Перайсці да зместу

Ферзь

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
abcdefgh
8
d8 чорны крыжык
h8 чорны крыжык
a7 чорны крыжык
d7 чорны крыжык
g7 чорны крыжык
b6 чорны крыжык
d6 чорны крыжык
f6 чорны крыжык
c5 чорны крыжык
d5 чорны крыжык
e5 чорны крыжык
a4 чорны крыжык
b4 чорны крыжык
c4 чорны крыжык
d4 белы ферзь
e4 чорны крыжык
f4 чорны крыжык
g4 чорны крыжык
h4 чорны крыжык
c3 чорны крыжык
d3 чорны крыжык
e3 чорны крыжык
b2 чорны крыжык
d2 чорны крыжык
f2 чорны крыжык
a1 чорны крыжык
d1 чорны крыжык
g1 чорны крыжык
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Магчымыя хады ферзя.

Ферзь, або каралева (Unicode: , ) — наймацнейшая шахматная фігура. Прынята, што матэрыяльная каштоўнасць ферзя роўная 8-9 пешкам. Такім чынам, па моцы ён пераўзыходзіць ладдзю і лёгкую фігуру (афіцэра ці каня), саступае двум ладдзям і прыблізна раўнамоцны з трыма лёгкімі фігурамі.

Ферзь можа перамяшчацца на любую колькасць палёў па вертыкалі, гарызанталі і дыяганалі, аб'ядноўваючы здольнасці ладдзі і афіцэра (пры ўмове, што на яго шляху няма фігур). Знаходзячыся ў адным з цэнтральных палёў, ферзь можа атакаваць да 27 палёў адначасна, у куце — да 21 поля.

Ферзь у шахматнай партыі

[правіць | правіць зыходнік]

Кожны ігрок пачынае партыю з адным ферзём. У пачатку партыі ферзі займаюць палі d1 і d8 (палі свайго колеру). Уважаецца, што ў пачатку партыі (дэбюце) не трэба спяшацца выводзіць ферзя, бо ён, знаходзячыся ў лагеры суперніка, станае ласым кавалкам для яго фігур. Значна прыдатнейшым ферзь станае ў мітэльшпілі і эндшпілі. Так, лічаць, што ў эндшпілі кароль з ферзём пры правільнай гульні выйграюць супраць караля і лёгкай фігуры, супраць караля і ладдзі, у большасці выпадкаў — супраць караля і двух лёгкіх фігур, супраць караля, ладдзі і пешкі. Акрамя таго, найістотнай задачай большасці эндшпіляў з'яўляецца правядзенне пешкі ў ферзі, бо паспяховае выкананне гэтай задачы, як правіла, азначае перамогу ў партыі.

Ферзь у шахматных задачах

[правіць | правіць зыходнік]
abcdefgh
8
d8 белы ферзь
g7 белы ферзь
c6 белы ферзь
h5 белы ферзь
b4 белы ферзь
e3 белы ферзь
a2 белы ферзь
f1 белы ферзь
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Задача пра васьмярых ферзёў. Адно з магчымых развязанняў.

Ферзь фігуруе ў шматлікіх шахматных задачах. Адна з самых вядомых — задача пра васьмёх ферзёў, у задачы патрэбна размясціць 8 ферзёў так, каб яны не атакавалі адно аднаго. Матэматычным шляхам даказана, што існуе 92 рашэнні задачы пра васьмёх ферзёў.

Назва «ферзь» запазычаная ад арабаў, ад якіх шахматы пачалі распаўсюджвацца ў Еўропе. У хазараў гэты тытул мелі найвышэйшыя дзяржаўныя чыноўнікі, якія кантралявалі фінансы дзяржавы, шахскі двор і войска. Значэнне слова паходзіць ад арабскага «носьбіт цяжару»[1].

Распаўсюджаная ў народзе назва «каралева» паходзіць ад іншага варыянту назвы гэтай фігуры — ферзь (ferz), запазычанага ва французскую мову, дзе слова паступова трансфарміравалася ў vierge — «цнатліўка, дзева, дама».

Зноскі