Вагон

Чыгу́начны ваго́н (фр.: wagon, ад англ.: waggon - воз). Прататып - невялікі воз, уяўляў сабой скрыню, якая перасоўваўся па драўляных рэйках на горных прадпрыемствах.

Вагон з'яўляецца адзінкай рухомага састава чыгунак. Вагон прызначаны для перавозкі грузаў ці пасажыраў і абсталяваны, адпаведна, усімі неабходнымі прыладамі для іх перавозкі і для ўключэння вагона ў склад цягніка^[1].

У Расіі правобразы вагона - ваганеткі - з'явіліся на рудніковых і ўнутрызаводскіх рэйкавых дарогах у 1764 годзе на Калыванава-Васкрасенскім заводзе на Алтаі, а затым у 1788 годзе на Аляксандраўскім заводзе ў Петразаводску, у 1810 на Змяінагорскай рудні, а з паравой цягай - на Ніжнетагільскай чыгунцы, пабудаванай у 1834 годзе.

Для Царскасельскай чыгункі рухомы састаў, у тым ліку і вагоны, былі закуплены ў Англіі. Вытворчасць першых вагонаў для чыгункі паміж Масквой і Санкт-Пецярбургам было наладжана на Аляксандраўскім заводзе (Санкт-Пецярбург) у 1846 годзе.

Тыпы і класіфікацыя вагонаў

Вагоны адрозніваюцца па ліку колавых пар (воснасці) — выпускаюцца 2, 3, 4, 6, 8-восныя; па будове хадавых частак — каляскавыя і некаляскавыя. Асноўныя параметры, якія характарызуюць вагон: грузападымальнасць, уласная маса вагона (тара), восевая нагрузка, нагрузка на 1 м шляху (пагонная нагрузка).

У наш час чыгункі Расіі валодаюць паркам пасажырскіх і грузавых вагонаў: суцэльнаметалічны пасажырскі (СВ, купэйны, плацкартавы, міжабласны), суцэльнаметалічны багажны (паштова-багажны), платформа, крыты вагон, паўвагон, цыстэрна, хопер, рэфрыжэратарныя вагоны (ці вагоны-тэрмасы) і рэфрыжэратарныя секцыі, спецыялізаваныя вагоны (для перавозкі кантэйнераў (фітынгавыя платформы), для перавозкі аўтамабіляў, для перавозкі драўніны, бітумавозы, транспарцёры, зборна-раздаткавыя вагоны, вагоны для перавозкі быдла, вагоны для перавозкі паперы і г.д.).

Для паездак па чыгунках высокапастаўленых дзяржаўных службовых асоб і для кіраўніцтва чыгунак выпускаюцца новыя, ці пераабсталёўваюцца са звычайных пасажырскіх, вагоны-салоны. Вагоны-салоны могуць мець браняванне падваконнага пояса, куленепрабівальныя шклы і ўзмоцненую, з прычыны павелічэння вагі з-за бранявання, экіпажную частку з трохвосевымі каляскамі.

Некаторыя вагон-салоны, якія маюць гістарычнае значэнне, захаваны ў музеях.

Двухпавярховы пасажырскі вагон
Браняваны вагон-салон Блюхера
Вагон-самаскід (думпкар) чатырохвосевы
Багажны вагон.

Вагоны грузавога парку

Крыты вагон

Паўвагон

Паўвагон

Вагон-цыстэрна

Вагон-цыстэрна

Цыстэрны прызначаны для перавозкі вадкасцей: нафтапрадуктаў, хімічна-актыўных і агрэсіўных вадкіх рэчываў, звадкаванага газу (прапан-бутан, кісларод), вады, малака. Вагоны-цыстэрны выкарыстоўваюцца таксама для перавозкі мукі і цэменту.

Платформа

Фітынгавая платформа

Фітынгавая платформа прызначана для перавозкі грузаў ў кантэйнерах.

Хопер

Вагон-хопер

Вагоны пасажырскага парку

Мадэльны шэраг

Вагоны старога мадэльнага шэрагу:

61-4174 — вагон пасажырскі купэйны "СВ"
61-4179 — вагон пасажырскі купэйны з усталёўкай кандыцыянавання паветра
61-4186 — вагон пасажырскі купэйны штабны
61-4194 — вагон пасажырскі некупэйны з усталёўкай кандыцыянавання паветра

Вагоны новага мадэльнага шэрагу:

61-4440 — вагон пасажырскі купэйны
61-4445 — вагон пасажырскі купэйны штабны
61-4447 — вагон пасажырскі некупэйны
61-4458 — вагон пасажырскі з месцамі для сядзення

Тыпы вагонаў

Л - двух-мясцовы мяккі, СВ. 9 двух-мясцовых купэ.
М - мяккі. Вагон-люкс.
К - купэйны. Прыклад: цвёрды купаваны вагон пабудовы ГДР. 36 месцаў + двух-мясцовае купэ правадніка.
П - плацкартавы. 54 спальныя месцы.
О - агульны. 81 месца для сядзення.
С - месцы для сядзення. Міжабласны з крэсламі для сядзення - 56, 60, 62 ці 64 месцы ў залежнасці ад мадэлі вагона.

Вагоны падвышанай камфортнасці, у залежнасці ад катэгорыі і комплексу дадатковых паслуг падзяляюцца на:

Э - эканамічны
Б - бізнес

Вагоны RIC:

I клас (22 месцы)
II клас (33 месцы)

Гл. таксама

Нататкі

Зноскі

↑ Вялікая Расійская энцыклапедыя: В 30 т. / Старшыня навук.-рэд. рады Ю. С. Восіпаў. Адк. рэд С. Л. Кравец. Т. 4. Вялікі Каўказ - Вялікі канал. - М.: Вялікая Расійская энцыклапедыя, 2006. - 751 с.: іл.: карт.

Спасылкі

Расшыфроўнік нумароў вагонаў Архівавана 25 мая 2009.

[bre4-1] Вялікая Расійская энцыклапедыя: В 30 т. / Старшыня навук.-рэд. рады Ю. С. Восіпаў. Адк. рэд С. Л. Кравец. Т. 4. Вялікі Каўказ - Вялікі канал. - М.: Вялікая Расійская энцыклапедыя, 2006. - 751 с.: іл.: карт.

[1]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая расійская (навукова-адукацыйны партал) · Ваенная Сыціна · Britannica (онлайн)
Нарматыўны кантроль	GND: 4014054-4 · LCCN: sh85110995