Афанасьеўскі сімвал веры
Афана́сьеўскі Сімвал ве́ры (лац.: Symbolum Quicumque) — старажытны хрысціянскі сімвал веры.
Аўтарства[правіць | правіць зыходнік]
Традыцыйна ў каталіцтве прыпісваўся Св. Афанасію Александрыйскаму, які жыў у IV стагоддзі і пісаў грэчаскай мовай.
Упершыню аўтарства Св. Афанасія Вялікага было пастаўленае пад сумнеў у 1642 годзе ў працы галандскага кальвініста Г. Фосіуса[1], якога падтрымалі мноства навукоўцаў. Аргументы супраць аўтарства Афанасія былі наступнымі: адсутнічае грэчаскі тэкст сімвалу; ніхто з грэчаскіх Айцоў гэты сімвал веры не цытуе і нават не згадвае (першыя згадкі ў грэкаў «Quicumque vult» датаванае XII стагоддзем); сам Афанасій быў строгім заступнікам толькі аднаго сімвалу — Нікейскага; сімвал змяшчае філіёквэ, якое, хоць і сустракаецца ў творах Афанасія[2], яшчэ не ўвайшло ў шэраг шырока абмяркоўваных дагматаў веры.
Сімвал веры мае заходняе паходжанне. У цяперашні час існуе мноства гіпотэзаў прыналежнасці сімвалу — Амвросій Медыяланскі, Аўгусцін, Вікенцій Лерынскі, Іларый Піктавійскі, Еўсевій Кесарыйскі, еп. Вярцэльскі (IV ст.) і інш.[1], аднак пытанне аўтарства дагэтуль невырашанае, бо ў творах вышэйназваных аўтараў няма ні цытатаў з гэтага сімвалу, ні яго згадак. Выяўленне ў 1940 годзе невядомай дагэтуль работы Вікенція Лерынскага, мова якой выключна падобная да мовы Афанасьеўскага сімвалу, спарадзіла версію пра прыналежнасць сімвалу Вікенцію Лерынскаму або яго вучням[3]. Таксама невядомы час з'яўлення сімвалу. Шэраг даследчыкаў прапаноўваў датаванні «не раней за 430 год», «перыяд да з'яўлення нестарыянства», «533 год»[1].
Найранейшы рукапіс, які месціць «Quicumque vult» — рукапіс «казаней пад імем святога Анастаса». На думку Г. Морэна, яго аўтарства належыць Цэзару Арльскаму. Ён захоўваецца ў епархіяльнай Кельнскай бібліятэцы (Г. Марэн датаваў яе IX стагоддзем)[4][5].
Змест[правіць | правіць зыходнік]
Сімвал змяшчае абвяржэнне шматлікіх ерасей першых стагоддзя хрысціянства, галоўным чынам арыянства, нестарыянства, монафізіцтва. У тэкст сімвалу ўваходзіць філіёквэ, што даказвае яго з'яўленне ў позняй Заходняй царкве.
Выкарыстанне[правіць | правіць зыходнік]
Практыка літургічнага выкарыстанні «Quicumque vult» ўзыходзіць прыкладна да IX стагоддзя.
Тэкст Афанасьеўскага Сімвала веры ўжываецца ў набажэнстве Рымска-каталіцкай царквы ў складзе Літургіі гадзін. Акрамя таго, яго выкарстоўваюць у набажэнствах англіканцы і лютэранцы. У праваслаўнай царкве Афанасьеўскі Сімвал веры не выкарыстоўваецца.
