Анурадхапура: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
ілюстрацыя |
вікіфікацыя |
||
Радок 37: | Радок 37: | ||
|афіцыйная мова = сінгальская |
|афіцыйная мова = сінгальская |
||
|афіцыйная мова-ref = |
|афіцыйная мова-ref = |
||
|насельніцтва = |
|насельніцтва = |
||
|год перапісу = |
|год перапісу = |
||
|шчыльнасць = |
|шчыльнасць = |
||
|нацыянальны склад = [[сінгалы]] |
|нацыянальны склад = [[сінгалы]] |
||
Радок 65: | Радок 65: | ||
}} |
}} |
||
'''Анурадхапу́ра''' ({{lang-si|අනුරාධපුරය}}, {{lang-ta|அனுராதபுரம்}}) — [[горад]] у Паўночна-Цэнтральнай правінцыі [[Шры-Ланка|Шры-Ланкі]], цэнтр аднайменнай акругі. Насельніцтва |
'''Анурадхапу́ра''' ({{lang-si|අනුරාධපුරය}}, {{lang-ta|அனுராதபுரம்}}) — [[горад]] у Паўночна-Цэнтральнай правінцыі [[Шры-Ланка|Шры-Ланкі]], цэнтр аднайменнай акругі. Насельніцтва — 63208 чал., пераважна [[сінгалы]] — 91,42 % (2011 г.). |
||
==Гісторыя== |
== Гісторыя == |
||
Раён Анурадхапуры |
Раён Анурадхапуры — адно з найстаражытнейшых мест у краіне, дзе [[археалогія|археолагамі]] былі знойдзены сляды старажытнага чалавека. Першае паселішча на месцы горада ўзнікла ў пач. 1 тысячагоддзя да н.э. У [[VII стагоддзе да н.э.|VII ст. да н.э.]] яго плошча займала 50 га. Мясцовыя жыхары карысталіся [[жалеза]]м, займаліся земляробствам, узводзілі складаныя [[ірыгацыя|ірыгацыйныя]] пабудовы. |
||
У [[IV стагоддзе да н.э.|IV ст. да н.э.]] сюды была перанесена сталіца ранняй [[сінгалы|сінгальскай]] дзяржавы. Анурадхапура заставалася ёю да пач. [[XI стагоддзе |XI ст.]] |
У [[IV стагоддзе да н.э.|IV ст. да н.э.]] сюды была перанесена сталіца ранняй [[сінгалы|сінгальскай]] дзяржавы. Анурадхапура заставалася ёю да пач. [[XI стагоддзе |XI ст.]] гэты перыяд горад меў планамерную забудову. У ім размяшчаліся палацавыя комплексы (найбольш вядомы Медны палац [[II стагоддзе да н.э.|II ст. да н.э.]]), а таксама [[будызм|будысцкія]] [[кляштар]]ы і [[храм]]ы, [[сад]]ы, жытлы вяльмож і простых гараджан. Для забеспячэння пітной [[вада|вадою]] было пабудавана некалькі [[вадасховішча]]ў. У горадзе меліся [[каналізацыя]], шпіталь і служба ачысткі ад [[Цвёрдыя бытавыя адкіды|смецця]]. |
||
У [[993]] |
У [[993]] г. сталіца была спустошана захопнікамі з Паўднёвай [[Індыя|Індыі]] і пасля [[1017]] г. закінута ўладарамі. Аднак нават пасля пераносу дзяржаўнага цэнтра ў [[горад Паланарува]] Анурадхапура заставалася і да нашага часу застаецца важным духоўным цэнтрам будызму. |
||
==Стары горад== |
== Стары горад == |
||
У наш час Анурадхапура падзяляецца на старую і новую часткі. Старая Анурадхапура |
У наш час Анурадхапура падзяляецца на старую і новую часткі. Старая Анурадхапура з’яўляецца важным [[культура|культурным]], духоўным і [[турызм|турыстычным]] аб’ектам, які ў [[1982]] г. трапіў у спіс [[сусветная спадчына|сусветнай спадчыны]] [[Арганізацыя ААН па пытаннях адукацыі, навукі і культуры (ЮНЕСКА)|ЮНЕСКА]]. |
||
''Найбольш славутыя мясціны старога горада'': |
''Найбольш славутыя мясціны старога горада'': |
||
*'''Дрэва ''Шры Маха Бодхі''''' |
* '''Дрэва ''Шры Маха Бодхі''''' — найбольш знакамітая будысцкая святыня. У [[III стагоддзе да н.э.|III ст. да н.э.]] князёўна Сангаміта прывезла ў Шры-Ланку з паўночнага ўсходу Індыі правую ветку [[дрэва]], пад якім [[Гаўтама Буда|Буда]] атрымаў прасвятленне. Яна была ўкарэнена і пасаджана ў зямлю. Калі дрэва вырасла і пасталела, з яго зноў была адшчыкнута правая ветка і пасаджана. Традыцыя працягвалася стагоддзямі. Цікава, што з пункту гледжання [[біялогія|біялогіі]], ''Шры Маха Бодхі'' — гэта тое ж самае дрэва, што была светкам духоўнага подзвіга Буды, паколькі захоўвае тую ж [[ДНК]]. |
