Мінскі гадзіннікавы завод

Мінскі гадзіннікавы завод
Цэнтральная вежа Мінскага гадзіннікавага завода «Луч» (Мінск, Беларусь).
Тып	бізнес і таварны знак
Заснаванне	1953
Краіна	Беларусь  СССР
Адрас	Мінск
Галіна	прыборабудаванне
Прадукцыя	гадзіннікі наручныя кварцавыя і механічныя, гадзіннікі аўтамабільныя, манометры, друкаваныя платы, ТІНС
Колькасць супрацоўнікаў	каля 700 чал.
Сайт	luch.by

Мінскі гадзіннікавы завод.

ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» — адзіны гадзіннікавы завод у Беларусі. Рашэнне аб будаўніцтве завода было прынята ў 1953 годзе, з 1955 года выпускаліся гадзіннікі, у тым ліку такія вядомыя савецкія маркі як «Луч», «Заря» і «Вымпел». Нягледзячы на складанасці постсавецкага перыяду, завод захаваў вытворчасць, а з 2010 года фундатарам МГЗ з’яўляецца швейцарская кампанія Franck Muller.

Гісторыя

Напачатку пяцідзесятых гадоў у былым Савецкім Саюзе гадзіннікавую прамысловасць складалі трынаццаць заводаў Главчаспрома Міністэрства машынабудавання. У 1950 годзе было выраблена 7,566 млн гадзіннікаў, а да 1953 года ўжо 12,516, з іх наручных — 4,595 млн вырабаў.

Наспела неабходнасць пашыраць асартымент і павялічваць выпуск наручных і кішэнных гадзіннікаў. Пастанова Савета Міністраў СССР і Савета Міністраў БССР № 1134 ад 22.09.1953 паклала пачатак стварэнню гадзіннікавай прамысловасці ў Беларусі.

Вежа Мінскага гадзіннікавага завода.

Будаўніцтва завода

Будынак Мінскага гадзіннікавага завода з’яўляецца адным з самых вядомых у Беларусі. Галоўны корпус завода стаў першым у БССР поўназборным шматпавярховым вытворчым будынкам; архітэктары — Іван Боўт, Сяргей Баткоўскі і Нута Шпігельман.

Будаўніцтва завода пачалося ў канцы 1953 года і было спалучана з пасляваеннымі цяжкасцямі недахопу рабочых, матэрыялаў і тэхнікі. Таму першай срецыяльнасцю шматлікіх гадзіншчыкаў стала спецыяльнасць памочніка працоўнага на будаўніцтве. Да сярэдзіны 1955 года будаўніча-мантажныя працы ў першым корпусе, па часавай планоўцы, былі завершаны і з 24 лістапада Мінскі гадзіннікавы завод быў перакладзены ў лік дзейсных прадпрыемстваў.

Да 1965 года будаўніча-мантажныя працы на Мінскім гадзіннікавым заводзе галоўным чынам былі скончаны. Праектам плану будаўніцтва завода было прадугледжана будаўніцтва жылля і іншых аб’ектаў сацкультбыта — дзіцячых садоў і ясляў, піянерскага лагера, палаца культуры і спартыўных збудаванняў. Ужо ў 1954 годзе пачата будаўніцтва 95-кватэрнага дома на праспекце Сталіна (цяпер Незалежнасці).

Загадам па заводзе № 27 ад 24.01.1978 года ўведзены ў эксплуатацыю вытворчы корпус № 7 і ў адпаведнасці з рашэннем дырэктара завода ў гэтым корпусе на першым і трэцім паверхах былі вылучаны вытворчыя плошчы для аддзела мікраэлектронікі і даследчага эксперыментальнага ўчастка.

Знакамітая вежа Мінскага гадзіннікавага завода, якая стала часткай ансамбля галоўнага праспекта сталіцы — Незалежнасці, была пабудавана ў 1979 годзе. Праз год на ёй былі ўсталяваныя хранометры з дыяметрам цыферблатаў 6 метраў. Даўжыня хвілінных стрэлак — 2 метры. Прычым кожную мантавалі з трох частак: стварыць іх цалкам у завадскім інструментальным цэху было немагчыма. Усе чатыры вежавых хранометра рухаюць асобныя механізмы, якія распрацоўваліся на ерэванскім вытворчым аб’яднанні «Сапфір». Вонкавае афармленне гадзіннікаў і мацаванні дэталяў на «Луч» стваралі саматугам. У ноч з 1988 на 1989 год апошнія хвіліны да святочнай паўночы беларусы адлічвалі па тэлевізары менавіта па гадзінніках «Луч».

