Акупунктура

Схема акупунктуры.

Акупунктура (таксама ігларэфлексатэрапія, рэфлексатэрапія, іголкатэрапія, іглаўколванне; ад лац. acus — іголка і лац. punctura (pungo, pungere) — калоць, ​​джаліць) — форма альтэрнатыўнай медыцыны і істотны кампанент у традыцыйнай кітайскай медыцыне (ТКМ), у якім тонкія іголкі ўводзяцца ў скуру. Акупунктурныя кропкі знаходзяцца на мерыдыянах, па якіх цыркулюе жыццёвая энергія. Метад выкарыстоўваецца для зняцця болю, актывізыцыі гумаральнай і імуннай сістэм.

Сустракаецца таксама больш шырокі кітайскі тэрмін — тэрапія чжэнь-цзю (кіт.: 針灸 — укалванне і прыпяканне). Тэрмін «чжэнь-цзю тэрапія» прыйшоў у СССР у перыяд «вялікага сяброўства з Кітаем». Цеплавое ўздзеянне на кропкі акупунктуры («цзю», прыпяканні палыном, англ.: moxibustion) праводзіцца з дапамогай глыбокага прагравання («прыпяканні»), з выкарыстаннем міні- «цыгарэт», звычайна з высушанага і прачасанага палыну. Адным з відаў акупунктуры з’яўляецца ігларэфлексатэрапія (англ.: dry needling), шырока знаёмая ў краінах былога СССР. Другі шырока ўжываемы від — кубкі.

Мяркуецца, што іглаўколванне ўзнікла прыблізна ў 100 г. да н.э. у Кітаі, у той час, калі была апублікавана класіка ўнутранай медыцыны «Жоўты Імператар» (Хуангдзі Некінг). Некаторыя эксперты мяркуюць, што акупунктура практыкавалася і дагэтуль. У 20-м стагоддзі, калі іголкатэрапія распаўсюдзілася ў ЗША і заходніх краінах, ад духоўных элементаў іглаўколвання, якія супярэчылі заходнім канцэптам, адмаўляліся на карысць простага націску іголак у акупунктурныя кропкі. У цяперашні час акупунктура, як частка традыцыйнай кітайскай медыцыны, захоўвае сваё распаўсюджванне ў Кітаі. У заходніх краінах і ЗША акупунктура атрымала прыкметнае распаўсюджанне ў XX—XXI стагоддзях ў якасці альтэрнатыўнай медыцыны.

Паняцці і мадэлі, якія ляжаць у тэарэтычнай падставе акупунктуры — вучэнні аб інь і ян, пра пяць элементаў, аб жыццёвай энергіі чы і яе руху па мерыдыянах.

Згодна з мемарандумам СААЗ аб стратэгіі развіцця альтэрнатыўнай медыцыны, акупунктура, як і іншыя метады нетрадыцыйнай медыцыны, павінна адпавядаць крытэрам доказнай медыцыны .

У 2010 годзе ЮНЕСКА уключыла акупунктуру і прыпяканні палыном у Спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны чалавецтва .

Галерэя здымкаў

• 
  Іголкі ўколатыя ў чалавечую руку.
• 
  Прыпяканні палыном з тыльнага боку далоні.
• 
  Адзін з тыпаў іглаў.
• 
  Кропкавы масаж на руку.
• 
  Жанчына лечыцца кубкамі.
• 
  Старажытная статуя іглаўколвання ў фае клінікі Імператарскага каледжа ў Каліфорніі.
• 
  Пяць кітайскіх элементаў і іх узаемасувязі.

Клінічная практыка

Іглаўколванне можа выкарыстоўвацца ў якасці самастойнага альтэрнатыўнага метаду лячэння альбо ў спалучэнні з іншымі формамі заходняй альбо ўсходняй медыцыны. Напрыклад, Амерыканскае таварыства анестэзіёлагаў сцвярджае, што яго можна разгледжваць пры лячэнні неспецыфічных, незапаленчых боляў у паясніцы ў спалучэнні са звычайнай тэрапіяй.

