’s Masterpiece (1684)
- De Proprietatibus Elementorum (IX—X стагоддзі н. э.)
- Liber de Causis
- De mirabilibus auscultationibus
- De Mundo (IV—III стагоддзі да н. э.)
- Rhetorica ad Alexandrum
- Secretum Secretorum
- Тэалогія Арыстоцеля
- Physiognomonica (каля 300 года да н. э.)
- De Melisso, Xenophane, Gorgia
Зноскі
- ↑ а б Glick, Livesey, Wallis 2005, p. 423–424.
- ↑ Kieckhefer 2000, p. 27.
- ↑ Charles B. Schmitt, Dilwyn Knox (Eds.): Pseudo-Aristoteles Latinus. A Guide to Latin works falsely attributed to Aristotle before 1500. London: The Warburg Institute, 1985, ISBN 0-85481-066-8 (Warburg Institute Surveys and Texts 12).
- ↑ Bullough 1973.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Alwishah, Ahmed; Hayes, Josh (2015). Aristotle and the Arabic Tradition. ISBN 1107101735. Cambridge University Press.
- Bullough, Vern L. An Early American Sex Manual, or, Aristotle Who?(англ.) // Early American Literature : journal. — 1973. — Т. 7. — № 3. — С. 236—246.
- Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia (англ.) / Glick, Thomas; Livesey, Steven J.; Wallis, Faith. — New York City, New York: Routledge, 2005. — ISBN 978-0-415-96930-7.
- Kieckhefer, Richard. Magic in the Middle Ages (англ.). — Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press, 2000. — ISBN 978-0-521-78576-1.
- Charles B. Schmitt, Dilwyn Knox (Eds.): Pseudo-Aristoteles Latinus. A Guide to Latin works falsely attributed to Aristotle before 1500. London: The Warburg Institute, 1985, ISBN 0-85481-066-8 (Warburg Institute Surveys and Texts 12)
| ||||
