Сямён Гаўрылавіч Зорыч: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
шаблон |
дапаўненне |
||
Радок 75: | Радок 75: | ||
'''Сямён Гаўрылавіч Зорыч''' ([[1743]] або {{ДН|||1745}} — {{ДС|||1799}}) — рускі вайсковы дзеяч, адзін з фаварытаў імператрыцы [[Кацярына II, імператрыца расійская|Кацярыны II]]. |
'''Сямён Гаўрылавіч Зорыч''' ([[1743]] або {{ДН|||1745}} — {{ДС|||1799}}) — рускі вайсковы дзеяч, адзін з фаварытаў імператрыцы [[Кацярына II, імператрыца расійская|Кацярыны II]]. |
||
== Біяграфія == |
|||
Паходзіў з сербскага роду Нараджычаў. Быў прывезены ў Расію афіцэрам Максімам Зорычам, які ўсынавіў яго, і ўжо ў дзевяцігадовым узросце залічаны ў гусарскі полк. Да 15 гадоў меў чын [[вахмістар]]а, быў паранены, пабываў у прускім палоне. У 1769—1770 гг. камандаваў перадавымі часцямі расійскай арміі ў [[Руска-турэцкая вайна, 1768-1774|руска-турэцкай вайне]], праявіў гераізм пры абароне [[Рака Дубец|р. Дубец]] у маі 1770 г., а ў ліпені 1770 г. трапіў у турэцкі палон, дзе знаходзіўся 5 гадоў. |
Паходзіў з сербскага роду Нараджычаў. Быў прывезены ў Расію афіцэрам Максімам Зорычам, які ўсынавіў яго, і ўжо ў дзевяцігадовым узросце залічаны ў гусарскі полк. Да 15 гадоў меў чын [[вахмістар]]а, быў паранены, пабываў у прускім палоне. У 1769—1770 гг. камандаваў перадавымі часцямі расійскай арміі ў [[Руска-турэцкая вайна, 1768-1774|руска-турэцкай вайне]], праявіў гераізм пры абароне [[Рака Дубец|р. Дубец]] у маі 1770 г., а ў ліпені 1770 г. трапіў у турэцкі палон, дзе знаходзіўся 5 гадоў. |
||
У 1775 г., па вяртанні ў Расію, стаў ад’ютантам [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін|Пацёмкіна]] і з яго пратэкцыі быў прадстаўлены Кацярыне II. У жніўні 1777 г. узяты ў флігель-ад’ютанты да імператрыцы, месяцам пазней стаў генерал-маёрам і прызначаны шэфам [[Ахтырскі гусарскі полк|Ахтырскага гусарскага палка]]. Знаходзіўся пры Кацярыне да мая 1778 г., калі выклікаў незадавальненне імператрыцы празмерным захапленнем картачнай гульнёй, а незадаволенасць Пацёмкіна — нежаданнем лічыцца з яго інтарэсамі. Быў звольнены ў адстаўку з вялікай узнагародай — 7 тысячамі сялян, пасяліўся ў падораным яму Кацярынай II мястэчку [[Горад Шклоў|Шклове]], дзе на свае сродкі заснаваў Шклоўская высакароднае вучылішча. Вялікую вядомасць меў заснаваны Зорычам [[Шклоўскі тэатр Зорыча|прыгонны тэатр]]. Кацярына II некалькі разоў гасцявала ў Зорыча ў Шклове. |
У 1775 г., па вяртанні ў Расію, стаў ад’ютантам [[Рыгор Аляксандравіч Пацёмкін|Пацёмкіна]] і з яго пратэкцыі быў прадстаўлены Кацярыне II. У жніўні 1777 г. узяты ў флігель-ад’ютанты да імператрыцы, месяцам пазней стаў генерал-маёрам і прызначаны шэфам [[Ахтырскі гусарскі полк|Ахтырскага гусарскага палка]]. Знаходзіўся пры Кацярыне да мая 1778 г., калі выклікаў незадавальненне імператрыцы празмерным захапленнем картачнай гульнёй, а незадаволенасць Пацёмкіна — нежаданнем лічыцца з яго інтарэсамі. Быў звольнены ў адстаўку з вялікай узнагародай — 7 тысячамі сялян, пасяліўся ў падораным яму Кацярынай II мястэчку [[Горад Шклоў|Шклове]], дзе на свае сродкі заснаваў Шклоўская высакароднае вучылішча. Вялікую вядомасць меў заснаваны Зорычам [[Шклоўскі тэатр Зорыча|прыгонны тэатр]]. Кацярына II некалькі разоў гасцявала ў Зорыча ў Шклове. |