Клінічная практыка вар’юецца ў залежнасці ад краіны. Паміж розных метадаў акупунктурнай практыкі, ў ЗША найбольш распаўсюджаны метад традыцыйнай кітайскай медыцыны (ТКМ). Класічнае іглаўколванне распрацоўваецца ўрачом індывідуальна і грунтуецца на філасофіі і інтуіцыі. Асноўнымі метадамі, якія практыкуюцца ў Вялікабрытаніі, з’яўляюцца ТКМ і заходняя медыцынская акупунктура. Тэрмін заходняя медыцынская акупунктура выкарыстоўваецца для абазначэння адаптацыі акупунктуры на аснове ТКМ, якая ў меншай ступені сканцэнтравана на ТКМ. Заходні медыцынскі акупунктурны падыход прадугледжвае выкарыстанне акупунктуры пасля медыцынскага дыягназу.

Метады традыцыйнага іглаўколвання ўключаюць ўвядзенне іголак, прыпяканні палыном і медыцынскія кубкі. Па дадзеных Фонду медыцынскай адукацыі і даследаванняў Майо (Клініка Майо), тыповы сеанс прадугледжвае ляжанне ў нерухомым стане, ў той час калі ўстаўлены прыблізна ад пяці да дваццаці іголак. Лекары часцей за ўсё застўляюць іголкі на месцы ад дзесяці да дваццаці хвілін. Тэрапія таксама можа быць выкананая з ужываннем цяпла, ціску альбо лазернага святла. Шмат разоў выкарыстоўваюцца кітайскія травы. Існуе таксама неінвазіўная тэрапія, распрацаваная ў пачатку 20-га стагоддзя ў Японіі з выкарыстаннем складанага набору інструментаў (акрамя іголак) для лячэння дзяцей (shōnishin або shōnihari).

Перад тэрапіяй звычайна праводзіцца дыягностыка і планаванне. Акупунктурыст вырашае, якія пункты лячыць, назіраючы і распытваючы пацыента, каб паставіць дыягназ у адпаведнасці з выкарыстанай традыцыяй. У ТКМ чатыры дыягнастычныя метады: агляд, праслухоўванне і нюх, апытанне і прамацванне. Агляд факусуецца на твары, асабліва на вочах і языку, уключаючы аналіз памеру, формы, нацяжэння, колеру і пакрыцця, а таксама адсутнасці або наяўнасці слядоў зубоў па краі. Аўскультацыя і нюх прадугледжваюць праслухоўванне пэўных гукаў, такіх як хрыпы, і назіранне за пахам цела. Запыт канцэнтруе ўвагу на наступных сямі аспектах: дрыжыкі і ліхаманка; потаадлучэнне; апетыт, смага і густ; дэфекацыя і мачавыпусканне; боль; сон; і менструацыі і белі. Пры пальпацыі асноўная ўвага надаецца адчуванню цела па далікатных кропках «А-шы», адчуванню пульсу і цягліцаваму тонусу .

Эфектыўнасць

Станам на 2013 год на англ.: PubMed апублікавана амаль 1500 рандамізаваных кантраляваных даследаванняў са словам «іглаўколванне». Вынікі аглядаў эфектыўнасці іглаўколвання, аднак, не перакаўначыя. У студзені 2020 года Дэвід Горскі прааналізаваў агляд сістэматычных аглядаў («Іглаўколванне для зняцця хранічнага болю: сінтэз сістэматычных аглядаў»), які тычыцца выкарыстання іглаўколвання для лячэння хранічных боляў. У «Навуковай медыцыне» Горскі адзначыў, што вынікі аналізу падкрэсліваюць выснову, што іглаўколванне — «тэатральнае плацэба, сапраўдная гісторыя якога была зменена да непазнавальнасці». Ён таксама сказаў, што гэты агляд «выяўляе мноства слабых месцаў у планаванні клінічных выпрабаванняў іглаўколвання».

