Уладзімір Канстанцінавіч Шумны

Уладзімір Канстанцінавіч Шумны
Уладзімір Канстанцінавіч Шумны
Дата нараджэння	12 лютага 1934 (90 гадоў)
Месца нараджэння	Хаўмы, Барзнянскі раён, Чарнігаўская вобласць, УССР, СССР;
Грамадзянства	СССР; Расія;
Род дзейнасці	генетык, даследчык
Навуковая сфера	генетыка
Месца працы	Новасібірскі дзяржаўны ўніверсітэт;
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук
Навуковае званне	прафесар[d]; акадэмік АН СССР[d]; акадэмік РАН[d];
Альма-матар	біёлага-глебавы факультэт МДУ[d]; біялагічны факультэт МДУ[d];
Член у	Расійская акадэмія навук; Акадэмія навук СССР;
Узнагароды	Залаты медаль імя М. І. Вавілава[d]

Уладзімір Канстанцінавіч Шумны (12 лютага 1934, Хаўмы, Чарнігаўская вобласць, УССР) — савецкі і расійскі генетык. Замежны член НАН Беларусі (2000). Акадэмік АН СССР (1990; чл.-кар. з 1979), Расійскай АН (1991), Еўрапейскай АН (2002), замежны член НАН Украіны (2000), Нацыянальнай акадэміі аграрных навук Украіны (2003), доктар біялагічных навук (1974), прафесар (1982). Ганаровы прафесар Новасібірскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Біяграфія

Скончыў Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава (1958). З 1958 — у Інстытуце цыталогіі і генетыкі Сібірскага аддзялення АН СССР, з 1966 — загадчык лабараторыі, у 1985—2007 — дырэктар. З 2007 — Дарадца РАН. Адначасова з 1986 — загадчык кафедры Новасібірскага дзяржаўнага універсітэта. З 2004 — прэзідэнт Вавілаўскага таварыства генетыкаў і селекцыянераў (Расія). З 1997 — галоўны рэдактар часопіса «Інфармацыйны веснік ВОГІС» (з 2011 — «Вавілаўскі часопіс генетыкі і селекцыі»).

Навуковая дзейнасць

Асноўныя даследаванні звязаны з праблемамі гетэрозісу, поліплаідыі, аддаленай гібрыдызацыі раслін, трансгенезу. Выканаў цыкл даследаванняў па рэканструкцыі геному раслін метадамі аддаленай гібрыдызацыі, культуры клетак і генетычнай інжынерыі. Атрымаў новыя камбінацыі міжродавых ячменна-пшанічных і ячменна-жытніх гібрыдаў як матэрыял для цытагенетычных даследаванняў. На іх аснове створаны замешчаныя і дадатковыя па асобных храмасомах лініі, што адкрывае магчымасці для стварэння новых сартоў. Атрымаў унікальныя трансгенныя расліны, у геном якіх уведзены ген бетаінферону чалавека і бактэрыяльны ген нуклеазы, што важна для стварэння новых біятэхналогій і атрымання трансгенных формаў раслін.

Аўтар каля 500 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій, 3 навучальных дапаможнікаў, 12 аўтарскіх пасведчанняў на раяніраваныя гатункі і 13 патэнтаў.

Прэмія НАН Беларусі і Сібірскага аддзялення РАН ім. акадэміка В. А. Капцюга (2007) за працу «Рэарганізацыя ядзернага і цытаплазматычнага геномаў пры стварэнні новых форм травы метадамі біятэхналогіі».

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1975), «Знак Пашаны» (1982), «За заслугі перад Айчынай» III (2007) і IV (1999) ступеней, залатым медалём ім. М. І. Вавілава РАН (2007), іншымі медалямі.

Асноўныя працы

Биологическая фиксация азота. Новосибирск, 1991 (у суаўт.).
Генетические методы в селекции растений. Новосибирск, 1992 (у суаўт.).

Спасылкі

Профіль У. К. Шумнага на сайце НАН Беларусі