||
*'''Медны палац''' |
* '''Медны палац''' — помнік [[II стагоддзе да н.э.|II ст. да н.э.]] У [[XII стагоддзе |XII ст.]] быў часткова перабудаваны. |
||
*'''[[Дагоба]] Руванвелі''' |
* '''[[Дагоба]] Руванвелі''' — будыская святыня, якая захавалася з [[140 да н.э.|140 г. да н.э.]] Вакол яе месціцца [[парк]]. Мае 103 м у вышыню і 287 м у акружнасці. |
||
*'''Дагоба Тхупарма''' |
* '''Дагоба Тхупарма''' — першая з вядомых будысцкіх ступ у краіне. Захавалася з [[III стагоддзе да н.э.|III ст. да н.э.]] Вакол усталявана 41 [[калона]] (раней было 176). |
||
*'''Дагоба Джэтаванарама''', пабудаваная ў [[III стагоддзе да н.э.|III ст. да н.э.]] Мае 70 |
* '''Дагоба Джэтаванарама''', пабудаваная ў [[III стагоддзе да н.э.|III ст. да н.э.]] Мае 70 м у велічыню. |
||
*'''Гаспадарскія сады''' |
* '''Гаспадарскія сады''' — рэшткі старажытных [[сад]]оў. Захавалася старая планіроўка. Займаюць 14 га. |
||
*'''Паўночныя руіны''' |
* '''Паўночныя руіны''' |
||
**'''Дагоба Абхаягіры''' ([[I стагоддзе да н.э.|I ст. да н.э.]]) |
** '''Дагоба Абхаягіры''' ([[I стагоддзе да н.э.|I ст. да н.э.]]) — найвышэйшая ў Паўднёвай Азіі. |
||
**'''Ратнапрасада''' |
** '''Ратнапрасада''' — сярэднявечны будысцкі [[Манастыр|кляштар]]. |
||
**'''Самадхі Буда''' |
** '''Самадхі Буда''' — статуя Буды [[IV стагоддзе да н.э.|IV ст. да н.э.]] |
||
**'''Палацавы комплекс''' пабудаваны ў XII ст., калі горад ўжо не быў сталіцай Шры-Ланкі, аднак наведваўся манархамі з рэлігійнымі мэтамі. |
** '''Палацавы комплекс''' пабудаваны ў XII ст., калі горад ўжо не быў сталіцай Шры-Ланкі, аднак наведваўся манархамі з рэлігійнымі мэтамі. |
||
*'''Ісурумунія Віхара''' |
* '''Ісурумунія Віхара''' — скальны будысцкі кляштар, першапачаткова ўзведзены ў [[III стагоддзе да н.э.|III ст. да н.э.]] |
||
==Музеі== |
== Музеі == |
||
У Анурадхапуры працуюць наступныя музеі: |
У Анурадхапуры працуюць наступныя музеі: |
||
*Археалагічны музей |
* Археалагічны музей |
||
*Фальклорны музей |
* Фальклорны музей |
||
*Музей Абхаягіры (будысцкіх святынь) |
* Музей Абхаягіры (будысцкіх святынь) |
||
==Галерэя== |
== Галерэя == |
||
<gallery align=center widths=250px> |
<gallery align=center widths=250px> |
||
Photograph of Jaya Sri Maha Bodhi Anuradhapura Sri Lanka.jpg|Дрэва ''Шры Маха Бодхі'' |
Photograph of Jaya Sri Maha Bodhi Anuradhapura Sri Lanka.jpg|Дрэва ''Шры Маха Бодхі'' |
||
Радок 108: | Радок 108: | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
==Спасылкі== |
== Спасылкі == |
||
*[http://whc.unesco.org/en/list/200 Анурадхапура на сайце ЮНЕСКА] |
* [http://whc.unesco.org/en/list/200 Анурадхапура на сайце ЮНЕСКА] |
||
*[http://www.dur.ac.uk/project.srilanka/whatarewedoing/acadex/archaeology/ Археалогія] |
* [http://www.dur.ac.uk/project.srilanka/whatarewedoing/acadex/archaeology/ Археалогія] |
||
*[http://www.tourism-srilanka.com/cities/anuradhapura.html Турыстычны даведнік] |
* [http://www.tourism-srilanka.com/cities/anuradhapura.html Турыстычны даведнік] |
||
{{Сусветная спадчына|200}} |
{{Сусветная спадчына|200}} |
||
{{Бібліяінфармацыя}} |
|||
[[Катэгорыя:Гарады Шры-Ланкі]] |
[[Катэгорыя:Гарады Шры-Ланкі]] |
||
[[Катэгорыя:Былыя сталіцы|Анурадхапура]] |
[[Катэгорыя:Былыя сталіцы|Анурадхапура]] |
Версія ад 08:20, 27 кастрычніка 2020
Горад
Анурадхапура
අනුරාධපුරය,அனுராதபுரம்
| ||||||||||||||||||||||||
Анурадхапу́ра (сінгальск.: අනුරාධපුරය, там.: அனுராதபுரம்) — горад у Паўночна-Цэнтральнай правінцыі Шры-Ланкі, цэнтр аднайменнай акругі. Насельніцтва — 63208 чал., пераважна сінгалы — 91,42 % (2011 г.).