Вядомы таксама кохрэйнаўскі агляд 2009 года, у якім з мноства вывучаных станаў статыстычна значны эфект быў дасягнуты толькі пры зняцці двух сімптомаў: млоснасці і галавакружэння. Пасля было паказана перавышэнне плацэба эфекту ў зняцці некаторых болевых сіндромаў і лячэнні лёгкіх псіхасаматычных расстройстваў, але акупунктура саступала рэгламентаваным (хірургічным або медыкаментозным) метадам лячэння.

Бяспечнасць

Іглаўколванне, як правіла, бяспечна, калі яго праводзіць дасведчаны, адпаведным чынам падрыхтаваны спецыяліст, які выкарыстоўвае стэрыльныя аднаразовыя іголкі. Пры практыцы без адпаведнай падрыхтоўкі, акупунктура можа выклікаць негатыўныя наступствы. Няшчасныя выпадкі і інфекцыі звязаны з парушэннем стэрыльнай тэхнікі альбо недаглядам спецыяліста. Людзі з сур’ёзнымі захворваннямі пазваночніка, такімі як рак альбо інфекцыя, не з’яўляюцца добрымі кандыдатамі для іглаўколвання. Супрацьпаказанні да іглаўколвання (станы, якія нельга лячыць іглаўколваннем) ўключаюць парушэнні каагулапатыі (напрыклад, гемафілія і запушчаныя захворванні печані), выкарыстанне варфарыну, цяжкія псіхіятрычныя засмучэнні (напрыклад, псіхоз), а таксама скурныя інфекцыі або траўмы скуры (напрыклад, апёкі). Акрамя таго, варта пазбягаць электраакупунктуры на месцы імплантаваных электрычных прылад (напрыклад, кардыёстымулятараў).

Сістэматычны агляд 2011 года выявіў, што здараюцца сур’ёзныя ўскладненні пасля іглаўколвання. У перыяд з 2000 па 2009 год было зафіксавана 95 выпадкаў сур’ёзных неспрыяльных падзей, уключаючы пяць смерцяў. Шмат такіх падзей не ўласцівыя іглаўколванню, але звязаныя з нядобрасумленнасцю лекараў. Гэта можа быць прычынай таго, што такія ўскладненні не адзначаліся ў апытаннях адэкватна падрыхтаваных акупунктурыстаў. Большасць такіх паведамленняў паходзіць з Азіі, што можа адлюстроўваць вялікую колькасць праведзеных там працэдур ці (таксама) адносна большую колькасць дрэнна падрыхтаваных азіяцкіх акупунктурыстаў. Шэраг сур’ёзных неспрыяльных падзей паведамлялася з развітых краін. Сюды ўваходзяць Аўстралія, Аўстрыя, Канада, Харватыя, Францыя, Германія, Ірландыя, Нідэрланды, Новая Зеландыя, Іспанія, Швецыя, Швейцарыя, Вялікабрытанія і ЗША. Колькасць неспрыяльных эфектаў, пра якія паведамляецца ў Вялікабрытаніі, уяўляецца незвычайна нізкай, што можа сведчыць пра брак інфармацыі ў Вялікабрытаніі ў параўнанні з іншымі краінамі. Справаздачы ўключаюць 38 выпадкаў інфекцый і 42 выпадкі траўмаў органаў. Найбольш частымі непажаданымі з’явамі былі пнеўматоракс, бактэрыяльныя і вірусныя інфекцыі.

