Лучай (возера)
| Лучай (Лучайскае) | |
|---|---|
| Морфаметрыя | |
| Вышыня над узроўнем мора | 167.0[1] м |
| Даўжыня | 3,9 км |
| Шырыня | 1,45 км |
| Плошча | 2,51 км² |
| Аб’ём | 0,0438 км³ |
| Даўжыня берагавой лініі | 12,1 км |
| Найбольшая глыбіня | 3,2 м |
| Сярэдняя глыбіня | 1,8 м |
| Гідралогія | |
| Салёнасць | 0,13—0,15 ‰ |
| Празрыстасць | 1,2 м |
| Басейн | |
| Плошча вадазбору | 19,1 км² |
| Упадаюць | ручай з Лісіцкага возера |
| Выцякаюць | Лучайка |
| Размяшчэнне | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Рэгіён | Віцебская вобласць |
  Лучай (Лучайскае) |
|
|
|
|
 Лучай (Лучайскае) |
|
 |
|
Луча́й, Лучайскае — возера ў Пастаўскім раёне Віцебскай вобласці ў басейне ракі Мядзелкі, каля вёскі Лучай.
Назва[правіць | правіць зыходнік]
Назва балцкага паходжання. Корань Lauk- зведаў такую ж трансфармацыю, як і ў назве дзвінскай ракі Лучоса.
Корань Lauk- звязаны са старалітоўскім laukas «светлы, зіхоткі». Выштурхнутае іншымі словамі, яно засталося ў выглядзе вузкаўжывальнага laukas «хто з белай плямай ці белай пысай (пра жывёлу); лысы». Амонім — літ. laukas «поле» (першапачаткова ў сэнсе светлага месца пасярод леса). Далей вядзе да індаеўрапейскага *leuk- «ззяць, свяціць», *leukos «святло, ззянне»[2][3]. Назва значыць «Зіхоткае (возера)» і адносілася да воднай паверхні.
Балцкі корань Lauk- маюць таксама назвы азёраў Лучанскае (у Цвярской вобласці Расіі), ракі Лукасна на Павоччы[4], прускай ракі Lauk-appe[5].
Гідраграфія[правіць | правіць зыходнік]
Плошча паверхні возера 2,51 км². Даўжыня 3,9 км, найбольшая шырыня 1,45 км, найбольшая глыбіня 3,2 м, сярэдняя 1,8 м. Вадазбор 19,1 км².
Катлавіна возера тэрмакарставага тыпу. Схілы катлавіны вышынёй да 13 м, разараныя або пад лугам, на поўдні і паўднёвым захадзе нізкія, забалочаныя, парослыя лесам, на поўначы, захадзе і паўночным захадзе невысокія ўчасткі (3—5 м) чаргуюцца з забалочанымі нізінамі. Берагавая лінія звілістая. У паўночна-заходняй і паўднёвай частцы возера вялікія залівы. Берагі нізкія, пераважна забалочаныя, на поўначы і поўдні месцамі тарфяністыя, участкамі сплавінныя. Вакол возера забалочаная пойма шырынёй да 70 м, пад хмызняком. Дно возера плоскае, 6 астравоў агульнай плошчай 0,09 км². Ложа выслана сапрапелем, уздоўж берагоў нешырокая перарывістая паласа пясчаных адкладаў. Глыбіні да 2 метраў займаюць 58 % плошчы возера.
Возера эўтрофнае, праточнае. На ўсходзе ўпадае ручай з Лісіцкага возера, на паўднёвым усходзе ўпадае пратока з возера Баб'е[1][6]. На захадзе выцякае рака Лучайка. Возера моцна зарастае, шырыня паласы прыбярэжнай расліннасці 30—200 м, пашырана да глыбіні 1,1 м. Паўночна-заходні заліў зарастае цалкам.
У возеры водзяцца лешч, шчупак звычайны, акунь рачны, плотка, карп, лінь і іншыя віды рыб.
Зноскі
- ↑ а б Ліст карты N-35-31. Выданне 1986 г. Стан мясцовасці на 1983 г. Архівавана 1 мая 2013.
- ↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 183.
- ↑ J. Pokorny. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern / München 1959 / 1969. C. 687—689.
- ↑ В.Н. Топоров. Балтийский элемент в гидронимии Поочья. II // Балто-славянские исследования. 1987. Москва, 1989. С. 51.
- ↑ G. Gerullis. Die altpreussischen Ortsnamen. Berlin, Leipzig, 1922. C. 83.
- ↑ Республика Беларусь. Витебская область. Поставский район: карта. — Мн.: Белкартография, 2011. — 3 000 экз. (руск.)
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Лучай // Блакітны скарб Беларусі : энцыклапедыя / рэдкал. : Г.П. Пашкоў [і інш.]. – 2007. – С. 262.
- Макрыцкі А. М. Лучай // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т.3 / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Т. 3. — С. 223, 224. — 599 с. — 10 000 экз.
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 377. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0155-9.
- Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2010. — С. 26. — 72 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-136-5. (руск.)
- Республика Беларусь. Витебская область. Поставский район: карта. — Мн.: Белкартография, 2011. — 3 000 экз. (руск.)
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Возера Лучай Архівавана 7 лютага 2013.