Першым дырэктарам завода быў прызначаны Рыгор Іванавіч Мажаеў.

Вытворчасць у савецкі перыяд

1955—1965 гады

Гадзіннік «Луч».

14 снежня 1955 года з канвеера сышлі першыя гадзіннікі «Заря» — самыя маленькія і вытанчаныя з выпусканых у Савецкім Саюзе. Рысунк былі перададзены з Пензенскага гадзіннікавага завода.

Працэс зборкі гадзіннікаў у той час быў працаёмкім: усе аперацыі выконваліся ўручную. Асноўнымі прыладамі былі пінцэты і адвёрткі. Працаёмкасць зборачных працэсаў у агульных працавыдатках вырабу гадзіннікаў займала больш сарока працэнтаў.

У 1965 г. пачаты дасведчана-канструктарскія працы па стварэнні новых жаночых гадзіннікаў з дакладнасцю ходу +/- 30 с у суткі, што адпавядае гадзіннікам 1-га класа дакладнасці для механічных гадзіннікаў. Механізм дыяметрам 18 мм з цэнтральнай секунднай стрэлкай і супрацьударнай прыладай Луч-1809. Навізна і арыгінальнасць распрацоўкі складаліся ў тым, што гэты механізм павінен быў стаць базавым для розных мадыфікацый гадзіннікаў — з календаром Луч-1814, з аўтопадзаводам Луч-1815, з календаром і аўтападзаводам Луч-1816. У 1970-я гг. гэтыя маркі гадзіннікаў сталі асновай праграмы па стварэнні новых відаў механічных гадзіннікаў.

Да 1965 на галаўным прадпрыемстве было змантавана 1850 адзінак абсталявання, у тым ліку 1120 адзінак тэхналагічнага. Колькасць персанала складала 4374 чалавека, у тым ліку прамыслова-вытворчага — 4223 чалавека.

План 1965 г. МГЗ выканаў па ўсіх паказчыках. Выпушчана таварнай прадукцыі на 11 мільёнаў 579 тысяч рублёў. У параўнанні з 1958 г. выпуск павялічыўся больш чым у два разы. За 1965 г. усяго было выраблена 1 265 773 гадзіннікаў, у тым ліку «Луч-1800» — 1 035 492 штук, «Луч-2209» — 165 231 і «Луч-1300» — 65 050 штук.

Акрамя гадзіннікаў завод выпускаў станкі для прыборабудаўнічай прамысловасці, прыборы і запасныя часткі.

1966—1970 гады

У восьмай пяцігодцы (1966—1970 гг.) пачалося засваенне новых складаных гадзіннікаў з супрацьударнай прыладай і цэнтральнай секунднай стрэлкай «Луч-1809». На базе механізму гэтых гадзіннікаў плануецца стварэнне гадзіннікаў з аўтападзаводам і календаром. У 1966-67 гг. спраектавана і засвоена 36 новых вонкавых афармленняў.

У 1968 г. выпушчаны ў серыйную вытворчасць гадзіннікі з механізмам «Луч-1809» першага класа дакладнасці ходу, дыяметрам 18 мм і вышынёй 3,8 мм з цэнтральнай секунднай стрэлкай і супрацьударнай прыладай. Па тэхнічных характарыстыках падобныя гадзіннікі не вырабляліся ў краіне і яны адпавядалі сусветнаму ўзроўню.

У 1969 г. пачаты выпуск гадзіннікаў з календаром «Луч-1814», за год выпушчана 1212 гадзіннікаў. Наладжана вытворчасць 21 варыянту вонкавых афармленняў да гадзіннікаў усіх калібраў, у тым ліку 1 новы корпус і 20 цыферблатаў з хімічным і электрычным паліраваннем, з афарбоўкай каляровымі лакамі, з цыферблатамі, апрацаванымі метадам дэкаратыўнай штрыхоўкі, а таксама нанясеннем і апрацоўкай знакаў алмазнымі разцамі і т. д. У гэтыя гады ў канструкцыях вонкавых афармленняў гадзіннікаў шырока выкарыстоўваюцца гнуткія бранзалеты.

1971—1975 гады

За годы дзявятай пяцігодкі (1971—1975 гг.) аб’ём выпуску прадукцыі вырас на 96,6 %, прадукцыйнасць працы — на 81,4 %. Выпуск наручных гадзіннікаў у 1975 годзе склаў 3775 тысяч штук. Штогод павялічваецца выпуск гадзіннікаў на базе «Луч-1809». У 1975 г. выпушчана гадзіннікаў «Луч-1809» — 11,1 і «Луч-1816» — 15 тысяч штук.