Тэкст[правіць | правіць зыходнік]
| Лацінскі тэкст | Беларускі тэкст |
|---|---|
| Quicumque vult salvus esse, ante omnia opus est, ut teneat catholicam fidem:
Quam nisi quisque integram inviolatamque servaverit, absque dubio in aeternam peribit. Fides autem catholica haec est: ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in unitate veneremur. Neque confundentes personas, neque substantiam seperantes. Alia est enim persona Patris alia Filii, alia Spiritus Sancti: Sed Patris, et Fili, et Spiritus Sancti una est divinitas, aequalis gloria, coeterna maiestas. Qualis Pater, talis Filius, talis Spiritus Sanctus. Increatus Pater, increatus Filius, increatus Spiritus Sanctus. Immensus Pater, immensus Filius, immensus Spiritus Sanctus. Aeternus Pater, aeternus Filius, aeternus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres aeterni, sed unus aeternus. Sicut non tres increati, nec tres immensi, sed unus increatus, et unus immensus. Similiter omnipotens Pater, omnipotens Filius, omnipotens Spiritus Sanctus. Et tamen non tres omnipotentes, sed unus omnipotens. Ita Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres dii, sed unus est Deus. Ita Dominus Pater, Dominus Filius, Dominus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres Domini, sed unus est Dominus. Quia, sicut singillatim unamquamque personam Deum ac Dominum confiteri christiana veritate compelimur: ita tres Deos aut Dominos dicere catholica religione prohibemur. Pater a nullo est factus: nec creatus, nec genitus. Filius a Patre solo est: non factus, nec creatus, sed genitus. Spiritus Sanctus a Patre et Filio: non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens. Unus ergo Pater, non tres Patres: unus Filius, non tres Filii: unus Spiritus Sanctus, non tres Spiritus Sancti. Et in hac Trinitate nihil prius aut posterius, nihil maius aut minus: sed totae tres personae coaeternae sibi sunt et coaequales. Ita ut per omnia, sicut iam supra dictum est, et unitas in Trinitate, et Trinitas in unitate veneranda sit. Qui vult ergo salvus esse, ita de Trinitate sentiat. Sed necessarium est ad aeternam salutem, ut incarnationem quoque Domini nostri Iesu Christi fideliter credat. Est ergo fides recta ut credamus et confiteamur, quia Dominus noster Iesus Christus, Dei Filius, Deus et homo est. Deus est ex substantia Patris ante saecula genitus: et homo est ex substantia matris in saeculo natus. Perfectus Deus, perfectus homo: ex anima rationali et humana carne subsistens. Aequalis Patri secundum divinitatem: minor Patre secundum humanitatem. Qui licet Deus sit et homo, non duo tamen, sed unus est Christus. Unus autem non conversione divinitatis in carnem, sed assumptione humanitatis in Deum. Unus omnino, non confusione substantiae, sed unitate personae. Nam sicut anima rationalis et caro unus est homo: ita Deus et homo unus est Christus. Qui passus est pro salute nostra: descendit ad inferos: tertia die resurrexit a mortuis. Ascendit ad caelos, sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis: inde venturus est iudicare vivos et mortuos. Ad cuius adventum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis: et reddituri sunt de factis propriis rationem. Et qui bona egerunt, ibunt in vitam aeternam: qui vero mala, in ignem aeternum. Haec est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, salvus esse non poterit. Amen. |
Усялякі, хто жадае збавення, найперш мусіць прытрымлівацца ўсеагульнай хрысціянскай веры.