Сусветны агляд 2013 года выявіў 295 выпадкаў інфекцый; мікабактэрыі былі ўзбуджальнікам па меншай меры 96 %. Магчыма, крыніцамі заражэння з’яўляюцца недастаткова дэзінфектавыныя рушнікі, гарачыя пакеты альбо кіпячая вада ў баку, і паўторнае выкарыстанне перапрацаваных іголак. Таксама крыніцы заражэння складаюць: заражаныя іголкі, паўторнае выкарыстанне асабістых іголак, скура чалавека, якая ўтрымлівае мікабактэрыі, і паўторнае выкарыстанне іголак на розных частках цела аднаго і таго ж чалавека. Хоць іглаўколванне звычайна лічыцца бяспечнай працэдурай, у аглядзе 2013 года адзначаецца, што паведамленні аб перадачы інфекцыі значна павялічыліся за папярэдняе дзесяцігоддзе, у тым ліку паведамленні пра мікабактэрыі. Рэкамендуецца, каб спецыялісты па акупунктуры выкарыстоўвалі аднаразовыя іголкі. Між тым, паўторнае выкарыстанне стэрылізаваных іголак усё яшчэ дазволена. Таксама рэкамендуецца ўкараняць дбайныя метады кантролю для прадухілення заражэння.

Сістэматычны агляд кітайскамоўнай літаратуры 2010 года выявіў шматлікія пабочныя эфекты, звязаныя з іглаўколваннем, у тым ліку пнеўматоракс, непрытомнасці, субарахноідальныя кровазліцці і інфекцыі як найбольш частыя, а таксама сардэчна-сасудзістыя пашкоджанні, субарахноідальныя кровазліцці, пнеўматоракс і перыядычныя кровазліцці ў мозг як найбольш сур’ёзныя, большасць з якіх была звязана з няправільнай тэхнікай. У перыяд з 1980 па 2009 гады літаратура на кітайскай мове паведамляла пра 479 неспрыяльных падзей. Перспектыўныя апытанні паказваюць, што лёгкія, пераходныя, звязаныя з іглаўколваннем неспрыяльныя з’явы вагаліся ад 6,71 % да 15 %. У даследаванні з 190 924 пацыентамі распаўсюджанасць сур’ёзных пабочных эфектаў склала прыблізна 0,024 %. Іншае даследаванне паказала, што колькасць непажаданых з’яў, якія патрабуюць спецыфічнага лячэння, складае 2,2 %, 4963 выпадкі захворвання сярод 229 230 пацыентаў. Інфекцыі, галоўным чынам гепатыт, пасля іглаўколвання часта адзначаюцца ў даследаваннях на англійскай мове. У кітайскамоўных даследаваннях гепатыт рэдка паведамляецца, таму верагодна, што ў Кітаі бракуе інфармацыі пра інфекцыі, звязаныя з іглаўколваннем. Інфекцыі ў асноўным былі выкліканы дрэннай стэрылізацыяй іголак для іглаўколвання. Іншыя неспрыяльныя з’явы ўключалі спінальную эпідуральную гематому (у шыйным, грудным і паяснічным аддзеле хрыбетніка), хілатаракс, траўмы органаў і тканін брушной поласці, траўмы ў вобласці шыі, траўмы вачэй, уключаючы кровазліццё ў арбіту, траўматычную катаракту, траўму вокарухальнага нерва і пункцыю сятчаткі, кровазліццё ў шчокі і падрабрынне, траўмы перыферычных рухальных нерваў і наступныя парушэнні рухальнай функцыі, мясцовыя алергічныя рэакцыі на металічныя іголкі, інсульт і кровазліццё ў мозг пасля іглаўколвання.

Прычынна-следчая сувязь паміж іглаўколваннем і неспрыяльнымі з’явамі, прыпынкам сэрца, пікналепсіяй, шокам, ліхаманкай, кашлем, смагай, афоніяй, здранцвеннем ног і сэксуальнай дысфункцыяй застаецца нявызначанай. У тым жа аглядзе зроблена выснова, што іглаўколванне можна лічыць па сваёй сутнасці бяспечным, калі яго практыкуюць належным чынам падрыхтаваныя спецыялісты. У аглядзе таксама адзначаецца неабходнасць пошуку эфектыўных стратэгій для мінімізацыі рызык для здароўя.