У 1973 г. пачалася пастаўка ў гандлёвую сетку электорнна-механічных гадзіннікаў, у 1974 г. гадзіннікаў з аўтопадзаводам «Луч-1815» і з аўтападзаводам і календаром імгненнага дзеяння «Луч-1816». Акрамя побытавых гадзіннікаў у шэтым годзе было пастаўлена 121000 аўтамабільных гадзіннікаў.

З 3777 тысяч наручных гадзіннікаў у 1975 г. пастаўлена на экспарт 854 тысячы ці 22,6 % ад агульнай пастаўкі. Гадзіннікі пастаўляліся ў сямнаццаць краін, у тым ліку ў Вялікабрытанію, Канаду, Панаму, ЗША, Францыю і іншыя краіны.

Выпуск наручных жаночых гадзіннікаў за дзве пяцігодкі павялічыўся больш чым у тры разы, у тым ліку выпушчана амаль 600 тысяч новых наручных гадзіннікаў на базе механізму «Луч-1809» і з 1973 года арганізавана серыйная вытворчасць наручных электронна-механічных гадзіннікаў «Луч-3045». Акрамя гэтага ў 1975 годзе выпушчана 150,5 тысяч аўтамабільных гадзіннікаў АЧЖ-1. (2/253) У 1975 годзе выпушчана 3775 тысяч наручных гадзіннікаў, у тым ліку 596 тысяч новых гадзіннікаў на базе механізму «Луч-1809». Наладжана вытворчасць і выпускаюцца гадзіннікі з календаром і аўтападзаводам «Луч-1816». Выпуск гадзіннікаў з новым механізмам у 1976 годзе ўзрастае да 900 тысяч штук.

У 1975 годзе сярэдняя зарплата аднаго працаўніка МГЗ склала 1706 рублёў, павялічылася ў параўнанні з 1965 годам на 667 рублёў.

1976—1980 гады

Асаблівасць дзясятай пяцігодкі (1976—1980 гг.) — значная змена асартыменту выпусканай прадукцыі. У 1980 годзе выпуск гадзіннікаў «Луч-1800» і «Луч-2209» захоўваецца на ўзроўні 1975 года, а выпуск гадзіннікаў «Прамень-Луч, 1814, 1816» узрос амаль удвая. Выпуск усіх гадзіннікаў перавысіў 5200 тысяч гадзіннікаў, у тым ліку побытавых — амаль 5000 тысяч гадзіннікаў у год. Пачынаецца вытворчасць наручных электронна-механічных гадзіннікаў і ствараецца серыйная вытворчасць інтэгральных схем і электронных блокаў.

Загадам міністра ад 18 студзеня 1976 года Мінскаму гадзіннікаваму заводу даручана стварэнне магутнасцей па вытворчасці вырабаў мікраэлектронікі, па пашырэнні ўжывання іх у прыборабудаванні, у тым ліку гадзіннікавай прамысловасці.

За дзясятую пяцігодку з канвеераў заводу сышло звыш 22 мільёнаў гадзіннікаў, у тым ліку 450 тысяч звыш планавых. Амаль кожныя трэція гадзіннікі выпускаюцца з дзяржаўным «Знакам якасці».

Шматлікія гады карысталіся ў пакупнікоў вялікім попытам гадзіннікі ў афармленнях ЧН-961К, ЧН-706К, ЧН-585К, ЧН-844К, ЧН-866К, ЧН-598К, ЧН-538К. У канцы сямідзесятых гадоў быў створаны шэраг філігранных вырабаў з мельхіёру ЧН-101К — кніжачка, у якую мантаваліся гадзіннікі «Луч-1800», ЧН-103К — ювелірны набор, які складаўся з корпуса бранзалета і пярсцёнка. Гадзіннікі ў корпусе-бранзалеце ЧН-105 (вяровачка) доўгі час карысталіся попытам у пакупнікоў.

У другой палове сямідзесятых гадоў пачалося бурнае развіццё кварцавых наручных гадзіннікаў (КНГ). Калі ў 1975 годзе механічных малагабарытных гадзіннікаў увогуле аб’ёме вытворчасці побытавых гадзіннікаў у свеце складала 94 %, а КНЗ — 6 %, то напачатку дзевяностых гадоў гэтыя лічбы былі роўныя адпаведна 10-15 % і 85-90 %. Для рашэння праблемы развіцця вытворчасці электронных гадзіннікаў патрэбна была спецыяльна база.

