Песня пра зубра: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
выпраўленне перасылак
Няма тлумачэння праўкі
Тэгі: Адменена Праўка з маб. прылады Праўка праз мабільную версію сайта
Радок 1: Радок 1:
ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА
{{Літаратурны твор
|Назва = Песня пра зубра
|Назва-арыгінал =
|Выява = Mikoła_Husoŭski._Carmen_de_statura,_feritate_ac_venatione_Bisontis.jpg
|Подпіс выявы = аркуш 1-га кракаўскага выдання (1523) «Песні пра зубра»
|Жанр = паэма
|Аўтар = Мікола Гусоўскі
|Мова арыгінала = лацінская
|Напісаны = 1522
|Публікацыя = 1523
|Асобнае выданне =
|Выдавецтва =
|Пераклад =
|Вікітэка-тэкст =
}}
'''«Песня пра зубра»''' — '''«Carmen de statura feritate ac venatione bisontis»''' («Песня пра выгляд, лютасць зубра і паляванне на яго<ref name>Асветнікі зямлі беларускай Х- пачатак ХХ стагоддзя, Энцыклапедычны даведнік. Мн., "Беларуская энцыклапедыя", 2001, С.127.</ref>») — паэма беларускага<ref name=pr>Советский энциклопедический словарь. 4-е издание, Москва, "Советская энциклопедия", 1988, С.353.</ref> [[паэт]]а-лацініста эпохі Адраджэння [[Мікола Гусоўскі|Міколы Гусоўскага]]. Першы вялікі вершаваны твор, напісаны на [[лацінская мова|лацінскай мове]] для заходнеславянскага чытача<ref name="вод">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год =| url = http://www.vodguki.ru/vodguk-na-paemu-mikoly-gusous-6 | загаловак = Водгук на паэму Міколы Гусоўскага "Песня пра зубра". Сучаснасць і мінуўшчына| фармат = | назва праекту = | выдавецтва = | дата = 25 лютага 2013 | мова = | каментар = }}</ref>.


Паэма лічыцца непераўзыйдзенай у эпічным паказе Беларусі і беларускага народа да з'яўлення паэмы «[[Пан Тадэвуш]]» [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]]<ref name="ПТ">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год =| url = http://www.livelib.ru/book/1000454705 | загаловак = Песня пра зубра| фармат = | назва праекту = | выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] | дата = 25 лютага 2013 | мова = | каментар = }}</ref>.
Паэма лічыцца непераўзыйдзенай у эпічным паказе Беларусі і беларускага народа да з'яўлення паэмы «[[Пан Тадэвуш]]» [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]]<ref name="ПТ">{{Спасылка | аўтар = | прозвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | год =| url = http://www.livelib.ru/book/1000454705 | загаловак = Песня пра зубра| фармат = | назва праекту = | выдавецтва =[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]] | дата = 25 лютага 2013 | мова = | каментар = }}</ref>.

Версія ад 08:05, 12 кастрычніка 2023

ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА ТЕТЕРУК ПСИХОПАТКА

Паэма лічыцца непераўзыйдзенай у эпічным паказе Беларусі і беларускага народа да з'яўлення паэмы «Пан Тадэвуш» Адама Міцкевіча[1].

Гісторыя стварэння

Мікола Гусоўскі напісаў гэтую паэму ў 1522 годзе, калі знаходзіўся ў Рыме ў складзе дыпламатычнай місіі Вялікага княства Літоўскага. Твор быў напісаны на лацінскай мове па замове папы Льва X Медычы, які захацеў больш даведацца пра ВКЛ і незвычайнага звера — зубра, які вадзіўся там у лясах. Сын вялікакняскага лесніка, Мікола Гусоўскі з веданнем справы, падрабязна і дэталёва апісаў постаць, звычкі і паводзіны зубра, а таксама паляванне на яго. Аднак Мікола Гусоўскі не быў бы сапраўдным паэтам, калі б спыніўся толькі на гэтым. Паэма стала песняй аб сваім краі і народзе, роздумам пра лёс Радзімы, аб яе месцы на шляхах гісторыі.

Паштоўка з арыгінальнай маркай, прысвечанай 485-годдзю паэмы

Упершыню паэма была выдадзена ў Кракаве ў 1523 г. у складзе зборніка, які складаўся з аднайменнай паэмы, 11 вершаў і празаічнага прысвячэння каралеве Боне Сфорца.

Сюжэт

У паэме выразна паказаны патрыятычны заклік да яднання і сяброўства розных па веры і культуры еўрапейскіх народаў перад пагрозай турэцкага і татарскага нашэсця, услаўленне свабоднай і мужнай асобы, ідэя патрыятызму і антываенны пафас, узаемадачынення чалавека, грамадства і прыроды, міждзяржаўныя адносіны[1].