||
У перыяд валадарання Сямёна Зорыча ў Шклове працавалі разнастайныя мануфактуры, якія працавалі пераважна на мясцовай сыравіне, абслугоўвалі патрэбы вотчыннага двара і выраблялі прадукцыю на продаж. Канатная мануфактура (179 — 99) вырабляла канаты і пражу з ільняной кудзелі і пянькі. У 1797 годзе працавала звыш 50 чалавек, выпушчана канатаў агульнай даўжынёй 10 тысяч сажаняў{{sfn|Лён|2009|с=159}}. [[Шклоўская парусінавая мануфактура|Парусінавая мануфактура]] (1794—1845) вырабляла тонкае і паруснае палатно з ільняных і пяньковых нітак. Працавалі таксама шаўкаткацкая (1781 — 99), гарбарная (1794 — 98) і суконная (1781—1809) мануфактуры{{sfn|Лён|2009|с=159}}. |
|||
Пасля смерці Кацярыны [[Павел I, імператар расійскі|Павел I]] вярнуў Зорыча на службу, узвёў у генерал-лейтэнанты і даў у камандаванне [[Ізюмскі полк]]. Але Зорыч хутка заблытаўся ў фінансавых справах палка і ў 1797 г. быў адпраўлены ў адстаўку. Грашовыя цяжкасці і пажар у Шклове, які амаль цалкам знішчыў вучылішча, паскорылі яго смерць. Выхаванцы вучылішча былі ў 1801 г. пераведзены ў Маскву і склалі Першы маскоўскі Кадэцкі корпус. |
Пасля смерці Кацярыны [[Павел I, імператар расійскі|Павел I]] вярнуў Зорыча на службу, узвёў у генерал-лейтэнанты і даў у камандаванне [[Ізюмскі полк]]. Але Зорыч хутка заблытаўся ў фінансавых справах палка і ў 1797 г. быў адпраўлены ў адстаўку. Грашовыя цяжкасці і пажар у Шклове, які амаль цалкам знішчыў вучылішча, паскорылі яго смерць. Выхаванцы вучылішча былі ў 1801 г. пераведзены ў Маскву і склалі Першы маскоўскі Кадэцкі корпус. |
||
Радок 90: | Радок 94: | ||
* Карнович. «Замечательные богатства русских людей»; |
* Карнович. «Замечательные богатства русских людей»; |
||
* Душан Мартиновић. Генерали из Црне Горе у рускоj воjсци. — Подгорица, 2002. |
* Душан Мартиновић. Генерали из Црне Горе у рускоj воjсци. — Подгорица, 2002. |
||
* {{Крыніцы/Лён}} |
|||
== Спасылкі == |
== Спасылкі == |
Версія ад 20:05, 13 сакавіка 2023
Сямён Гаўрылавіч Зорыч | |
---|---|
| |
Нараджэнне |
1745 |
Смерць |
1799 |
Адукацыя | |
Прыналежнасць | Расійская імперыя |
Званне | генерал-лейтэнант |
Бітвы | |
Узнагароды | |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Сямён Гаўрылавіч Зорыч (1743 або 1745 — 1799) — рускі вайсковы дзеяч, адзін з фаварытаў імператрыцы Кацярыны II.
Біяграфія
Паходзіў з сербскага роду Нараджычаў. Быў прывезены ў Расію афіцэрам Максімам Зорычам, які ўсынавіў яго, і ўжо ў дзевяцігадовым узросце залічаны ў гусарскі полк. Да 15 гадоў меў чын вахмістара, быў паранены, пабываў у прускім палоне. У 1769—1770 гг. камандаваў перадавымі часцямі расійскай арміі ў руска-турэцкай вайне, праявіў гераізм пры абароне р. Дубец у маі 1770 г., а ў ліпені 1770 г. трапіў у турэцкі палон, дзе знаходзіўся 5 гадоў.