Юбілей — 25 гадоў

24 лістапада 1980 года споўнілася 25 гадоў з дня ўводу МГЗ у лад дзейсных прадпрыемстваў. За гэтыя гады завод вырас у адно з найбуйных прадпрыемстваў гадзіннікавай прамысловасці. На заводзе працуе больш за восем тысяч чалавек — з іх 5253 атрымалі ганаровае званне «Ударнік камуністычнай працы», 383 чалавека выканалі свае асабістыя пяцігадовыя планы датэрмінова.

За 25-гадовы перыяд калектыў Мінскага гадзіннікавага завода вырабіў звыш 56 мільёнаў гадзіннікаў. Гэта наручныя жаночыя «Луч-1900, 1809, 1814, 1816», мужчынскія «Луч-2209». Выпускаюцца таксама электронна-механічныя гадзіннікі «Луч-3055» і гадзіннікі «АЧЖ-1» для аўтамабіляў «Жыгулі».

На заводзе дзейнічае 32 канвеера паэлементнай зборкі гадзіннікаў, 17 аўтаматычных ліній і 1205 адзінак аўтаматычнага і паўаўтаматычнага абсталявання, 7 комплексна-механізаваных і 2 аўтаматызаваных цэхаў.

Постсавецкі перыяд

У чэрвені 1992 года, паводле пратаколу агульнага збору акцыянераў, акцыянернае прадпрыемства «Вытворчае аб’яднанне Мінскі гадзіннікавы завод» шляхам вылучэння з Акцыянернага таварыства «Часпром» (СССР, г. Масква) было ператворана ў акцыянернае таварыства.

У адпаведнасці са Статутам ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» з’яўляецца адкрытым акцыянерным таварыствам з 1994 года. ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» двойчы ажыццявіла перарэгістрацыю ў Мінскім гарадскім выканаўчым камітэце, што зарэгістравана ў Рэестры агульнарэспубліканскай рэгістрацыі ў 1996 і 2000 гг.

У адпаведнасці з арт. 90 Закона № 423-3 ад 18.07.2000 г. «Аб эканамічнай безгрунтоўнасці (банкруцтве)» у перыяд правядзення конкурснай вытворчасці паўнамоцтва кіраўніка і іншых органаў кіравання перайшлі да кіраўніка, за выключэннем паўнамоцтваў, пераходзячых, у адпаведнасці з дадзеным Законам, да іншых асоб (органаў), і права кіравання маёмасцю даўжніка перайшло да кіраўніка.

У жніўні 2006 года гаспадарчы суд г. Мінска па пазове падатковай інспекцыі ў адносінах Мінскага гадзіннікавага завода пачаў працэдуру банкруцтва і ўвёў ахоўны перыяд. Па стане на 01.09.2006 г. на складах заводу знаходзілася 1,32 млн адзінак гадзіннікаў, што больш чым у 16 раз перавышала аб’ём сярэднямесячнай вытворчасці, на канец 2009 года складскія запасы перавысілі сярэднямесячны аб’ём вытворчасці ў 35,8 разоў.

Завод сёння

Прыватызацыя

У 2009 годзе прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка наведаў ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» разам з генеральным дырэктарам швейцарскай кампаніі Franck Muller International B.V. Вартанам Сірмакесам. Ужо тады былі агучаны вызначаныя ўмовы магчымай угоды па прыватызацыі прадпрыемства.

1 сакавіка 2010 года А. Лукашэнка падпісаў указ № 109 Аб прыцягненні інвестыцый у адкрытае акцыянернае таварыства «Мінскі гадзіннікавы завод», які ўтрымліваў умовы продажу пакета акцый ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» швейцарскай кампаніі Franck Muller International B.V.

Да падпісання дакумента акцыі заводу знаходзіліся ў камунальнай уласнасці г. Мінска і паводле ўказу былі бязвыплатна перададзены ў кіраванне Дзяржаўнага камітэта па маёмасці — усяго 111 385 185 акцый намінальным коштам 30 рублёў на агульную суму 3 341 555 550 беларускіх рублёў.

Да 2020 года кампаніі Franck Muller павінна быць прададзена 655.423.462 прыналежныя дзяржаве акцыі ААТ па намінальным кошце 30 рублёў (да дэнамінацыі 2016 года) за акцыю пры ўмове ўкладання кампаніяй у 2010 годзе інвестыцый. Яны будуць укладзены шляхам набыцця дадатковых 1.217.215.000 акцый.

