Тахометр

Аўтамабільны тахометр

Тахо́метр (грэч. τάχος — хуткасць + μέτρον) — прылада для вымярэння частаты вярчэння (вуглавой скорасці) дэталей (пераважна валоў) машын і механізмаў. Адрозніваюць тахометры магнітныя, вібрацыйныя, інтэгруючыя (гадзіннікавыя і электронныя), магнітна-індукцыйныя, магнітаэлектрычныя, страбаскапічныя, частотна-іспульсныя, ферадынамічныя, электронна-лічыльныя (лічбавыя), механічныя, гідраўлічныя, пнеўматычныя. Межы вымярэнняў ад 0 да 1 млн аб/мін.

Схема аднаго з варыянтаў тахометра.
1 — шкала;
2 — неферамагнітны металічны дыск;
3 — вярчальны пастаянны магніт;
4 — паказальная стрэлка;
5 — спружына.

У магнітна-індукцыйных тахометрах адхіленне стрэлкі прапарцыянальнае рознасці вярчальных момантаў на восі ротар і спружыны. На гэтым прынцыпе працуюць авіяцыйныя тахометры, аўтамабільныя спідометры. Сярод механічных найбольш распаўсюджаны цэнтрабежны. Тахометры, заснаваны на змене становішча рухомых мас (ураўнаважаных спружынай) пры вярчэнні. Перамяшчэнні іх прапарцыянальныя скорасці вярчэння. У гідраўлічных тахометрах змена становішча паказчыка залежыць ад ціску вадкасці, які змяняецца прапарцыянальна скорасці вярчэння, тахометры з аўтаматычным запісам паказанняў называецца тахографам.

Гл. таксама

• Тахагенератар

Літаратура

• Тахо́метр // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 464. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• Тахо́метр / Сабинин А. А. // Большая советская энциклопедия. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. — С. 305. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)