Ціхаакіянскае вогненнае кальцо: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

[дагледжаная версія]

← Папярэдняя праўка Наступная праўка →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Версія ад 10:49, 30 ліпеня 2020

Ціхаакіянскае вулканічнае вогненнае кольца (Ціхаакіянскае вогненнае кольца, Ціхаакіянскае кольца, Ціхаакіянскі вогненны пояс) — вобласць па перыметры Ціхага акіяна, у якой знаходзіцца большасць дзейсны вулканаў і адбываецца мноства землетрусаў. Усяго ў гэтай зоне налічваецца 328 дзейсных наземных вулканаў з 540 вядомых на Зямлі.

На заходнім узбярэжжы Ціхага акіяна вулканічны ланцуг цягнецца ад паўвострава Камчатка праз Курыльскія, Японскія, Філіпінскія астравы, востраў Новая Гвінея, Саламонавы астравы і Новую Зеландыю да Антарктыды. Усходняя частка кальцо ўключае вулканы паўночна-ўсходняй Антарктыды, астравоў Вогненнай Зямлі, Андаў, Кардыльераў і Алеуцкіх астравоў.

У Ціхім акіяне знаходзіцца некалькі зон спрэдынгу (разрастання) акіянічнай літасферы, галоўная з якіх — Усходне-Ціхаакіянская зона (складаецца з падводных літасферных пліт Какос і Наска). Па перыферыі акіяна адбываецца субдукцыя гэтых пліт пад суседніякантыненты. Над кожнай зонай субдукцыі працягнуўся ланцужок вулканаў, усё разам яны і ўтвараюць Ціхаакіянскае кольца. Аднак гэта кольца незамкнёнае, яно перарываецца там, дзе няма субдукцыі — ад Новай Зеландыі і ўздоўж антарктычнага ўзбярэжжа. Акрамя таго, ні субдукцыі, ні вулканізму няма на двух адрэзках узбярэжжа Паўночнай Амерыкі: уздоўж паўвострава і штата Каліфорнія (больш за 2000 км) і на поўнач ад вострава Ванкувер (амаль 1500 км).

У Ціхаакіянскім вогненным кольцы адбылося амаль 90% усіх сусветных землятрусаў і 80% найбольш магутных з іх. Наступная па магутнасці сейсмічная зона (5—6% землятрусаў і 17% самых магутных землятрусаў свету) — гэта Міжземнаморскі складкавы пояс, які пачынаецца каля Явы і Суматры, ідзе праз Гімалаі, Міжземнамор'е і заканчваецца ў Атлантычным акіяне. Сярэдне-Атлантычны хрыбет — трэцяя па магутнасці зона землятрусаў.

Гл. таксама

Літаратура

Словарь современных географических названий, Екатеринбург, 2006.
Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).

