Цеплавы рухавік

Схема прынцыпу працы цеплавога рухавіка

Цеплавы́ рухаві́к — прыстасаванне бесперапыннага дзеяння, якое атрымлівае энергію ў форме цеплыні, якая затым перадаецца наваколлю ў форме работы і, у абавязковым парадку, у форме цеплыні.

Схематычна цеплавы рухавік можна ўявіць як тры тэрмадынамічныя сістэмы: дзве з іх з’яўляюцца крыніцамі цяпла, а адна — рабочым целам. Падчас тэрмадынамічнага працэсу рабочае цела атрымлівае цяпло ад гарачай крыніцы, далей частка цяпла пераўтвараецца ў механічную работу, а астатняе аддаецца другой (халоднай) крыніцы цяпла.

У цеплавым рухавіку заўсёды здзяйсняецца прамы тэрмадынамічны цыкл (цыкл, у якім да рабочага цела падводзіцца большая колькасць цеплыні пры большай тэмпературы, а адводзіцца меншае пры больш нізкай тэмпературы, розніца гэтых цяплынь роўная здзейсненай рабоце).

Тэорыя

Работа, якая здзяйсняецца рухавіком, роўная:

$A=\left|Q_{H}\right|-\left|Q_{X}\right|$, дзе:

• $Q_{H}$ — колькасць цеплыні, атрыманае ад награвальніка,
• $Q_{X}$ — колькасць цеплыні, аддадзенае ахаладжальніку.

Каэфіцыент карыснага дзеяння (ККДз) цеплавога рухавіка разлічваецца як адносіны работы, якая здзяйсняецца рухавіком, да колькасці цеплыні, атрыманай ад награвальніка: $\eta ={\frac {\left|Q_{H}\right|-\left|Q_{X}\right|}{\left|Q_{H}\right|}}=1-{\frac {\left|Q_{X}\right|}{\left|Q_{H}\right|}}$

Частка цеплыні пры перадачы непазбежна губляецца, таму ККДз рухавіка меней за 1. Максімальна магчымы ККДз мае рухавік Карно. ККДз рухавіка Карно залежыць толькі ад абсалютных тэмператур награвальніка ($T_{H}$) і халадзільніка($T_{X}$):

$\eta _{K}={T_{H}-T_{X} \over T_{H}}=1-{T_{X} \over T_{H}}$