Баварскі географ

Карта рассялення славян і іх суседзяў на канец VIII стагоддзі.

Баварскі географ або Усходнефранкская табліца плямёнаў (лац.: Geographus Bavarus) — спіс народаў і плямёнаў, пераважна славянскага паходжання, якія насялялі ў IX стагоддзі вобласці на ўсход ад Франкскай дзяржавы.

Дакумент на двух лістах быў выяўлены ў 1722 годзе ў Баварскай дзяржаўнай бібліятэцы (Мюнхен), дзе і захоўваецца ў наш час. Гэта прыпіска ў канцы рукапісу, якая змяшчае трактат пра геаметрыю Баэцыя. Баварскі герцаг набыў яго ў 1571 годзе разам з архівам антыквара Германа Шэдэля (1410—1485). У навуковы абарот яго ўвёў французскі пасол у Мюнхене граф Луі Габрыэль дзю Бюа-Нансэ, які апублікаваў у сярэдзіне XVIII стагоддзя пераклад помніка на французскую мову. Назву «Баварскі Географ» даў дакументу польскі пісьменнік і вучоны Ян Патоцкі ў 1796. Гэта назва звязана з месцам знаходкі; паводле паходжання помнік, хутчэй за ўсё, звязаны не з Баварыяй, а са Швабіяй (гл. ніжэй).

Дата стварэння спісу

Паводле палеаграфічных даных рукапіс «Баварскага географа» ўпэўнена адносяць да IX стагоддзя. Паводле гістарычных даных, звязаным з апісаннямі плямёнаў, згаданых у спісе, даследчыкі датуюць спіс часам ад 817 да 840-х гадоў. Спіс каля 850 года быў улучаны ў склад больш шырокага рукапісу, які належала манастыру Рэйхенау на Бодэнскім возеры, што пацвярджае дату напісання рукапісу як 1-я палова IX стагоддзя.

Вядомы расійскі гісторык і лінгвіст А. В. Назарэнка схільны датаваць рукапіс 2-й паловай IX стагоддзя, галоўным чынам абапіраючыся на сваю версію паходжання этноніма русь. Назарэнка лічыць магчымым сувязь помніка з місіянерскімі планамі святога Мяфодзія, які, як зараз устаноўлена, у канцы 860-х гадоў пабываў у манастыры Рэйхенау.