Уэст-Орындж (Нью-Джэрсі)

Уэст-Орындж Сцяг Краіна ЗША Каардынаты 40°47′55″ пн. ш. 74°14′21″ з. д. Плошча 12,171 square mile Вышыня цэнтра 135 м Насельніцтва ▲48 843 чал. (1 красавіка 2020) Часавы пояс EDT[d] Тэлефонны код 973 Паштовыя індэксы 07052 Афіцыйны сайт westorange.org (англ.) Уэст-Орындж на карце ЗША

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Уэст-Орындж (англ.: West Orange) — мястэчка ў акрузе Эсекс, Нью-Джэрсі.

Уэст-Орындж, размешчаны ў 12 мілях (19 км) на захад ад Манхэтэна, з’яўляецца адначасова прыгарадам Ньюарка — найбуйнейшага горада штата Нью-Джэрсі, так і для Нью-Ёрка. Гэты горад вядомы як месца жыхарства і працы вынаходніка Томаса Эдысана, які стварыў тут сваю лабараторыю і майстэрню.

Гісторыя

Тутэйшая тэрыторыя першапачаткова быў часткай тэрыторыі клану Хакенсак карэнных амерыканцаў больш за 10,000 гадоў. Хакенсак былі фратрыяй плямёна Унамі народа Ленапэ. У іх мове Ленапэ азначае «арыгінальныя людзі». Падплямёна Акваканонк размяшчалася ўздоўж ракі Пасаік. Яны належалі да моўнай сям’і алгонкінцаў і былі вядомыя як «Далавэрскія індзейцы» да XVIII ст.

У часы да прамысловага развіцця рака Пасаік і горы Вачунг былі важнымі геаграфічнымі арыенцірамі сярод недакранутай дзікае прыроды.

Уэст-Орындж размешчаны на вершыні гор Вачунг. Гэтая панарамная пункт над далінамі на ўсход да Манхэтэна меў стратэгічнае значэнне для ваяроў Ленапэ, а пазней і войскаў Джорджа Вашынгтона падчас Амерыканскай рэвалюцыі. Лясісты запаведнік Саўт Маўнтын Рэзэрвэйшн мае скалы, якія нагадваюць спіны вялікіх чарапах і яны лічыліся святымі для карэнных амерыканцаў. Зараз на гэтым месцы гарадскі заапарк.

Карэнныя амерыканцы былі плямёнамі збіральнікаў-мышляроў, якія часам перакрывалі тэрыторыі і час ад часу вялі плямённыя войны, але не «валодалі» зямлёй. Яны верылі ў неабходнасць браць толькі тое, што было непасрэдна неабходна ад прыроды, улічваючы патрэбы наступных сямі пакаленняў. Гэтая гасціннасць спачатку прынесла карысць еўрапейскім пасяленцам, якія змагаліся ў дзікай прыродзе пасля прыбыцця на берагі Паўночнай Амерыкі. У 1500-х і 1600-х гадах тэрыторыя была аб’ектам спрачак і перадавалася паміж Хакенсак, галандцамі, шатландцамі, шведамі і англійскімі каланістамі. З-за войнаў паміж карэннымі амерыканцамі і еўрапейскімі паселенцамі большасць еўрапейцаў заставаліся на ўсход ад рэкі Гудзон. У 1664 годзе англічане атрымалі ўладанне над галандскім Новым Нідэрландам. 28 кастрычніка 1664 года англічане купілі 780 квадратных міль (2000 км²) зямлі ў Хакенсак, ад Статэн-Айленда да рэкі Пасаік на поўначы да рэкі Рарытан на поўдні, за каля 154 англійскіх фунтаў. Гэта вядома як «Купля Элізабеттаўна».

У 1666 годзе пурытанін капітан Роберт Трэт пераехаў на поўдзень у Нью-Джэрсі з Канектыкута і купіў участак зямлі ў губернатара Карцерэта на захад ад рэкі Рарытан і 8 міль (13 км) на ўсход ад сучаснага Уэст-Орындж. Аднак, племя Хакенсак аспрэчвала гэтую пакупку, кажучы, што яна не ўключалася ў «Куплю Элізабеттаўна». 11 ліпеня 1667 года Трэт уладкаваў куплю праз Самуэля Эфсала, перакладчыка Ленапэ. Потым ён заснаваў «Новы Арк» або Ньюарк. Тэрыторыя Ньюарка пастаянна пашыралася на захад, калі англічане перамаглі галандцаў і захапілі або купілі больш тэрыторыі Хакенсак. Гэта пашырэнне ажыццяўлялася ў асноўным асобнымі ўласнікамі нерухомасці, якія куплялі ўчасткі зямлі па кавалачку. Часам яны называлі яе на сваю гонар або ў гонар месца, адкуль яны прыехалі з Еўропы. Часта межы былі не відавочныя, і засталося мала ці ніякіх мап з таго часу.

