Віроід верацёнападобнасці клубняў бульбы
Віроід верацёнападобнасці клубняў бульбы | |||||||||
![]() | |||||||||
Навуковая класіфікацыя | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Міжнародная навуковая назва | |||||||||
Сінонімы | |||||||||
| |||||||||
|
Віроід верацёнападобнасці клубняў бульбы[5] (англ.: Potato spindle tuber viroid, PSTVd) — першы выяўлены віроід. PSTVd прадстаўляе сабой маленькую, кольцавую РНК малекулу. У прыродзе паражае бульбу (Solanum tuberosum) і таматы (Solanum lycopersicum), усе віды якіх схільныя да PSTVd і не маюць ніякай формы натуральнага імунітэту. У прыродзе таксама выяўлена інфікаванне авакада (Persea americana), а магчымае інфікаванне іншых паслёнавых было выклікана ў лабараторных умовах.
Штамы і выкліканыя імі змены
[правіць | правіць зыходнік]Існуюць розныя штамы PSTVd і выкліканыя імі змены вар’іруюцца ад лёгкіх да цяжкіх. Лёгкія штамы не выклікаюць бачных змен. Змены, выкліканыя цяжкімі штамамі, залежаць ад умоў навакольнага асяроддзя і найбольш цяжка выяўляюцца пры падвышанай тэмпературы. Змены звычайна лёгкія пры першасным заражэнні, але становяцца прагрэсіўна цяжэй у наступных пакаленнях раслін. Агульныя сімптомы цяжкага працякання інфекцыі ўключаюць у сябе: змяненне колеру лісця, памяншэнне памеру клубняў і іх верацёнападобнае падаўжэнне. Прарошчванне таксама адбываецца павольней, чым у непаражанай бульбы. Павольныя змены выяўляюцца ў інфіцыраваных таматаў і ўключаюць чэзлы рост і кусцістасць верхавіны, выкліканыя скарочанымі міжвузеллі. Лісце становіцца жоўтым або фіялетавым і часта — скручаным. У канчатковым рахунку адбываецца некроз сасудаў ніжняга і сярэдняга лісця, але верхняе лісце не памірае, а памяншаецца. Працэс паспявання пладоў таксама пакутуе, прыводзячы да маленькіх, цвёрдых, цёмна-зялёных пладоў.
Распаўсюджанне PSTVd на вялікія адлегласці звычайна адбываецца праз заражанае насенне, хоць здараецца перанос праз тлю віду Myzus persicae, але толькі ў прысутнасці віруса скручвання лісця бульбы (PLRV). Механічны перанос таксама магчымы, але толькі на пэўнай тэрыторыі заражэння.
Першасная і другасная структура PSTVd
[правіць | правіць зыходнік]PSTVd складаецца з 359 нуклеатыдаў.
Выдзеленыя нуклеатыды таксама знойдзены ў большасці іншых віроідаў.
Гісторыя вывучэння
[правіць | правіць зыходнік]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Theodor_O_Diener.jpg/250px-Theodor_O_Diener.jpg)
У 1920-х гадах фермеры Нью-Ёрка і Нью-Джэрсі заўважылі ў бульбы сімптомы невядомага захворвання. Клубні паражаных раслін гублялі звыклую форму і станавіліся верацёнападобнымі, з-за чаго гэтая хвароба была названая верацёнападобнасцю клубняў бульбы[6]. Сімптомы захворвання з’яўляліся ў раслін, якія кантактавалі з фрагментамі заражаных каліў, такім чынам, хвароба выклікалася агентам, які мог перадавацца ад аднаго расліны да іншага. Аднак у здзіўленых раслін не выяўлялася незвычайнага грыбка або бактэрыі, таму быў зроблены выснова, што хвароба выклікаецца вірусам. Нягледзячы на шматлікія спробы ізаляваць і ачысціць гэты вірус з экстракту верацёнападобнай бульбы з выкарыстаннем усё больш ускладненых метадаў, вылучыць яго так і не атрымалася.
У 1971 годзе Тэадор Дзінер паказаў, што гэты інфекцыйны агент быў не вірусам, а патагенам цалкам новага тыпу, памер якога складаў адну васьмідзясятую ад памеру тыповага віруса, і прапанаваў для яго тэрмін «віроід» (што значыць «вірусападобны»). Паралельна вяліся і сельскагаспадарчыя даследаванні асаблівасцяў віроідаў, і фундаментальныя навуковыя даследаванні, накіраваныя на вывучэнне іх фізічных, хімічных і макрамалекулярных уласцівасцяў. У 1976 годзе Хайнц Зенгер і калегі даказалі, што патаген, які выклікае верацёнападобнасць клубняў бульбы, прадстаўляе сабой «адналанцуговую, кавалентна замкнёную, кольцавую малекулу РНК, якая з-за спарвання аснаванняў набывае шчыльную палачкападобную структуру». Гэта было першае апісанне прыроды віроідаў.
Кольцавая форма і адналанцуговая структура малекулы РНК віроідаў была пацверджана электроннай мікраскапіяй, а поўная паслядоўнасць геному віроіду верацёнападобнасці клубняў бульбы (PSTVd) была вызначана ў 1978 годзе Хансам Гросам і яго калегамі. Гэты віроід стаў першым патагенам эукарыёт, для якога была вызначана поўная малекулярная структура.
Захворванні
[правіць | правіць зыходнік]- Готыка, або верацёнападобнасць клубняў
Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Таксанамія вірусаў на сайце Міжнароднага камітэта па таксанаміі вірусаў (ICTV).
- ↑ З 1998 года Viroids не з’яўляецца дапушчальным таксонам паводле ICTV, але выкарыстоўваецца ім для агульнай назвы групы субвірусных частіц [пункты 3.26 и 3.27 Міжнароднага кодэкса класіфікацыі і наменклатуры вірусаў (англ.)].
- ↑ ICTV Master Species List 2013 v2 / пад рэд. International Committee on Taxonomy of Viruses — 2014.
- ↑ ICTV Master Species List 2014 v4 / пад рэд. International Committee on Taxonomy of Viruses — 2015.
- ↑ Пиневич А. В., Сироткин А. К., Гаврилова О. В., Потехин А. А. Вирусология. — СПб.: Издательство Санкт-Петербургского университета, 2012. — С. 265. — ISBN 978-5-288-05328-3.
- ↑ Owens RA, Verhoeven JT (2009). "Potato Spindle Tuber". Plant Health Instructor. doi:10.1094/PHI-I-2009-0804-01.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Pathogen and plant damage (potato spindle tuber). Retrieved November 15, 2007, from George N. Agrois, Plant Pathology (3rd Ed) San Diego: Academic Press, (1988).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Міжнародныя стандарты па фітасанітарных мерах МСФМ 27 Дыягнастычныя пратаколы ДП 7: Віроід верацёнападобнасці клубняў бульбы. — Прыняты ў 2016 годзе, апублікаваныя ў 2016 годзе.
- Віроід верацёнападобнасці клубняў бульбы : Дыягностыка, захаванне інфекцыйнасці і асаблівасці перадачы патагену. Тэма дысертацыі і аўтарэферата па ВАК 06.01.11, кандыдат біялагічных навук Наталля Віктараўна Гірсава
- Agrois, George N., 1936. Plant pathology (3rd edition) San Diego: Academic Press, 1988.
- Singh R. P., Fletcher J. D. 2007. Background of disease (potato spindle tuber) and method of control. Agriculture and Agri food Canada, Crop & Food Research New Zealand Retrieved November 15, 2007.
- DEFRA Plant Health.