Перайсці да зместу

Закон Гука

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Закон Гука
Названа ад Роберт Гук
Асноўная тэма твора спружына
Формула, якая апісвае закон або тэарэму
Пазначэнне ў формуле , і
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Механіка суцэльных асяроддзяў
Суцэльнае асяроддзе

Зако́н Гу́ка — ураўненне тэорыі пругкасці, якое злучае напружанне і дэфармацыю пругкага асяроддзя. Адкрыты ў 1660 годзе англійскім вучоным Робертам Гукам (Хукам) (англ.: Robert Hooke)[1]. Паколькі закон Гука запісваецца для малых напружанняў і дэфармацый, ён мае выгляд простай прапарцыйнасці.

У славеснай форме закон гучыць наступным чынам:

Сіла пругкасці, якая ўзнікае ў целе пры яго дэфармацыі, прама прапарцыйна велічыні гэтай дэфармацыі.

Для тонкага расцяжнага стрыжня закон Гука мае выгляд:

Тут  — сіла, якой расцягваюць (сціскаюць) стрыжань,  — абсалютнае падаўжэнне (сціск) стрыжня, а каэфіцыент пругкасці (ці цвёрдасці).

Каэфіцыент пругкасці залежыць як ад уласцівасцей матэрыялу, так і ад памераў стрыжня. Можна вылучыць залежнасць ад памераў стрыжня (плошчы папярочнага сячэння і даўжыні ) яўна, запісаўшы каэфіцыент пругкасці як

Велічыня завецца модулем пругкасці першага роду ці модулем Юнга і з'яўляецца механічнай характарыстыкай матэрыялу.

Калі ўвесці адноснае падаўжэнне

і звычайнае напружанне ў папярочным сячэнні

то закон Гука ў адносных адзінках запішацца як

У такой форме ён справядлівы для любых малых аб'ёмаў матэрыялу.

Таксама пры разліку прамых стрыжняў ужываюць запіс закона Гука ў адноснай форме

Варта мець на ўвазе, што закон Гука выконваецца толькі пры малых дэфармацыях. Пры перавышэнні мяжы прапарцыйнасці сувязь паміж напружаннямі і дэфармацыямі становіцца нелінейнай. Для шматлікіх асяроддзяў закон Гука непрыдатны нават пры малых дэфармацыях.

Абагульнены закон Гука

[правіць | правіць зыходнік]

У агульным выпадку напружання і дэфармацыі апісваюцца тэнзарамі другога рангу ў трохмернай прасторы (маюць па 9 кампанент). Тэнзар пругкіх пастаянных, які злучае іх, з'яўляецца тэнзарам чацвёртага рангу і ўтрымлівае 81 каэфіцыент. З прычыны сіметрыі тэнзара , а таксама тэнзараў напружанняў і дэфармацый, незалежнымі з'яўляюцца толькі 21 пастаянная. Закон Гука выглядае наступным чынам:

дзе  — тэнзар напружанняў,  — тэнзар дэфармацый. Для ізатропнага матэрыялу тэнзар утрымлівае толькі два незалежныя каэфіцыенты.

Дзякуючы сіметрыі тэнзараў напружання і дэфармацыі, закон Гука можа быць прадстаўлены ў матрычнай форме.

Зноскі