Той, хто не зберагае яе ў цэласці і чысціні, несумненна асуджаны на вечныя мукі. Праўдзівая ж хрысціянская вера такая: мы пакланяемся адзінаму Богу ў Трыадзінстве і Трыадзінству ў Адзіным Бостве, мы не змешваем Іпастасі і не падзяляем Боскую сутнасць. Бо одна Іпастась Боства — Айцец, іншая — Сын, іншая — Дух Святы. Але Айцец, і Сын, і Дух Святы — адно Боства, слава Ягоная адна, веліч Ягоная адна і вечная. Які Айцец, такі ж і Сын, такі ж і Дух Святы. Няствораны Айцец, няствораны Сын, няствораны Дух Святы. Неасяжны Айцец, неасяжны Сын, неасяжны Дух Святы. Вечны Айцец, вечны Сын, вечны Дух Святы. Аднак няма трох вечных, а толькі адзін вечны. Таксама і няма трох няствораных, трох неасяжных, але ёсць толькі адзін няствораны і адзін неасяжны. Таксама ўсемагутны Айцец, усемагутны Сын, усемагутны Дух Святы. Аднак не існуе трох усемагутных, але толькі адзін усемагутны. Таксама Айцец ёсць Бог, Сын ёсць Бог, Дух Святы ёсць Бог. Аднак не існуе трох Багоў, а адзін Бог. Таксама Айцец ёсць Госпад, Сын ёсць Госпад, Дух Святы ёсць Госпад. Аднак не існуе трох Госпадаў, а адзін Госпад. Бо так сама, як хрысціянская праўда вымагае ад нас вызнаваць кожную Іпастась Богам і Госпадам, так сама і ўсеагульная хрысціянская вера забараняе нам казаць пра трох Багоў або Госпадаў. Ніхто Айца не зрабіў з нічога, не стварыў, не нарадзіў. Сын толькі ад Айца; нязроблены, няствораны, але народжаны. Дух Святы ад Айца і Сына; нязроблены, няствораны, не народжаны, але паходзіць. Так, ёсць адзін Айцец, а не тры Айцы; адзін Сын, а не тры Сыны; адзін Дух Святы, а не тры Духі Святыя. І ў гэтым Трыадзінстве ніхто не ёсць ні першым, ні наступным, ніхто большым ці меншым, але ўсе тры Іпастасі між сабою аднолькава вечныя і роўныя. Вось жа, ва ўсім, як было сказана вышэй, належыць пакланяцца як адзінству ў Трыадзінстве, так і Трыадзінству ў адзінстве. Так што кожны, хто жадае збавення, павінен так разважаць пра Тройцу. Але неабходна для вечнага збавення яшчэ цвёрда верыць ва ўцелаўленне Госпада нашага Ісуса Хрыста. Бо праўдзівая вера палягае ў тым, што мы веруем і спавядаем Госпада нашага Ісуса Хрыста Сынам Божым, Богам і Чалавекам. Богам ад сутнасці Айца, народжаным перад усімі вякамі; і Чалавекам, народжаным ад існасці маці. Дасканалым Богам, дасканалым чалавекам, які мае разумную душу і чалавечае цела. Роўным Богу паводле Боскасці, меншым за Бога паводле чалавецкасці. Які хоць і ёсць Богам і чалавекам, аднак ёсць не двума, а адзіным Хрыстом. Адзіным не таму, што Божае ператварылася ў чалавечае, а таму, што Бог стаў чалавекам. Цалкам адзіным, не змяшаннем Існасцей, але з адзінства Асобы. Бо як разумная душа і цела з'яўляецца адным чалавекам, так і Бог і чалавек ёсць адзін Хрыстос. Які пакутаваў дзеля нашага збаўлення, сышоў у пекла, уваскрос з мёртвых трэцяга дня, увазнёсся на нябёсы і сядзіць праваруч Бога Айца, Бога ўсемагутнага, адкуль Ён прыйдзе судзіць жывых і мёртвых. Пры Ягоным прышэсці ўсе людзі ўваскрэснуць з целамі, каб даць справаздачу пра свае ўчынкі. І тыя, што рабілі добрае, увойдуць у жыццё вечнае, а хто рабіў злое — у вагонь вечны. Гэта ёсць праўдзівая вера; хто шчыра і цвёрда не веруе ў гэта, не можна атрымаць збаўлення. Амен. |
Зноскі
- ↑ а б в «Афанасиев символ веры» //Православная энциклопедия
- ↑ Афанасий Великий. Послания к Серапиону.
- ↑ Mahajan, Deepti; Sampaolo, Marco (2012), «Athanasian Creed», Encyclopedia Britannica
- ↑ Bardy Gustave. La prédication de saint Césaire d’Arles. In: Revue d’histoire de l'Église de France, tome 29, n°116, 1943. p. 217 // Персей
- ↑ G. Morin, "S. Caesarii serimones, p. xcix; A propos du Quicumque : extrait d’homélies de Césaire d Arles sous le nom de saint Athanase, la Revue bénédictine, t.XXVIII (1911),. p. 417—424]
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Quicumque vult Архівавана 6 красавіка 2007. (лац.) (англ.)