Радон-220

Радон-220
Назва, сімвал	Радон-220
Альтэрнатыўныя назвы	220Rn, тарон, Tn, эманацыя торыя, ThEm
Нейтронаў	134
Уласцівасці нукліду
Атамная маса	220,0113940(24) а. а. м.
Дэфект масы	10 613,4(22) кэВ
Перыяд паўраспаду	55,6(1)
Прадукты распаду	116Po
Бацькоўскія ізатопы	224Ra (α)
Спін і цотнасць ядра	0+
Канал распаду Энергія распаду α-распад 6,40467(10) МэВ
Табліца нуклідаў

Радон-220 (²²⁰Rn), гістарычная назва тарон (лац.: Thoron, пазначаецца сімвалам Tn), таксама вядомы як эманацыя торыю (лац.: Thorii Emanatio, пазначаецца сімвалам ThEm) - радыеактыўны нуклід хімічнага элемента радону з атамным нумарам 86 і масавым лікам 220. Мае перыяд паўраспаду 55,6(1). с. Адкрыты ў 1900 годзе. Эрнэстам Рэзерфордам і Робертам Оуэнсам. Чысты тарон ўяўляе сабой газ з шчыльнасцю 9,816 кг/м³ (пры нармальных умовах).

Радон-220 — член радыеактыўнага сямейства торыю-232 (так званы рад торыю), таму радон-220 утвараецца ў прыродзе ў радовішчах торыю, а таксама ў любых рэчывах, якія змяшчаюць прымесі торыю. Калі ў прыродным торыі-232 няма прымесей урану-235 і ўрану-238, то ўтворыцца толькі радон-220 (без прымесей іншых ізатопаў радону). У навакольным асяроддзі даны нуклід з-за малога перыяду паўраспаду не накопліваецца.

Утварэнне і распад

Радон-220 непасрэдна ўтвараецца ў выніку α-распада нукліду ²²⁴Ra (перыяд паўраспаду складае 3,66 сут):

$\mathrm {{}_{88}^{224}Ra} \rightarrow \mathrm {{}_{86}^{220}Rn} +\mathrm {{}_{2}^{4}He} .$

Сам радон-220 таксама α-радыеактыўны, у выніку распаду ўтвараецца нуклід ²¹⁶Po, вылучаемая энергія складае 6,40467(10) МэВ:

$\mathrm {{}_{86}^{220}Rn} \rightarrow \mathrm {{}_{84}^{216}Po} +\mathrm {{}_{2}^{4}He} .$

Радыяцыйнае ўздзеянне

Хімічна тарон з’яўляецца інертным газам, таму ён, у адрозненне ад хімічна актыўных членаў рада торыю, дрэнна ўтрымліваецца ў крышталічнай рашотцы мінералаў і дыфундуе скрозь яе, трапляючы ў паветра. Тарон эмануе ў атмасферу з любых торый-змяшчальных рэчываў, у тым ліку з будаўнічых матэрыялаў (бетон і інш) і глебы. Утрыманне тарону ў паветры звычайна меншае за ўтрыманне радону-222, бо перыяд паўраспаду апошняга значна большы, аднак у некаторых выпадках уклад тарону ў дозаўтварэнне даволі вялікі. Тарон і яго даччыныя радыенукліды (палоній-216, свінец-212, вісмут-212, палоній-212, талій-208) з паветра асаджаюцца ў органах дыхання, таму ўнутранае апрамяненне ад гэтых ізатопаў у асноўным атрымліваюць лёгкія. У дозу знешняга апрамянення сам тарон укладу не робіць, бо з’яўляецца чыстым альфа-выпраменьвальнікам, аднак яго даччыныя бэта-актыўныя нукліды ²¹²Pb, ²¹²Bi і ²⁰⁸Tl выпраменьваюць бэта-часціцы і гама-кванты.

Гл. таксама

• Ізатопы радону
• Радон
• Спіс ізатопаў з уласнымі назвамі