У перыяд з 1999 па 2010 гады ў Рэспубліцы Карэі знаходзіліся паведамленні пра 1104 неспрыяльныя падзеі.

У перыяд з 1980-х па 2002 г. літаратура на японскай мове ўтрымлівала паведамленні пра 150 неспрыяльных падзей.

Тэарэтычныя падставы

Іглаўколванне з’яўляецца істотнай часткай традыцыйнай кітайскай медыцыны (ТКМ). Раннія акупунктурныя вераванні абапіраліся на такія паняцці распаўсюджаны ў ТКМ, як энергія жыццёвай сілы. Лічылася, што чы перацякае ад першасных органаў цела (органаў цзанг-фу) да «павярхоўных» тканін скуры, цягліц, сухажылляў, костак і суставаў па каналах, званых мерыдыянамі. Кропкі акупунктуры, дзе ўстаўляюцца іголкі, у асноўным (але не заўсёды) знаходзяцца ў месцах уздоўж мерыдыянаў. Кропкі акупунктуры, не знойдзеныя ўздоўж мерыдыяна, называюцца надзвычайнымі кропкамі, а кропкі без вызначанага месца называюцца кропкамі «А-шы».

У ТКМ хвароба звычайна ўспрымаецца як дысгармонія альбо дысбаланс такіх энергій, як інь, ян, чы, ксю, занг-фу, таксама дысбаланс мерыдыянаў і ўзаемадзеяння паміж целам і навакольным асяроддзем. Тэрапія заснаваная на вызначэнні «ўзору дысгармоніі». Напрыклад, лічыцца, што некаторыя хваробы звязаныя з дысбалансам мерыдыянаў, што дазваляе пранікаюць лішкам ветру, холаду і сырасці. Для таго каб вызначыць, які ўзор пад рукой, практыкуючыя вывучаюць такія рэчы, як колер і форма языку, адносная сіла пульсавых кропак, пах дыхання, якасць дыхання альбо гук голасу. ТКМ і яе паняцце хваробы не моцна адрозніваюць прычыну і наступствы сімптомаў.

Шматлікія лекары звязваюць змяншэнне болю з вызваленнем эндарфіну пры пранікненні іголак, але больш не падтрымліваюць ідэю, што іглаўколванне можа паўплываць на захворванне. Увогуле ў акупунктурнай супольнасці існуе меркаванне, што акупунктурныя кропкі і структуры мерыдыянаў — гэта спецыяльныя трубаправоды для электрычных сігналаў, але ні адно заходняе даследаванне не ўстанавіла якой-небудзь паслядоўнай анатамічнай структуры альбо функцыі ні уздоўж кропак акупунктуры, ні мерыдыянаў. Зробленыя тэсты на людзях па вызначэнні адрознення электрычная бесперапыннасцш паблізу мерыдыянаў у параўнанні з іншымі месцамі ў целе атрымаліся безвыніковымі.

Некаторыя даследаванні мяркуюць, што іглаўколванне выклікае шэраг падзей у цэнтральнай нервовай сістэме, і што можна змненшыць абязбольвальны эфект іглаўколвання пры дапамозе антаганіста апіоідаў налоксона. Механічная дэфармацыя скуры іглаўколвальнымі іголкамі можа прыводзіць да выдзялення адэназіну. Эфект іглаўколвання супраць болю можа быць апасродкаваны рэцэптарам адэназіну А1. Агляд 2014 года ў Nature Reviews Cancer паказаў, што даследаванні абязбольвання на мышах залішне бянтэжылі выснову, што мясцовае запаленне можа прывесці да мясцовага выкіду адэназіну з абязбольвальным эфектам. Акупунктура «выклікае большае пашкоджанне тканін і запаленне ў параўнанні з памерам жывёлы ў мышэй, чым у людзей».