Гісторыя
Раён Анурадхапуры — адно з найстаражытнейшых мест у краіне, дзе археолагамі былі знойдзены сляды старажытнага чалавека. Першае паселішча на месцы горада ўзнікла ў пач. 1 тысячагоддзя да н.э. У VII ст. да н.э. яго плошча займала 50 га. Мясцовыя жыхары карысталіся жалезам, займаліся земляробствам, узводзілі складаныя ірыгацыйныя пабудовы.
У IV ст. да н.э. сюды была перанесена сталіца ранняй сінгальскай дзяржавы. Анурадхапура заставалася ёю да пач. XI ст. гэты перыяд горад меў планамерную забудову. У ім размяшчаліся палацавыя комплексы (найбольш вядомы Медны палац II ст. да н.э.), а таксама будысцкія кляштары і храмы, сады, жытлы вяльмож і простых гараджан. Для забеспячэння пітной вадою было пабудавана некалькі вадасховішчаў. У горадзе меліся каналізацыя, шпіталь і служба ачысткі ад смецця.
У 993 г. сталіца была спустошана захопнікамі з Паўднёвай Індыі і пасля 1017 г. закінута ўладарамі. Аднак нават пасля пераносу дзяржаўнага цэнтра ў горад Паланарува Анурадхапура заставалася і да нашага часу застаецца важным духоўным цэнтрам будызму.
Стары горад
У наш час Анурадхапура падзяляецца на старую і новую часткі. Старая Анурадхапура з’яўляецца важным культурным, духоўным і турыстычным аб’ектам, які ў 1982 г. трапіў у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.
Найбольш славутыя мясціны старога горада:
- Дрэва Шры Маха Бодхі — найбольш знакамітая будысцкая святыня. У III ст. да н.э. князёўна Сангаміта прывезла ў Шры-Ланку з паўночнага ўсходу Індыі правую ветку дрэва, пад якім Буда атрымаў прасвятленне. Яна была ўкарэнена і пасаджана ў зямлю. Калі дрэва вырасла і пасталела, з яго зноў была адшчыкнута правая ветка і пасаджана. Традыцыя працягвалася стагоддзямі. Цікава, што з пункту гледжання біялогіі, Шры Маха Бодхі — гэта тое ж самае дрэва, што была светкам духоўнага подзвіга Буды, паколькі захоўвае тую ж ДНК.
- Медны палац — помнік II ст. да н.э. У XII ст. быў часткова перабудаваны.
- Дагоба Руванвелі — будыская святыня, якая захавалася з 140 г. да н.э. Вакол яе месціцца парк. Мае 103 м у вышыню і 287 м у акружнасці.
- Дагоба Тхупарма — першая з вядомых будысцкіх ступ у краіне. Захавалася з III ст. да н.э. Вакол усталявана 41 калона (раней было 176).
- Дагоба Джэтаванарама, пабудаваная ў III ст. да н.э. Мае 70 м у велічыню.
- Гаспадарскія сады — рэшткі старажытных садоў. Захавалася старая планіроўка. Займаюць 14 га.
- Паўночныя руіны
- Дагоба Абхаягіры (I ст. да н.э.) — найвышэйшая ў Паўднёвай Азіі.
- Ратнапрасада — сярэднявечны будысцкі кляштар.
- Самадхі Буда — статуя Буды IV ст. да н.э.
- Палацавы комплекс пабудаваны ў XII ст., калі горад ўжо не быў сталіцай Шры-Ланкі, аднак наведваўся манархамі з рэлігійнымі мэтамі.
- Ісурумунія Віхара — скальны будысцкі кляштар, першапачаткова ўзведзены ў III ст. да н.э.
Музеі
У Анурадхапуры працуюць наступныя музеі:
- Археалагічны музей
- Фальклорны музей
- Музей Абхаягіры (будысцкіх святынь)
Галерэя
-
Дрэва Шры Маха Бодхі
-
Кляштар Ісурумунія Віхара
-
Статуя Самадхі Буда
-
Дагоба Руванвелі
-
Дагоба Джэтаванарама
-
У археалагічным музее
Спасылкі
Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 200 рус. • англ. • фр. |