Цзунцзы

<table class="infobox infobox- " style="" >

Шчолачны цунцзы без начыння

Краіна паходжання

•  Кітай

Кампаненты Асноўныя

• glutinous rice^[d]
• Sasa^[d]
• J. effusus^[d]

 Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пары звязаных паўфабрыкатаў цзунцзы

Цзунцзы (кіт. 粽子, піньінь zòngzi) — кітайская страва, клейкі рыс з начынкамі, загорнуты ў бамбукавы, трысняговы або любы іншы плоскі ліст, вараны на пары.

Ад кітайцаў гэтую страву запазычылі лаосцы, тайцы («бачанг»", кхмеры («ном чанг»), інданезійцы і малайцы (у апошніх двух краінах гэта страва называецца «бакчан» або «бачан», запазычанне з чаашаньскага дыялекту паўднёваміньскай мовы). Таксама распаўсюджана кітайска-філіпінская назва «мачанг».

Паходжанне

Цзунцзы традыцыйна ўжываюцца і дорацца на Свята драконавых лодак, які адзначаецца ў пяты дзень пятага месяцовага месяца (канец мая-сярэдзіна чэрвеня) у памяць аб Цюй Юане, славутым кітайскім паэце, які жыў у царстве Чу ў Перыяд Ваюючых царстваў.

Знакаміты сваім патрыятызмам, Цюй Юань беспаспяхова спрабаваў папярэдзіць кіраўніка і народ аб ваяўнічасці суседняга царства Цынь. Калі цыньскі генерал Бай Ці узяў сталіцу Чу, Ін, у 278 годзе да н. э., напісаў свой апошні твор, «Плач аб сталіцы Ін» (кіт. 哀郢, піньінь Āi yǐng, пал. Ай ін) і ўтапіўся ў рацэ Міло. Паводле легенды, мясцовыя жыхары сталі кідаць скруткі рысу ў ваду, каб рыбы або вадзяны дракон не з’елі цела паэта.

У кіраванне Цзінь цзунцзы пачалі ўжываць на Свята драконавых лодак; у праўленне Тан форма цзунцзы стала на поўдні мяняцца на тэтраідальную; пры Сун папулярнасць атрымала начынне з зацукраванай садавіны. Прыкладна ў XIII—XIV стагоддзях абгортка з лісця дзікага рысу змянілася на бамбук, а ў якасці начыння сталі выкарыстоўваць мяса і бабы.

Апісанне

Цзунцзы паўднёвага і паўночнага тыпу

Начынне цзунцзы вар’іруе ад рэгіёну да рэгіёну, але клейкі рыс выкарыстоўваецца заўсёды. Ён можа быць злёгку падсмажаны ці ж папярэдне вымачаны.

Начынне ад рэгіёну да рэгіёну адрозніваецца так: на поўначы — звычайна салодкае (адзукі, тапіёка або тара); на поўдні — салёныя качыныя яйкі, свіны жывот і грудзінка, тара, і кураціна, калбаскі, свіны тлушч і грыбы сянгу. Акрамя таго, сустракаюцца цзунцзы з машам, анко, Ziziphus jujuba, кітайскім барбекю, каштанамі, арахісам, сушаным марскім грабяшком, хуншаа-свінінай.

Традыцыйныя цзунцзы заварочваюць у бамбукавае лісце, аднак сустракаюцца варыянты з лісцем кукурузы, банана, канны, пандану, Alpinia zerumbet і лотасу. Кожны тып лісця перадае рысу сваё адценне смаку.

Форма цзунцзы ў паўночных раёнах Кітая цыліндрычная, а ў паўднёвых — тэтраэдральная.

Цзунцзы вараць на пары або ў вадзе некалькі гадзін.

У падрыхтоўцы звычайна прымае ўдзел уся сям’я.

Разнавіднасці

Выраб цзунцзы

• «Цзясінскія цзунцзы» (кіт. трад. 嘉興粽子, спр. 嘉兴粽子, піньінь Jiāxīng zòngzi): адзін з самых вядомых і папулярных відаў цзунцзы, названы па імі горада Цзясін. Начыняюцца свінінай, часам машам, анко або салёнымі качынымі яйкамі.
• «Фальшывыя цзунцзы» (кіт. 假粽, піньінь jiǎzòng, пал. цзяцзун): замест рысу выкарыстоўваецца рысавая мука.
• «Шчолачныя цзунцзы»"кіт. трад. 鹼水粽, спр. 碱水粽, піньінь jiǎnshuǐ zòng, пал. цзяньшуй цзун): дэсертныя цзунцзы, у працэсе падрыхтоўкі якіх рыс прамываюць у шчолачнай вадзе, дзякуючы чаму ён набывае жоўты колер. Шчолачныя цзунцзы звычайна не начыняюцца, а калі і маюць начынне, то яно салодкае (напрыклад, анко), ужываюцца з цукрам або салодкім сіропам.
• «Неня-цзун» (кіт. трад. 娘惹粽, піньінь niángrě zòng, пал. нянжэ цзун): страва малайскіх кітайцаў. Начыняюць свіным фаршам з зацукраваным васковым гарбузом, цёртым смажаным арахісам і рэзкімі затаўкамі.
• «Тайваньскія цзунцзы» (кіт. трад. 臺灣粽, спр. 台湾粽, піньінь Táiwān zòng): паўночнатайваньскія цзунцзы (кіт. 北部粽, піньінь Běibù zòng, пал. бэйбу цзун) заварочваюць у лісце Phyllostachys makinoi і вараць на пары; паўднёватайваньскія цзунцзы (кіт. 南部粽, піньінь nánbù zòng, пал. наньбу цзун) заварочваюць у лісце Bambusa oldhamii і вараць у вадзе.

Спасылкі

• Рэцэпт цзунцзы на foodmayhem.com