Астраном Капернік, або размова з Богам
| ||
| Ян Матэйка | ||
| Астраном Капернік, або размова з Богам. 1873 | ||
| Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem | ||
| Матэрыял | алей, палатно | |
|---|---|---|
| Памеры | 225 × 315 см | |
| Музей Ягелонскага ўніверсітэта[d] | ||
| (інв. 2715; 851/I) | ||
Астраном Капернік, або размова з Богам (польск.: Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem) — алейная карціна польскага мастака Яна Матэйкі, на якой намаляваны Мікалай Капернік, які назірае за небам са сваёй прыватнай вежы на кафедральным пагорку ў Фромбарку. Карціна знаходзіцца ў калекцыі Ягелонскага ўніверсітэта.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
Нагодай для напісання карціны стала 400-годдзе з дня нараджэння астранома ў 1873 годзе. Падрыхтоўчую працу Матэйка вёў з 1871 года, спачатку навучаўся ў Ягелонскай бібліятэцы і Археалагічным кабінеце Ягелонскага ўніверсітэта. На гэтым этапе былі створаны два алейныя эцюды: адзін знаходзіцца ў калекцыі Нацыянальнага музея ў Кракаве, а другі — у калекцыі Барбары Пясецкай-Джонсан у Прынстане, ЗША. Эскіз са збору Нацыянальнага музея быў намаляваны на кардоне памерам 415 × 520 мм[1].
Карціну мастак пачаў пісаць летам 1872 года і скончыў у наступным годзе. Для карціны пазаваў нават Генрык Левіту, варшаўскі лекар і натураліст, малодшы брат Караля Левіту[1], змоўшчыка, які трагічна загінуў у 1841 годзе.
Прэзентацыя карціны адбылася 19 лютага 1873 года ў зале гарадской рады. У першы дзень прагляд быў бясплатным, на наступны дзень толькі школьнікі мелі права на бясплатны квіток. З 21 па 25 лютага ўваход быў платным, а атрыманыя грошы Матэйка выкарыстоўваў для арганізацыі мастацкіх выстаў[2].
21 сакавіка штодзённая газета «Czas», якая выдавалася ў Кракаве, паведаміла пра намер набыць карціну і перадаць яе ў дар Акадэміі мастацтваў і навук. Купляй павінен быў займацца Пётр Машынскі, а Матэйка ацаніў карціну ў 12 000 гульдэнаў. Праз дзень ён абвясціў, што карціна будзе перададзена Ягелонскаму ўніверсітэту «ў гонар самага вядомага студэнта».
У сакавіку 1873 года карціна была вывезена за граніцу, у Варшаву, дзе дэманстравалася ў галерэі Таварыства заахвочвання прыгожых мастацтваў. Сродкі ад продажу квіткоў у суме 1313 рублёў былі накіраваны на мастацкія стыпендыі. Прэзентацыя карціны завяршылася 8 красавіка пасля тэлеграмы Матэйкі аб адпраўцы карціны на выставу ў Вену. Там карціна дэманстравалася на агульнай выставе, якая доўжылася з 1 чэрвеня па 31 кастрычніка.
Заўвагі[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ а б Зоф’я Солтыс, «Kopernik Matejki», Rocznik Krakowski, 1972 №XLIII с.132-142
- ↑ Kronika miejscowa i zagraniczna, Czas, 1873-02-15 №38 с.2 }}
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Janina Mazurkiewicz: Jan Matejko — astronom Kopernik czyli Rozmowa z Bogiem: wystawa z okazji 522 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, Ratusz Staromiejski, 17 II-17 III 1995, Торунь (Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх- Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem фільм Музея Ягелонскага ўніверсітэта, 2021
