Перайсці да зместу

Іван Якімавіч Некляпаеў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Іван Якімавіч Некляпаеў
Дата нараджэння 27 мая 1865(1865-05-27)
Месца нараджэння
Дата смерці 10 студзеня 1938(1938-01-10) (72 гады)
Месца смерці
Грамадзянства
Месца працы
Навуковае званне
  • дацэнт[d]
Альма-матар
Член у

Іван Якімавіч Некляпаеў (руск.: Иван Иоакимович (Якимович) Неклепаев; 27 мая 1865, Смаленск, цяпер Расія10 студзеня 1938, Віцебск, НКУС) — расійскі і беларускі навуковец.

Нарадзіўся  27 мая 1865 г. у Смаленску[1]. З сям’і святара[1][2]. Скончыў Смаленскую духоўную семінарыю, арганізатар кружка навучэнцаў, дзе асноўная ўвага надавалі самаразвіццю. Кіраваў бібліятэкай, даставаў рэвалюцыйную нелегальную літаратуру. Заняткі наведвалі 25 чалавек, выдавалі рукапісную газету «Писарев», выйшла 5 нумароў. З 1882 года І. Некляпаеў пад сакрэтным наглядам. У 1884 годзе яго прозвішча знаходзяць у спісах вядомага рэвалюцыянера Г. А. Лапаціна. Адміністрацыйна па найвышэйшым наказе высланы ў Сібір. Ссылку з 29 жніўня 1885 года адбываў у Кандзінску, затым у Сургуце. Неаднаразовыя прашэнні Некляпаева пра перавод у іншы горад заставаліся без наступстваў[1].

Вёў актыўную перапіску са ссыльнымі Архангельскай губерні, Сібіры і Казахстана. У спісах палітычных ссыльных, якія былі ў Парыжы ў ідэолага рэвалюцыйных народнікаў П. Л. Лаўрова, імя Некляпаева сустракаецца некалькі разоў. У 1888 г. падвергся вобыску ў сувязі з яго лістамі, выяўленымі ў Архангельску.  Даставаў пашпарты двум ссыльным, якія ўдала беглі з Сургута. У студзені 1890 г. спасылка падоўжана на год, у маі пераведзены ў Барнаул[1].

Пасля ссылкі І. Я. Некляпаеў жыў у Пермі, служыў ва ўпраўленні чыгункі, супрацоўнічаў у эканамічным таварыстве[1].

У 1893 г. далучыўся да рэвалюцыйнай арганізацыі «Народнае права», за што ў 1896 г. высланы на 5 гадоў ва Усць-Сысальскі павет Валагодскай губерні. У ссылцы склаў «Сістэматычны зборнік пастаноў Усць-Сысальскага Валагодскай губерні павятовага земскага сходу за 30 гадоў. 1869—1898» (Волагда, 1899). Праца адрознівалася выразнасцю пабудовы, зручным размяшчэннем матэрыялу, высокай дакладнасцю[1].

У кастрычніку 1901 г. з'ехаў за граніцу, дзе атрымаў агранамічную адукацыю. У пачатку XX ст. служыў аграномам у Валагодскай губерні. Актыўна супрацоўнічаў у шматлікіх газетах. Псеўданім «Z». Найбольш вядомая праца Некляпаева «Павер'і і звычаі Сургуцкага краю», якая змяшчае значны матэрыял па культуры мясцовага насельніцтва. На аснове гутарак з насельніцтвам і назіранняў стварыў адно з лепшых этнаграфічных апісанняў рускага насельніцтва Сургута і яго наваколляў. Кніга «Павер'і і звычаі Сургуцкага краю» змяшчае ўнікальныя звесткі пра народную медыцыну, царкоўны каляндар, абрады, звычаі і павер'і рускага насельніцтва[1].

У газеце «Сибирский листок» у 1893 г. быў апублікаваныартыкул Некляпаева «Самаедскі кірмаш у Сургуце», на падставе якога «Табольскія губернскія ведамасці» пісалі пра тыповасць гандлёвых адносін фіна-ўгорскага насельніцтва Сібіры[1].

Падчас арышту дацэнт Віцебскага ветэрынарнага інстытута. Арыштаваны 1 лістапада 1937 года ў Віцебску па адрасе: вул. Савецкая, д. 25. Асуджаны «тройкай» НКУС 17 лістапада 1937 года як «член ПАВ» да вышэйшай меры пакарання. Расстраляны. Рэабілітаваны судовай калегіяй па крымінальных справах Вярхоўнага суда БССР 13 верасня 1957 года. Асабовая справа Н. № 6820-п захоўваецца ў архіве УКДБ Віцебскай вобласці[2].

Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]