У сваёй паэме аўтар паспрабаваў прадставіць погляд на сваю радзіму. Ён імкнуўся ўславіць усё тое, з чым у яго свядомасці асацыіруецца вобраз яго роднай зямлі, яе прыгажосць і непаўторнасць. Ён апісвае беларускія лясы, багатыя на свае дары (ягады, мёд, куніцу). Як адзначыў Віктар Дарашкевіч: «Для Гусоўскага прырода — усенародны здабытак і крыніца здароўя, радасці, выхавання высокіх патрыятычных і эстэтычных пачуццяў»[2]. Гусоўскі, апроч апісання хараства беларускай прыроды паказвае і забабоны свайго народу (вера ў ведзьмакоў, русалак), грамадскую пасіўнасць і пакорнасць лёсу.

Адзін з галоўных герояў паэмы яе цэнтральны вобраз твора — князь Вітаўт. Яго аўтар падае, як ідэальнага правіцеля, сапраўднага патрыёта, вернага традыцыям, праўдзівага і справядлівага, выдатнага кіраўніка дзяржавы.

Вобраз Вітаўта

Князь Вітаўт выступае ў паэме як ідэал дзяржаўнага ўладара.

" ...Вітаўт апекаваў тых, каму дазваляў уладарыць,
Воляю князя васал жыў або траціў жыццё,
Быццам нявольнік які, маскавіт яго зваў уладыкам,
Хоць і магутным царом быў сярод многіх цароў...
 "

Вітаўт, як ніхто да яго, узвысіў мясцовую шляхту, і заручыўшыся яе падтрымкай, скарыў гардыню ўдзельных князёў і дабіўся цэнтралізацыі ўлады. У паэме княжанне Вітаўта паўстае як час гераічных спаборніцтваў, у якіх кожны чалавек меў прастору для подзвігаў і сцвярджэння сваёй годнасці, і гэтыя паляванні-спаборніцтвы ўслаўляюцца, як сапраўдная школа ваеннага выхавання.

Гусоўскі апісвае і набажныя рысы князя, звяртаючы ўвагу на тое, што «ён быў набожны і першы з народамі княства сам ахрысmціўся», «цэрквы Богу адзінаму скрозь будаваў».

Вітаўт у паэме паўстае мудрым дзеячам, які заахвочваў падданых сцвярджаць сваю грамадзянскую прыдатнасць удзелам у ваенных спаборніцтвах і сумленным выкананнем даручаных абавязкаў. Можна заўважыць, як аўтар параўноўвае мужнага і моцнага духам князя з самім зубрам[3].

Памяць

У Беларусі 25 верасня 2008 г., да 485 года першай публікацыі паэмы «Песня пра зубра», была выпушчаная аднабаковая паштовая картка з арыгінальнай маркай.

Мінскі рок-гурт Сузор'е ў 2008 годзе выпусціў музычны альбом «Песня пра зубра»[4]. Беларускі гурт сярэднявечнай музыкі Стары Ольса ў сваім альбоме «Verbum» (2002 г.) запісала песню на словы Мікалая Гусоўскага «Песня пра зубра»[5].

Беларускія пераклады

На беларускую мову існуюць 3 пераклады паэмы: Язэпа Семяжона, Наталлі Арсенневай і Уладзіміра Шатона

У 2007 годдзе выдавецтва Мастацкая літаратура выдала кнігу на беларускай мове[6].

Экранізацыі

У 1982 годзе кінастудыяй «Беларусьфільм» быў выпушчаны аднайменны мультыплікацыйны фільм  (руск.) (бел.[7].

Зноскі

  1. ↑ а б Песня пра зубра. Мастацкая літаратура. Праверана 25 лютага 2013.
  2. ↑ Памылка ў зносках: Няслушны тэг <ref>; для зносак вод няма тэксту
  3. ↑ Архіўная копія(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 студзеня 2013. Праверана 25 лютага 2013.
  4. ↑ Сузор'е - Песня пра зубра. Праверана 25 лютага 2013.
  5. ↑ Архіўная копія(недаступная спасылка). Дыскаграфія. Стары Ольса. Архівавана з першакрыніцы 1 снежня 2014. Праверана 25 лютага 2013.
  6. ↑ Гусоўскi, М. Песня пра зубра. Насустрач слову. Прэзідэнцкая Бібліятэка РБ. Праверана 25 лютага 2013.
  7. ↑ Мультфильм «Песнь о зубре»

Літаратура

  • Гусоўскі М. Песня пра зубра: Паэма / З лац., Мн. 1973. Перакладчык Язэп Семяжон
  • Гусоўскі М. Песня пра зубра: Паэма / З лац., «Запісы беларускага інстытута навукі й мастацтва», Нью-Ёрк, 1996. Перакладчык Наталля Арсеннева. Рукапіс перакладу 1978-82.
Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Песня_пра_зубра&oldid=4603527"