Чарск
Горад
|
Чарск (каз.: Шар) — горад у Жармінскім раёне Усходне-Казахстанскай вобласці Казахстана. Адміністрацыйны цэнтр Шарскай гарадской адміністрацыі. Код КАТА — 634421100[1].
Геаграфія
[правіць | правіць зыходнік]Размешчаны на рацэ Чар (прыток Іртыша).
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]Горад пачынаўся са станцыі на Турксібе. Названы ў гонар ракі Шар. Ёсць легенда, што калісьці плынь ракі была настолькі моцнай, што манголы, перамогшы найманаў, праходзілі праз раку «Шар» і рака забрала з сабой 1/3 войска. Першы варыянт паходжання слова «Шар» адбываецца ад казахскага жар, гэта значыць «абрыў». Другі варыянт паходжання, што ў старажытнасці, калі праз гэтую мясцовасць праходзіў Чынгісхан са сваёй арміяй, то назваў гэтую зямлю «Шар», што ў перакладзе азначае «жоўты». Цікавы факт, што да гэтага часу наваколлі горада «Шар» славяцца незвычайным жоўтым покрывам зімой і летам, таму што вакол горада расце стэпавая трава «шы».
Таксама назва Чар згадваецца ў «Абай жалы». Летам 1885 года Абай прымаў удзел у распрацоўцы стэпавага становішча, вядомага ў народзе як «96 артыкулаў Абая», або «Чарское становішча», паколькі надзвычайны з'езд «цюбе», беям якога быў абраны Абай, праходзіў на беразе ракі Чар (у 70 км ад Сяміпалацінску) у мястэчку Карамола. У з'ездзе прымала удзел больш за 100 беяў з Каркаралінскага, Паўладарскага, Сяміпалацінскага, Усць-Каменагорскага паветаў і Зайсанскага прыстаўства — прадстаўнікі ўсіх родаў Сярэдняга жуза, дзе Абай прапанаваў свой праект рэформы звычайнага права, які быў прыняты аднагалосна. Гэты факт пацвярджае Н. Я. Коншын у сваім артыкуле «Што могуць даць Сяміпалацінскія архівы для краязнаўства», надрукаванай у XVI выпуску «Запісак Сяміпалацінскага аддзела Геаграфічнага Таварыства за 1927 год».
Да 1963 г. — пасёлак Чарскі.
Да 1997 года цэнтр Чарскага раёна Сяміпалацінскай вобласці.
Насельніцтва
[правіць | правіць зыходнік]У 1999 годзе насельніцтва горада складала 9 482 жыхары (4 636 мужчын і 4 846 жанчын)[2]. Па дадзеных перапісу 2009 года, у горадзе пражывала 8 156 жыхароў (4 016 мужчын і 4 140 жанчын).
Турызм і адпачынак
[правіць | правіць зыходнік]- Чарскае вадасховішча, размешчана ў 60 км ад горада Шар, побач з вёскай Калбатау.
- Горы Дэлбегетэй, размешчаныя ў 50 км ад горада Шар.
Транспарт
[правіць | правіць зыходнік]У горадзе размешчана буйная чыгуначная станцыя на вузле магістралі Турксіб і лініі Шар—Абарона (пабудавана ў 2009 годзе).
На ўсход непадалёк ад горада праходзіць аўтатраса М38.
Эканоміка
[правіць | правіць зыходнік]Прадпрыемства чыгуначнага транспарту «Шарскае лакаматыварамонтнае дэпо» філіял ТАА «Камкор Лакаматыў»[3], галантарэйная фабрыка «Чэння», цэментны завод ТАА «Казахцэмент»[4].
Вядомыя асобы
[правіць | правіць зыходнік]- Яна Хатырава (нар. 1997) — расійская футбалістка
Зноскі
- ↑ База КАТО(недаступная спасылка). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 10 жніўня 2016. Праверана 17 ліпеня 2016.
- ↑ Итоги Национальной переписи населения 2009 года. Население Республики Казахстан (том 1)(недаступная спасылка). Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Архівавана з першакрыніцы 24 верасня 2015. Праверана 17 ліпеня 2016.
- ↑ ТОО «Камкор Локомотив»(недаступная спасылка). old.tzz.kamkor.org. Архівавана з першакрыніцы 19 лютага 2018. Праверана 13 ліпеня 2016.
- ↑ Контакты - сайт компании ТОО «Казахцемент»(недаступная спасылка). xn--80aapahqsj9bzal.xn--80ao21a. Архівавана з першакрыніцы 3 лютага 2018. Праверана 13 ліпеня 2016.