Алена Андрэеўна Кіш

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
(Пасля перасылкі з Алена Кіш)
Алена Андрэеўна Кіш
Фатаграфія
Дата нараджэння 1889
Месца нараджэння
Дата смерці 1949
Грамадзянства
Род дзейнасці мастачка
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Алена Андрэеўна Кіш (1889 або 1896, Слуцкі павет, цяпер Слуцкі раён Беларусі — 1949) — беларуская мастачка-прымітывістка, аўтарка маляваных дываноў.

Біяграфія[правіць | правіць зыходнік]

Мастачка-вандроўніца, значную частку жыцця хадзіла па вёсках і малявала дываны, часам за кавалак хлеба. Апошнія свае гады жыла ў малодшай сястры. Скончыла жыццё самагубствам, кінулася ў раку.[1]

Звесткі пра жыццё Алены Кіш і яе творы сабраны праз значны час пасля смерці мастачкі з ініцыятывы мастака Уладзіміра Басалыгі, які бачыў яе дываны ў дзяцінстве.

Значная калекцыя твораў захоўваецца ў архівах Заслаўскага гісторыка-культурнага музея.

Творчасць[правіць | правіць зыходнік]

Дываны з казачна-экзатычнымі сюжэтамі («Ліст да каханага», «Дзева на водах», «Рай», «У райскім садзе» і інш. прадстаўлены ў шматлікіх варыянтах[2]), адметны кампазіцыйным майстэрствам, своеасаблівым бачаннем і ўнікальнай вобразнасцю. Ёсць меркаванне, што змест твораў Алены Кіш звязаны з біяграфіяй мастачкі і яўленнем пра «жаночую долю» і марай пра «рай»[3]. Блізкасць да мясцовай традыцыйнай размалёўкі выявілася ў дэкаратыўнасці прапрацаваных дэталяў, лакальнасці колераў, шырокім выкарыстанні раслінных элементаў, акаймоўцы дываноў.

У снежні 2013 года адбылася выстаўка маляваных дываноў Алены Кіш «На шчасце» са збору Заслаўскага музея ў Мастацкай галерэі Міхаіла Савіцкага. Выстаўка падрыхтавана мастацтвазнаўкай Таццянай Бембель разам з беларускім мецэнатам Канстанцінам Цэрэтэлі[4]. Адкрываў вернісаж дырэктар гісторыка-культурнага музея-запаведніка «Заслаўе», мастацтвазнавец Мікалай Паграноўскі[5].

Памяць[правіць | правіць зыходнік]

У 1996 годзе, да 100-годдзя нараджэння мастачкі, РУП «Белпошта» выпусціла памятны мастацкі канверт з арыгінальнай маркай.

У 2010 годзе на кінастудыі «Беларусьфільм» створана дакументальная стужка пра лёс мастачкі Алены Кіш «Маляваны рай»[6], рэж. Галіна Адамовіч.

Алена Кіш сярод гераінь аповесці Зараславы Камінскай «Русалкі клічуць».

Зноскі

  1. Бройка, Каця. Дзе знайсцi беларускi рай?. Распавядаем пра маляваныя дываны Алены Кiш . Onliner.by (22 снежня 2022). Архівавана з першакрыніцы 30 студзеня 2023. Праверана 23 мая 2023.
  2. Басалыга У. Не пагарджаць сьвятым сваім мінулым // «Мастацтва». 1992. № 12. С. 50-52.
  3. Оксана Коврик. Женский лик белорусской маляванкі // Женщины на краю Европы. Сб. статей. Ред. Е. Гапова. Минск: ЕГУ, 2003. С. 364—378.
  4. Константин Церетели: как сочетаются грузинский лев и белорусский банк (руск.)
  5. Выставка «маляванок» Алены Киш: произведения искусства, которые теперь пылятся на чердаках Архівавана 24 студзеня 2021. (руск.)
  6. Беларусьфільм: Фільмаграфія Архівавана 14 лістапада 2017.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]