Фелікс Зянковіч

Фелікс Зянковіч
Фелікс Зянковіч
Дата нараджэння	2 лістапада 1842
Месца нараджэння	Мокрае, Пружанскі павет, Гродзенская губерня, Літоўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя;
Дата смерці	7 красавіка 1910 (67 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя;
Месца пахавання	Старыя Павонзкі;
Род дзейнасці	біёлаг
Альма-матар	Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт (1861);

Фе́лікс Паўлавіч Зянко́віч (польск.: Feliks Zienkowicz; 2 лістапада 1842, маёнтак Мокрае^[1], цяпер у Пружанскім раёне — 7 красавіка 1910, Варшава) — навуковец-прыродазнаўца^[2], мемуарыст. Удзельнік паўстання 1863—64 гадоў.

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1842 годзе ў маёнтку Мокрае Пружанскага павета. Навучаўся ў школах Пружаны і Беластоку. Падчас вучобы ў Пецярбургскім універсітэце (1859—1861) удзельнічаў у студэнцкім руху^[3]. Са жніўня 1862 ў Парыжы, дзе вывучаў прыродазнаўства і медыцыну.

Зблізіўся з польскай рэвалюцыйнай і расійскай дэмакратычнай эміграцыяй. У 1863 прыбыў з Лондану з марской экспедыцыяй паўстанцаў-эмігрантаў на караблі «Ward Jackson», які меў даставіць паўстанцам зброю, аднак быў адсочаны расійскім флотам.

Ад ліпеня 1863 у Вільні, намеснік ваеннага камісара Выканаўчага аддзела Літвы ў Вільні. 7 жніўня арыштаваны, прыгавораны да расстрэлу. Пасля смяротнае пакаранне замененае на 12 гадоў катаргі ў Сібіры^[1]^[4]. Родавы маёнтак Мокрае быў канфіскаваны^[5].

Да 1868 года перабываў ва Усоллі, пасля ў Іркуцку. Тут займаўся педадагічнай дзейнасцю, навучаючы дзяцей высланых калегаў. Супрацоўнічаў з купкай польскіх натуралістаў. Прымаў удзел у навуковых экспедыцыях Бенедыкта Дыбоўскага. Разам з яшчэ адным сасланым палякам Уронскім выконваў малюнкі да прац Чэрскага і Дыбоўскага. Аб'ездзіў у навуковых мэтах абшары Забайкальскага края.

У 1881 атрымаў дазвол на пасяленне ў Ноўгарадзе. Тут пазнаёміўся з беларускай паэткай Зоф'яй Трашчкоўскай (пс. Адам М-скі). Менавіта ў пісьмах да яго Зоф'я Трашчоўская змяшчала свае беларускамоўныя вершы, у той самы час друкуючыся ў прэсе па-польску^[6]. У 1882 пераехаў у Польшчу. У 1890—1902 быў адміністратарам маёнтку на Холмшчыне.

Канец жыцця правёў у Варшаве, напісаў успаміны пра марскую экспедыцыю паўстанцаў і само паўстанне^[3]. Пахаваны на могілках Павонзкі.

Зноскі

↑ ^а ^б Wasilij Wasiliew. Feliks Zienkowicz, 1842—1910 // Głos znad pregoły. — Kaliningrad: lipiec-sierpień 2003. — № 7-8, 84-85. — С. 9. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016.
↑ Зялевіч А. Сын Пружанскага края: [да 100-годдзя з дня нараджэння беларускага навукоўца, пісьменніка, прыродазнаўца і мастака Фелікса Паўлавіча Зянковіча] // заснавальнікі: Грамадскае аб'яднанне «Беларускі фонд культуры», Вытворчае прыватнае ўнітарнае прадпрыемства «Светач», Гілеп Уладзімір Аляксандравіч Краязнаўчая газета. — 2011. — № 2.(недаступная спасылка)
↑ ^а ^б Зянковіч Фелікс Паўлавіч // Шаблон:Крыніцы/Даведнік Маракова
↑ Калубовіч, Аўген.. Нашы папярэднікі. Частка 2 (нявызн.). Навіны. Беларуская унія (12 кастрычніка 2011).
↑ Konstanty M.M. Stecki. Pamiętniki. Część III. Dom i rodzina (польск.)(недаступная спасылка). Alicja i Leszek Wiśniewscy (12 кастрычніка 2011). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2021. Праверана 16 студзеня 2015.
↑ Ірына Багдановіч.. Адам Міцкевіч і Адам М–скі: Вяртанне духоўных традыцый (нявызн.). Кафедра гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэту (12 кастрычніка 2011).

Літаратура

Wasilij Wasiliew. Feliks Zienkowicz, 1842—1910 // Głos znad pregoły. — Kaliningrad: lipiec-sierpień 2003. — № 7-8, 84-85. — С. 9. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016.
Зянковіч Фелікс Паўлавіч // Шаблон:Крыніцы/Даведнік Маракова
Wszystkim obcy i cudzy : Feliks Zienkowicz i jego listy z Syberii 1864—1881 / Barbara Jędrychowska. — Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2005. — 443 с. — ISBN 8370950779, 9788370950774.

[pregoly-1] а ^б Wasilij Wasiliew. Feliks Zienkowicz, 1842—1910 // Głos znad pregoły. — Kaliningrad: lipiec-sierpień 2003. — № 7-8, 84-85. — С. 9. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016.

[zialievicz-2] Зялевіч А. Сын Пружанскага края: [да 100-годдзя з дня нараджэння беларускага навукоўца, пісьменніка, прыродазнаўца і мастака Фелікса Паўлавіча Зянковіча] // заснавальнікі: Грамадскае аб'яднанне «Беларускі фонд культуры», Вытворчае прыватнае ўнітарнае прадпрыемства «Светач», Гілеп Уладзімір Аляксандравіч Краязнаўчая газета. — 2011. — № 2.(недаступная спасылка)

[marakou-3] а ^б Зянковіч Фелікс Паўлавіч // Шаблон:Крыніцы/Даведнік Маракова

[4] Калубовіч, Аўген.. Нашы папярэднікі. Частка 2 (нявызн.). Навіны. Беларуская унія (12 кастрычніка 2011).

[5] Konstanty M.M. Stecki. Pamiętniki. Część III. Dom i rodzina (польск.)(недаступная спасылка). Alicja i Leszek Wiśniewscy (12 кастрычніка 2011). Архівавана з першакрыніцы 5 сакавіка 2021. Праверана 16 студзеня 2015.

[6] Ірына Багдановіч.. Адам Міцкевіч і Адам М–скі: Вяртанне духоўных традыцый (нявызн.). Кафедра гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэту (12 кастрычніка 2011).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]