@@ Радок 2: / Радок 2: @@
 [[Выява:Plates tect2 en.svg|thumb|right|350px|Тэктанічныя пліты свету]]
-'''Ціхаакіянскае вулканічнае вогненнае кальцо''' (Ціхаакіянскае вогненнае кальцо, Ціхаакіянскае кальцо, Ціхаакіянскі вогненны пояс) — вобласць па перыметры [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]], у якой знаходзіцца большасць дзеючых [[вулкан]]аў і адбываецца мноства [[Землетрасенне|землетрасенняў]]. Усяго ў гэтай зоне налічваецца 328 дзеючых наземных вулканаў з 540 вядомых на [[Зямля|Зямлі]].
+'''Ціхаакіянскае вулканічнае вогненнае кольца''' (Ціхаакіянскае вогненнае кольца, Ціхаакіянскае кольца, Ціхаакіянскі вогненны пояс) — вобласць па перыметры [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]], у якой знаходзіцца большасць дзейсны [[вулкан]]аў і адбываецца мноства [[Землетрус|землетрусаў]]. Усяго ў гэтай зоне налічваецца 328 дзейсных наземных вулканаў з 540 вядомых на [[Зямля|Зямлі]].
 На заходнім узбярэжжы Ціхага акіяна вулканічны ланцуг цягнецца ад [[паўвостраў Камчатка|паўвострава Камчатка]] праз [[Курыльскія астравы|Курыльскія]], [[Японскія астравы|Японскія]], [[Філіпінскія астравы]], востраў [[Новая Гвінея]], [[Саламонавы астравы, архіпелаг|Саламонавы астравы]] і [[Новая Зеландыя|Новую Зеландыю]] да [[Антарктыда|Антарктыды]]. Усходняя частка кальцо ўключае вулканы паўночна-ўсходняй [[Антарктыда|Антарктыды]], астравоў [[Вогненная зямля|Вогненнай Зямлі]], [[Анды|Андаў]], [[Кардыльеры|Кардыльераў]] і [[Алеуцкія астравы|Алеуцкіх астравоў]].
-У Ціхім акіяне знаходзіцца некалькі зон [[спрэдынг]]у (разрастання) акіянічнай [[Літасфера|літасферы]], галоўная з якіх — Усходне-Ціхаакіянская зона (складаецца з падводных [[Літасферная пліта|літасферных пліт]] [[пліта Какос|Какос]] і [[пліта Наска|Наска]]). Па перыферыі акіяна адбываецца [[Зона субдукцыі|субдукцыя]] гэтых пліт пад суседнія[[кантынент]]ы. Над кожнай зонай субдукцыі працягнуўся ланцужок вулканаў, усё разам яны і ўтвараюць Ціхаакіянскае кальцо. Аднак гэта кальцо няпоўнае, яно перарываецца там, дзе няма субдукцыі — ад Новай Зеландыі і ўздоўж антарктычнага ўзбярэжжа. Акрамя таго, ні субдукцыі, ні вулканізму няма на двух адрэзках узбярэжжа Паўночнай Амерыкі: уздоўж [[Каліфарнійскі паўвостраў|паўвострава]] і [[Штат Каліфорнія|штата Каліфорнія]] (больш за 2000 км) і на поўнач ад [[востраў Ванкувер|вострава Ванкувер]] (амаль 1500 км).
+У Ціхім акіяне знаходзіцца некалькі зон [[спрэдынг]]у (разрастання) акіянічнай [[Літасфера|літасферы]], галоўная з якіх — Усходне-Ціхаакіянская зона (складаецца з падводных [[Літасферная пліта|літасферных пліт]] [[пліта Какос|Какос]] і [[пліта Наска|Наска]]). Па перыферыі акіяна адбываецца [[Зона субдукцыі|субдукцыя]] гэтых пліт пад суседнія[[кантынент]]ы. Над кожнай зонай субдукцыі працягнуўся ланцужок вулканаў, усё разам яны і ўтвараюць Ціхаакіянскае кольца. Аднак гэта кольца незамкнёнае, яно перарываецца там, дзе няма субдукцыі — ад Новай Зеландыі і ўздоўж антарктычнага ўзбярэжжа. Акрамя таго, ні субдукцыі, ні вулканізму няма на двух адрэзках узбярэжжа Паўночнай Амерыкі: уздоўж [[Каліфарнійскі паўвостраў|паўвострава]] і [[Штат Каліфорнія|штата Каліфорнія]] (больш за 2000 км) і на поўнач ад [[востраў Ванкувер|вострава Ванкувер]] (амаль 1500 км).
-У Ціхаакіянскім вогненным кальцы адбылося каля 90 % усіх сусветных землетрасенняў і 80 % самых магутных з іх. Наступная па магутнасці сейсмічная зона (5—6 % землетрасенняў і 17 % самых магутных землетрасенняў свету) — гэта [[Міжземнаморскі складкавы пояс]], які пачынаецца каля [[востраў Ява|Явы]] і [[Суматра|Суматры]], ідзе праз [[Гімалаі]], [[Міжземнае мора|Міжземнамор'е]] і заканчваецца ў [[Атлантычны акіян|Атлантычным акіяне]]. [[Сярэдне-Атлантычны хрыбет]] — трэцяя па магутнасці зона землетрасенняў.
+У Ціхаакіянскім вогненным кольцы адбылося амаль 90% усіх сусветных землятрусаў і 80% найбольш магутных з іх. Наступная па магутнасці сейсмічная зона (5—6% землятрусаў і 17% самых магутных землятрусаў свету) — гэта [[Міжземнаморскі складкавы пояс]], які пачынаецца каля [[востраў Ява|Явы]] і [[Суматра|Суматры]], ідзе праз [[Гімалаі]], [[Міжземнае мора|Міжземнамор'е]] і заканчваецца ў [[Атлантычны акіян|Атлантычным акіяне]]. [[Сярэдне-Атлантычны хрыбет]] — трэцяя па магутнасці зона землятрусаў.
 == Гл. таксама ==