Евангелічна-метадысцкая царква

У 1678 годзе Энтані Аліў стаў першым еўрапейцам, які пасяліўся на тэрыторыі сучаснага Уэст-Орынджа. Ён быў галандскага паходжання. Ён пачаў весці ферму ў падножжы гор, на месцы, якое цяпер з’яўляецца паркам Ллевелін. У 1702 годзе Нью-Джэрсі стала каралеўскай калоніяй Англіі. Да 1706 года тэрыторыя Уэст-Орынджа лічылася часткай акругі Эсекс у тэрыторыі Усходняга Джэрсі.

Уэст-Орындж спачатку быў часткай гарадскога раёна Ньюарк і заставаўся такім да 27 лістапада 1806 года, калі тэрыторыя, цяпер ахопліваючая ўсе Орынджы, былі аддзелены для фарміравання гарадскога раёна Орындж. 13 красавіка 1807 года быў абраны першы гарадскі ўрад. 31 студзеня 1860 года Орандж быў зарэгістраваны як мястэчка, а 3 красавіка 1872 года яго зноў зарэгістраваны як горад. Амаль адразу Орындж пачаў разбівацца на меншыя супольнасці, у асноўным з-за мясцовых спрэчак аб коштах стварэння платных камунальных службаў. Саўт-Орынджа быў арганізаваны 1 красавіка 1861 года, гарадскі раён Фэйрмаўнт, 11 сакавіка 1862 года, і Іст-Орынджа 4 сакавіка 1863 года. Уэст-Орындж быў зарэгістраваны як мястэчка 10 красавіка 1863 года і быў рэфармаваны у горад 28 лютага 1900 года. У 1980 годзе Уэст-Орындж зноў стаў мястэчкам, каб скарыстацца палітыкай федэральнага дзялення даходаў, якая прызначала большую долю дзяржаўнай дапамогі муніцыпалітэтам, класіфікаваным як мястэчкі.

Мястэчка мае сваё назву ад Вільгельм III або Вільгельм IV, прынца Аранскага, што ў сваю чаргу ўзята з горада Аранж.

Томас Эдысан быў адным з многіх жыхароў. Яго лабараторыя, якая цяпер з’яўляецца Нацыянальным гістарычным паркам, была месцам, дзе ён распрацоўваў прылады, за якія атрымаў больш за 1 000 патэнтаў, уключаючы лампачку, фондавы тыкер і запісаны звук. Тэрыторыя лабараторыі таксама ўключае Чорную Марыю — першая кінастудыя Амерыкі. Цалае паняцце аб кінаіндустрыі першапачаткова з’явілася ў Уэст-Орынджы. Кінаіндустрыя гораду хутка пачала распаўсюджвацца на наваколле, адкрыта адводзіцца ў Форт-Лі, штат Нью-Джэрсі, у 1907 годзе, дзе была даступная зямля для стварэння кінастудый, якія моглі быць размяшчаныя побач з Нью-Ёркам. У пошуках больш таннай зямлі студыі, размяшчаныя ў раёне Форт-Лі, пачалі перасяленне ў Галівуд, штат Каліфорнія.

Пасля Другой сусветнай вайны ў Уэст-Орынжы расцвяла развіццё гарадострою. У 1960-я гады «Уцёкі белых» з прыгорадаў Ньюарка пасля бунтаў 1967 года, мястэчка стала прывабных спальным раёнам для працоўных Нью-Ёрку. Адкрыццё ў 1970 годзе магістралі 280 зрабіла Уэст-Орынж папулярным «спальнікам» для працоўных бліжэйшых мегаполісаў. Гэта супадае са зменамі ў законадаўстве пра іміграцыю, якія адкрылі краіну для азійскай іміграцыі ў 1965 годзе, і дэсегрэгацыі прыгарадаў ЗША ў 1980-я гады.

Геаграфія

Паводле бюро перапісу насельніцтва ЗША, горад мае агульную плошчу ў 12,13 квадратных міль (31,41 км²), у тым ліку 12,00 квадратных міль (31,09 км²) сушы і 0,12 квадратных міль (0,32 км²) вады (1,01 %). Ён знаходзіцца прыблізна ў 5 мілях (8,0 км) на захад ад цэнтра Ньюарка і 12 мілях (19 км) на захад ад Нью-Ёрка. Уэст-Орындж знаходзіцца ў межах Нью-Ёркскай агламерацыі.

Рака Рауэй пачынаецца ў горным возеры і працякае праз мястэчка.