Перайсці да зместу

Уладзімір Канстанцінавіч Шумны

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Уладзімір Канстанцінавіч Шумны
Дата нараджэння 12 лютага 1934(1934-02-12) (90 гадоў)
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці генетык, даследчык
Навуковая сфера генетыка
Месца працы
Навуковая ступень доктар біялагічных навук
Навуковае званне
Альма-матар
Член у
Узнагароды

Уладзімір Канстанцінавіч Шумны (12 лютага 1934, Хаўмы, Чарнігаўская вобласць, УССР) — савецкі і расійскі генетык. Замежны член НАН Беларусі (2000). Акадэмік АН СССР (1990; чл.-кар. з 1979), Расійскай АН (1991), Еўрапейскай АН (2002), замежны член НАН Украіны (2000), Нацыянальнай акадэміі аграрных навук Украіны (2003), доктар біялагічных навук (1974), прафесар (1982). Ганаровы прафесар Новасібірскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Скончыў Маскоўскі дзяржаўны ўніверсітэт імя М. В. Ламаносава (1958). З 1958 — у Інстытуце цыталогіі і генетыкі Сібірскага аддзялення АН СССР, з 1966 — загадчык лабараторыі, у 1985—2007 — дырэктар. З 2007 — Дарадца РАН. Адначасова з 1986 — загадчык кафедры Новасібірскага дзяржаўнага універсітэта. З 2004 — прэзідэнт Вавілаўскага таварыства генетыкаў і селекцыянераў (Расія). З 1997 — галоўны рэдактар ​​часопіса «Інфармацыйны веснік ВОГІС» (з 2011 — «Вавілаўскі часопіс генетыкі і селекцыі»).

Навуковая дзейнасць

[правіць | правіць зыходнік]

Асноўныя даследаванні звязаны з праблемамі гетэрозісу, поліплаідыі, аддаленай гібрыдызацыі раслін, трансгенезу. Выканаў цыкл даследаванняў па рэканструкцыі геному раслін метадамі аддаленай гібрыдызацыі, культуры клетак і генетычнай інжынерыі. Атрымаў новыя камбінацыі міжродавых ячменна-пшанічных і ячменна-жытніх гібрыдаў як матэрыял для цытагенетычных даследаванняў. На іх аснове створаны замешчаныя і дадатковыя па асобных храмасомах лініі, што адкрывае магчымасці для стварэння новых сартоў. Атрымаў унікальныя трансгенныя расліны, у геном якіх уведзены ген бетаінферону чалавека і бактэрыяльны ген нуклеазы, што важна для стварэння новых біятэхналогій і атрымання трансгенных формаў раслін.

Аўтар каля 500 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій, 3 навучальных дапаможнікаў, 12 аўтарскіх пасведчанняў на раяніраваныя гатункі і 13 патэнтаў.

Прэмія НАН Беларусі і Сібірскага аддзялення РАН ім. акадэміка В. А. Капцюга (2007) за працу «Рэарганізацыя ядзернага і цытаплазматычнага геномаў пры стварэнні новых форм травы метадамі біятэхналогіі».

Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1975), «Знак Пашаны» (1982), «За заслугі перад Айчынай» III (2007) і IV (1999) ступеней, залатым медалём ім. М. І. Вавілава РАН (2007), іншымі медалямі.

Асноўныя працы

[правіць | правіць зыходнік]
  • Биологическая фиксация азота. Новосибирск, 1991 (у суаўт.).
  • Генетические методы в селекции растений. Новосибирск, 1992 (у суаўт.).