Было выказана меркаванне, што эфект іглаўколвання пры страўнікава-кішачных хваробах можа быць звязаны з уздзеяннем на парасімпатычную і сімпатычную нервовую сістэму, якія параўноўваюцца як эквіваленты «заходняй медыцыны» «інь і ян». Іншы механізм, пры якім іглаўколванне можа быць эфектыўным пры парушэнні функцыі ЖКТ, прадугледжвае прасоўванне перыстальтыкі страўніка ў асоб з нізкай пачатковай перыстальтыкай страўніка і падаўленне перыстальтыкі ў асоб з актыўнай пачатковай перыстальтыкай. Было таксама ўстаноўлена, што іглаўколванне аказвае супрацьзапаленчае ўздзеянне, якое можа быць апасродкавана актывацыяй блукаючага нерва і дэзактывацыяй запаленчых макрафагаў. Даследаванні нейравізуалізацыі паказваюць, што стымуляцыя акупунктуры прыводзіць да дэзактывацыі лімбічных абласцей мозгу і сеткі пасіўнага ражыму працы мозга.

Узнікненне і распаўсюджанне

У першай палове I стагоддзя нашай эры акупунктурысты пачалі прапагандаваць веру ў тое, што на эфектыўнасць іглаўколвання ўплывае час дня і ночы, месяцовы цыкл і сезон. Вучэнне пра цыклы Інь і Ян (Yün Chhi Hsüeh) — гэта сукупнасць вераванняў, паводле якіх лячэнне хвароб абапіралася на сумяшчэнне нябесных (тыянскіх) і зямных (дзі) сіл, якія былі настроены на такія цыклы, як сонца і месяц. Было некалькі розных сістэм вераванняў, якія абапіраліся на шэраг нябесных і зямных целаў альбо элементаў, якія круціліся і выраўноўваліся толькі ў пэўны час. Паводле Нідэма і Лу, гэтыя «адвольныя прагнозы» былі адлюстраваны акупунктурыстамі у складаных дыяграмах і праз набор спецыяльнай тэрміналогіі.

У беларускую мову тэрмін «акупунктура» прыйшоў з Францыі. Унеслі тэрмін езуіты французскай Навуковай Місіі ў Пекіне, якія пісалі у XVII стагоддзі на лацінскай мове. Упершыню ў Расійскай імперыі была апублікавана манаграфія ў 1801 годзе ў ваенным медыцынскім часопісе.

Прымяненне метаду іголкатэрапіі ў лячэбных установах СССР пачалося з канца 1940-х гадоў, як вынік абмену з кітайскімі лекарамі . Афіцыйна акупунктура была прызнана ў СССР ў 1957 годзе загадам Міністэрства аховы здароўя СССР, а актыўнае ўжыванне пачалося з 1960-х гадоў. Падрыхтоўка лекараў па іголкатэрапіі актывізавалася пасля загаду МЗ СССР «Аб далейшай распрацоўцы метаду іголкатэрапіі і ўкараненні яго ў практыку» (1971). У 1977 годзе ў Казанскім інстытуце ўдасканалення ўрачоў праф. Д. М. Табеевай была арганізавана першая ў СССР кафедра і клініка рэфлексатерапіі. У 1980-1990-х гадах іголкатэрапія перажывае свой росквіт ў СССР. Многія даследчыя ўстановы займаюцца вывучэннем механізмаў іголкатэрапіі, выпускаюць кіраўніцтвы, манаграфіі па чжэнь-цзю, лекары праходзяць перападрыхтоўку з прысваеннем кваліфікацыі урачоў-рэфлексатерапеўтаў.

