Спорт у Беларусі

Спорт у Беларусі – адзін з элементаў беларускай культуры. Рэгуляваннем і каардынацыяй спартыўнай сферы займаецца Міністэрства спорту і турызму Рэспублікі Беларусь, якое было створана ў 1995 годзе.

Пытанні фізічнай культуры і спорту асвятляюцца ў перыядычных выданнях «Спортивная панорама», «Прессбол», часопіс «Спорт на воде».

Гісторыя развіцця беларускага спорту

Першыя спартыўныя спартыўныя таварыствы (Мінскае таварыства аматараў спорту, філіі расійскіх таварыстваў веласіпедыстаў-турыстаў, «Санітас» і інш.). Масавыя былі гімнастыка, лёгкая атлетыка, веласіпедны спорт, падыманне цяжару, барацьба і футбол. Першыя беларускія спаборніцтвы па футболе былі праведзены ў 1911 годзе ў Магілёве (кубак горада), па лёгкай атлетыцы ў Гомелі (1913 год), барацьбе і падыманні цяжару ў Мінску (1913 – 1914 гады). У 1910-я гады дзейнічала каля 70 спартыўных гурткоў, клубаў, таварыстваў (больш за 2,5 тыс. чал.); існавала 15 – 20 прасцейшых спартыўных збудаванняў. На ўсерасійсіх і міжнародных спаборніцтвах вызначыліся беларускія спартсмены М. Дзявочка (веласпорт), А. У. Александровіч і У. С. Сакалдзінскі (цяжкаатлеты).

У 1920-я гады пачалі ўзнікаць ваенна-спартыўныя клубы ўсевобуча, новыя спартыўныя клубы і гурткі («Звязда», «Спартак», «Чырвоны маладняк» і інш.); пачалі развівацца баскетбол, тэніс, праведзены першыя рэспубліканскія спаборніцтвы па розных відах спорту (22 віда ў 1924 годзе), 1-е Усебеларускае свята фізкультуры ў Мінску. У 1923 годзе створаны Вышэйшы свает фізічнай культуры пры ЦВК Беларускай ССР, гарадскія, павятовыя, губернскія саветы, Беларуская арганізацыя таварыства «Дынама». З 1924 года рэгулярна праводзяцца чэмпіянаты Беларусі па барацьбе, цяжкай атлетыцы, лыжным спорце, каньках. На 1-й Усесаюзнай спартакіядзе (1928 год) каманда БССР заняла 3-е месца. У 1929 годзе у Мінску адкрыты тэхнікум фізічнай культуры (у 1937 годзе пераўтвораны ў інстытут). У 1935 годзе арганізавана спартыўнае таварыства «Спартак», у 1935 годзе створаны Камітэт па справах фізічнай культуры і спорту пры СНК Беларускай ССР, яго абласныя, раённыя і гарадскія структуры, спартыўныя таварыствы «Вымпел», «Лакаматыў», «Полымя», «Чырвоная звязда», «Тэмп» і інш. Уводзіліся спартыўныя збудаванні. У 1940 годзе у БССР было 3295 калектываў фізічнай культуры (больш за 154 тыс. чал., у т.л. больш як 8 тыс. спартсменаў-разраднікаў).

У пасляваенны час калектывы фізічнай культуры адноўлены (на канец 1944 года іх было 637, у якія ўваходзіла 36,6 тыс. чал.). У 1945 годзе адбылася 1-я Усебеларуская спартакіяда. Актыўна вялося спартыўнае будаўніцтва колькасць стадыёнаў, спартыўных залаў у 1985 годзе у параўнанні з 1966 годам вырасла у 2,5 раза, басейнаў – у 3,5. Былі пабудаваны Мінскі палац спорту, Рэспубліканскі водна-спартыўны камбінат, алімпійскі лагер «Стайкі», зімовы спорткомрлекс «Раўбічы», палац лёгкай атлетыкі і палац тэніса ў Мінску, конна-спартыўны комплекс «Ратамка», рэканструяваны стадыёны «Дынама» і «Трактар» у Мінску. Па забяспечанасці спартыўнымі збудаваннямі Беларуская ССР займала вядучае месца ў СССР. Тут праводзіліся чэмпіянаты свету па барацьбе, біятлоне, валейболе, верталётным спорце, фехтаванні, чэмпіянаты Еўропы па гімнастыцы, класічнай барацьбе, чэмпіянаты СССР, буйныя міжнародныя спабрніцтвы па розных віжах спорту, у т.л. групавыя турніры па футболе XXII Алімпійскіх гульняў і чэмпіянату свету сярод юніёраў.

18 чэрвеня 1993 года Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь XII склікання прыняў Закон аб фізічнай культуры і спорце, які вызначае фізічную культуру і спорт як неад’емную частку нацыянальнай культуры і гісторыі беларускага народа.

Па стане на 1996 год у Беларусі 286 стадыёнаў і 4,7 тыс. спартыўных залаў, 220 плавальных басейнаў, каля 14 тыс. плоскасных спартыўных пляцовак, дзейнічала 475 дзіцяча-юнацкіх спартыўных школ, у т.л. 12 школ вышэйшага спартыўнага майстэрства, 9 вучылішчаў алімпійскага рэзерву. У галіне фізічнай культуры і спорту працавала больш як 16 тыс. спецыялістаў.

Беларусь на Алімпійскіх гульнях, чэмпіянатах свету і Еўропы

Беларускія спартсмены з 1952 года удзельнічаюць у Алімпійскіх гульнях. З 1992 года зборная каманда Беларусі ўдзельнічае ў Паралімпійскіх гульнях.

З 1991 года пачынае працаваць Нацыянальны алімпійскі камітэт Беларусі.

11 верасня 2021 года міністр спорту і турызму Сяргей Кавальчук пакрыўдзіўся ев тэнісістку Вікторыю Азаранка за адмову ўдзельнічаць ад Беларусі ў Алімпійскіх гульнях. У жніўні 2020 года Азаранка заклікала «усе бакі спыніць гвалт і перайсці да мірных перамоваў»

Міжнародныя санкцыі

Міністэрства спорту і турызму ўвяло забарону для лёгкіх атлетаў на наведванне міжнародных мерапрыемстваў і турніраў.