У 1775 г., па вяртанні ў Расію, стаў ад’ютантам Пацёмкіна і з яго пратэкцыі быў прадстаўлены Кацярыне II. У жніўні 1777 г. узяты ў флігель-ад’ютанты да імператрыцы, месяцам пазней стаў генерал-маёрам і прызначаны шэфам Ахтырскага гусарскага палка. Знаходзіўся пры Кацярыне да мая 1778 г., калі выклікаў незадавальненне імператрыцы празмерным захапленнем картачнай гульнёй, а незадаволенасць Пацёмкіна — нежаданнем лічыцца з яго інтарэсамі. Быў звольнены ў адстаўку з вялікай узнагародай — 7 тысячамі сялян, пасяліўся ў падораным яму Кацярынай II мястэчку Шклове, дзе на свае сродкі заснаваў Шклоўская высакароднае вучылішча. Вялікую вядомасць меў заснаваны Зорычам прыгонны тэатр. Кацярына II некалькі разоў гасцявала ў Зорыча ў Шклове.
У перыяд валадарання Сямёна Зорыча ў Шклове працавалі разнастайныя мануфактуры, якія працавалі пераважна на мясцовай сыравіне, абслугоўвалі патрэбы вотчыннага двара і выраблялі прадукцыю на продаж. Канатная мануфактура (179 — 99) вырабляла канаты і пражу з ільняной кудзелі і пянькі. У 1797 годзе працавала звыш 50 чалавек, выпушчана канатаў агульнай даўжынёй 10 тысяч сажаняў[1]. Парусінавая мануфактура (1794—1845) вырабляла тонкае і паруснае палатно з ільняных і пяньковых нітак. Працавалі таксама шаўкаткацкая (1781 — 99), гарбарная (1794 — 98) і суконная (1781—1809) мануфактуры[1].
Пасля смерці Кацярыны Павел I вярнуў Зорыча на службу, узвёў у генерал-лейтэнанты і даў у камандаванне Ізюмскі полк. Але Зорыч хутка заблытаўся ў фінансавых справах палка і ў 1797 г. быў адпраўлены ў адстаўку. Грашовыя цяжкасці і пажар у Шклове, які амаль цалкам знішчыў вучылішча, паскорылі яго смерць. Выхаванцы вучылішча былі ў 1801 г. пераведзены ў Маскву і склалі Першы маскоўскі Кадэцкі корпус.
У 2007 годзе ў Шклове пастаўлены помнік Сямёну Зорычу.
Зноскі
Літаратура
- Бантыш-Каменский. «Словарь достопамятных людей» (т. II, изд. 1836);
- Карнович. «Замечательные богатства русских людей»;
- Душан Мартиновић. Генерали из Црне Горе у рускоj воjсци. — Подгорица, 2002.
- Лён (руск.) / сост. Л. В. Ловчая; под общ. ред. И. А. Голуба; худож. В. В. Котович. — Минск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2009. — 168 с.: ил..
Спасылкі
- «Шкловский офорт». Хранікальна-дакументальны фільм. Аўтары сцэнарыя У. Мехаў, Ю. Цвяткоў, рэжысёр Ю. Цвяткоў. 2008.
- Нарадзіліся ў 1745 годзе
- Нарадзіліся ў Сербіі
- Памерлі ў 1799 годзе
- Памерлі ў Расійскай імперыі
- Выпускнікі Першага кадэцкага корпуса
- Кавалеры ордэна Святога Георгія IV класа
- Кавалеры ордэна Мяча
- Кавалеры ордэна Белага арла (Рэч Паспалітая)
- Кавалеры ордэна Святога Станіслава (Польшча)
- Асобы
- Вікіпедыя:Артыкулы пра асоб, якія не маюць старонак цёзак па прозвішчы
- Ваенныя Расійскай імперыі