Да 1998 года акупунктура ў СССР / Расіі структурна была часткай фізіятэрапіі, а ўрачэбная спецыяльнасць называлася урач-фізіятэрапеўт. З 1998 года загадам Міністэрства аховы здароўя ўведзена спецыяльнасць «рэфлексатэрапія». Зацверджаны таксама пералік паказанняў і супрацьпаказанняў да ўжывання рэфлексатэрапіі. У цяперашні час у шматлікіх лячэбных установах існуюць кабінеты ці нават аддзяленні іголкарэфлексатэрапіі, дзе аказваецца дапамога хворым з самымі разнастайнымі захворваннямі.

Прафесійнае і дзяржаўнае рэгуляванне

У Вялікабрытаніі, ЗША, Саудаўскай Аравіі, Аўстраліі, Новай Зеландыі, Японіі, Канадзе, а таксама ў еўрапейскіх краінах і іншых краінах існуюць розныя ўрадавыя і гандлёвыя асацыяцыі, якія рэгулююць іглаўколванне. Сусветная арганізацыя аховы здароўя рэкамендуе, перш чым атрымаць ліцэнзію або сертыфікаваць, каб акупунктурыст прайшоў 200 гадзін спецыяльнай падрыхтоўкі, калі ён з’яўляюцца ўрачом, і 2500 гадзін для нелекара; многія ўрады прынялі падобныя стандарты. Прынамсі ў 28 краінах Еўропы існуюць прафесійныя асацыяцыі іголкатэрапеўтаў.

У Кітаі практыка іглаўколвання рэгулюецца Кітайскім саветам па медыцыне, які быў сфарміраваны ў 1999 годзе заканадаўчым саветам. Ён уключае ліцэнзійны экзамен і рэгістрацыю, а таксама курсы навучання, зацверджаныя камісіяй. Канада мае праграмы ліцэнзавання іглаўколвання ў правінцыях Брытанская Калумбія, Антарыё, Альберта і Квебек; стандарты, устаноўленыя Кітайскай асацыяцыяй медыцыны і іглаўколвання, выкарыстоўваюцца ў правінцыях без дзяржаўнага рэгулявання. Правілы ў ЗША былі ўведзеныя ў 1970-х гадах у Каліфорніі, за якой урэшце рушылі ўслед астатнія штаты ЗША. Патрабаванні да ліцэнзавання моцна адрозніваюцца ў залежнасці ад штата. Іголкі, якія выкарыстоўваюцца ў іглаўколванні, рэгулююцца ў ЗША Адміністрацыяй па харчовых прадуктах і леках. У некаторых штатах іглаўколванне рэгулюецца камісіяй медыцынскіх экспертаў, а ў іншых — камісіяй па ліцэнзаванні, ахове здароўя і адукацыі.

У Японіі акупунктурыст мае ліцэнзію міністра аховы здароўя, працы і сацыяльнага забеспячэння пасля здачы экзамену і заканчэння тэхнікума альбо універсітэта. У Аўстраліі Аўстралійскі савет па кітайскай медыцыне рэгулюе іглаўколванне, сярод іншых кітайскіх медыцынскіх традыцый, і абмяжоўвае выкарыстанне назваў накшталт «іглаўколванне» толькі для зарэгістраваных лекараў. Практыка іглаўколвання ў Новай Зеландыі ў 1990 годзе была ўнесена ў Закон аб урадавай карпарацыі па кампенсацыі няшчасных выпадкаў (ACC). Гэта ўключэнне дазволіла кваліфікаваным і прафесійна зарэгістраваным акупунктурыстам прадастаўляць льготную дапамогу і лячэнне грамадзянам, жыхарам і часовым наведвальнікам у сувязі з траўмамі, звязанымі з працай або спортам, якія адбыліся ў краіне. У Новай Зеландыі іглаўколванне і прсваенне статусу пастаўшчыка паслуг рэгулюецца Акупунктурай Новай Зеландыі і Органам па стандартах іглаўколвання Новай Зеландыі. У Францыі Нацыянальная акадэмія медыцыны (Нацыянальная медыцынская акадэмія) рэгулюе іглаўколванне з 1955 г.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Акупунктура