Рывок (кінематыка)
Рывок | |
---|---|
Размернасць | LT −3 |
Адзінкі вымярэння | |
СІ | м/с3 |
СГС | см/с3 |
Заўвагі | |
вектарная велічыня |
Рывок (англ.: jerk, jolt, surge, lurch) - вектарная фізічная велічыня, якая характарызуе тэмп (хуткасць) змены паскарэння цела. З'яўляецца трэцяй вытворнай па часе ад радыус-вектара.
Рывок у кінематыцы[правіць | правіць зыходнік]
Вектар рыўка ў любы момант часу знаходзіцца шляхам дыферэнцыявання вектара паскарэння часціцы па часе:
дзе:
- — паскарэнне;
- — хуткасць;
- — радыус-вектар.
Адзінкі вымярэння рыўка[правіць | правіць зыходнік]
- метр у секунду у кубе, м/с³, вытворная адзінка сістэмы СІ.
- сантыметр у секунду у кубе, cм/с³, вытворная адзінка сістэмы СГС.
- «жэ» у секунду, g/с, дзе g = 9,81 м/с² - стандартнае паскарэнне вольнага падзення.
Электрадынаміка[правіць | правіць зыходнік]
Сіла, якая дзейнічае на паскораны зарад, які рухаецца (радыяцыйнае трэнне, ці рэакцыя выпраменьвання), прапарцыйная трэцяй вытворнай каардынаты (гэта значыць першай вытворнай паскарэння) па часе.
- (у сістэме СІ).
Прымяненне[правіць | правіць зыходнік]
Транспарт[правіць | правіць зыходнік]
Паняцце рыўка ўжываецца пры перавозцы пасажыраў, а таксама далікатных і каштоўных грузаў.
Пасажыр прыстасоўваецца да паскарэння, напружваючы мышцы і падбіраючы позу. Пры змене паскарэння пастава, натуральна, таксама змяняецца. Пасажыру трэба даць час, каб адрэагаваць і змяніць яе - інакш стаялы пасажыр страціць раўнавагу, а сядзячы - стукнецца. Тыповы прыклад - момант поўнай прыпынку вагона метро пасля працэсу тармажэння: з месцамі пасажыры, якія нахіліся наперад у працэсе тармажэння, не паспяваюць прыстасавацца да новага паскарэння, які ўзнікае ў момант прыпынку, і нахіляюцца назад.
Вестыбулярны апарат чалавека адчувальны менавіта да рыўка, а не да паскарэння.
Аналагічна, груз, да якога прыкладзена паскарэнне, дэфармуецца. Частае і хуткае змяненне паскарэння азначае частую і хуткую дэфармацыю, што можа прывесці да разбурэння далікатнага грузу. Часткова рывок можна паменшыць, выкарыстаўшы амартызацыйную ўпакоўку.
Для многіх прыбораў і прылад у тэхнічных умовах нармуецца лімітавае значэнне рыўка.
Вытворныя большага парадку ў транспарце прымяняюцца рэдка. Вядомы выпадак, калі радыус-вектар даследаваўся да чацвёртай вытворнай - вывад на арбіту тэлескопа Хабла.
У артыкуле І. І. Смульского і Я. І. Смульского «Астэроід Апофіс: эвалюцыя арбіты і магчымае выкарыстанне» выкарыстоўваюцца вытворныя да шостага парадку і шэраг Макларена ў праграме разліку.
У працы фінскага матэматыка К. Зундмана пры вырашэнні "задачы 3-х цел" выкарыстоўваюцца вышэйшыя вытворныя і шэрагі.
Металарэзныя станкі[правіць | правіць зыходнік]
У металарэзных станках з электронным кіраваннем змена паскарэння таксама важная - хуткія дэфармацыі інструмента, якія здараюцца пры высокім рыўку, заўчасна выводзяць інструмент з ладу.
Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Кинематика механизмов — артыкул з БСЭ. И. И. Артоболевский, Н. И. Левитский
- Капунцов Ю. Д. Электрооборудование и электропривод промышленных установок. Учебник для вузов. — М., 1979. — 360 с.
- Хитрик В. Э. Методы динамической оптимизации механизмов машин-автоматов. — М., 1974. — 116 с.