Кампаніі-фундатару былі перададзены прыналежныя Рэспубліцы Беларусь 1 122 831 985 акцый таварыства ў давернае кіраванне тэрмінам на 5 гадоў з падаваннем у паказаны перыяд кампаніі права ажыццяўляць у адносінах да дадзеных акцый дзейнасць па даверным кіраванні каштоўнымі паперамі без атрымання адмысловага дазволу (ліцэнзіі) на ажыццяўленне прафесійнай і біржавой дзейнасці па каштоўных паперах.

Таксама Указ № 109 прадугледжвае:

• Вызваленне да 2020 года прыбылі таварыства ад абкладання падаткам на прыбытак;
• Вылучэнне ў арэнду зямельнага ўчастку агульнай плошчай 30 гектараў з земляў сельскагаспадарчага вытворчага кааператыва «Шчомысліца» ў Мінскім раёне для будаўніцтва таварыствам новых вытворчых магутнасцей і аб’ектаў сацыяльнай інфраструктуры без правядзення аўкцыёну на права заключэння дагавора арэнды зямельнага ўчастку і без збірання платы за права заключэння дагавора арэнды зямельнага ўчастку.

У сваю чаргу фундатар узяў на сябе абавязанне захаваць гадзіннікавую вытворчасць і таварны знак «Луч», а таксама забяспечыць працай на заводзе прынамсі 700 чалавек.

29 чэрвеня 2010 года паміж Рэспублікай Беларусь і Franck Muller International B.V. была падпісана інвестыцыйная дамова аб рэалізацыі інвестпраекта "Абнаўленне вытворчасці і прадукцыі ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод».

У кастрычніку 2012 года прадстаўнік фундатара заявіў, што аб’ём інвестыцый швейцарскай кампаніі Franck Muller у мадэрнізацыю і тэхнічнае пераўзбраенне ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» пачынальна з 2010 года склаў $2,82 млн і да канца года дадзеная сума можа павялічыцца яшчэ на $800 тыс.

У наш час ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» — прадпрыемства прыватнай формы ўласнасці з дзеляў дзяржавы ў статутным фондзе 19,97 %. Доля фундатара — 80 %. Фізічным асобам прыналежыць 0,03 % акцый.

Гадзіннікавая вытворчасць

21 лютага 2023 года Мінскі гадзіннікавы завод распачаў продаж лімітаванай калекцыі механічных гадзіннікаў «Мова».

Непрофільная вытворчасць

ААТ «Мінскі Гадзіннікавы Завод Луч» ажыццяўляе выпуск прадукцыі вытворча-тэхнічнага прызначэння:

• кварцавыя аўтамабільныя гадзіннікі (АКГ)
• манометры тэхнічныя
• друкаваныя платы (у тым ліку для тэлефонных картак і інш. SMART-карт)

Сертыфікаты

На прадукцыю ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод» атрыманы шэраг сертыфікатаў:

• На вытворчасць прадукцыі прадпрыемства атрыманы сертыфікат адпаведнасці на сістэму менеджменту якасці паводле патрабаванняў міжнароднага стандарту ИСО 9001-2001 № BY/112 05.01.003 0030.
• На гадзіннікі механічныя і кварцавыя наручныя і кішэнныя атрыманы Пасведчанні аб дзяржаўнай гігіенічнай рэгістрацыі № 08-33-9.62541; 08-33-9.62543.
• У адпаведнасці з пастановай Дзяржстандарту РБ № 23 ад 28.07.2000 гады «Аб абавязковай сертыфікацыі гадзіннікаў» і пастановай № 4 ад 04.01.2003 г. прадукцыя прадпрыемства сертыфікавана ў «Нацыянальнай сістэме сертыфікацыі РБ» — СТБ 5.1.04-96.
• Уся прадукцыя прадпрыемства таксама сертыфікавана ў «Расійскай сістэме сертыфікацыі».

Літаратура

• Казанцев А. В., Абрамчик В. В., Минский часовой завод: Страницы истории (1953—1965). — Мн.: Полымя, 2000. — 176 с.: ил.
• Казанцев А. В., Минский часовой завод: Страницы истории (1966—1975). — Мн.: ОДО «Друк-С», 2004. — 256 с.: ил.
• Казанцев А. В., Минский часовой завод: Страницы истории (1976—1980). — Минск: Бизнесофсет, 2009—222 с.

Спасылкі

• Афіцыйны сайт ААТ «Мінскі гадзіннікавы завод»
• Афіцыйная старонка заводу ў Facebook
• Афіцыйны канал заводу ў Youtube