Асобная механізаваная армія
| Асобная механізаваная армія | |
|---|---|
 | |
| Краіна | |
| Уваходзіць у | Савецкая армія |
| Тып | воінскае фарміраванне |
| Дыслакацыя | |
Асобная механізаваная армія (АМА) — асобнае аб’яднанне Савецкай Арміі на тэрыторыі Румыніі.
Гісторыя[правіць | правіць зыходнік]
У чэрвені 1945 года, у сувязі з завяршэннем Вялікай Айчыннай вайны і пераводам войск на размяшчэнне па ўмовах мірнага часу, была створана Паўднёвая група войскаў (ПГВ). Яна дыслакавалася на тэрыторыях былых саюзнікаў Трэцяга рэйха — Балгарыі і Румыніі, якія перайшлі на бок антыгітлераўскай кааліцыі ў жніўні—верасні 1944 года. Пасля расфармавання ПГВ у 1947 годзе 20 снежня 1947 года ўтворана Асобная механізаваная армія.
У склад АМА (упраўленне — Бухарэст) першапачаткова ўвайшлі 5 дывізій: 19-я танкавая, 4-я і 33-я гвардзейскія механізаваныя, 19-я і 20-я механізаваныя, па іншых даных у склад арміі ўваходзілі тры механізаваных дывізіі:
- 2-я гвардзейская Мікалаеўска-Будапешцкая Чырванасцяжная ордэна Суворава (Краёва);
- 4-я гвардзейская Сталінградская Чырванасцяжная ордэнаў Суворава і Кутузава (Сафія);
- 25-я гвардзейская Крыварожская Чырванасцяжная ордэна Суворава (Канстанца).
Аб’яднанне дыслакавалася на румынскай тэрыторыі да 1958 года.
Злучэнні арміі (яе 33-я гвардзейская механізаваная дывізія і 233-і гвардзейскі стралковы полк 81-й гвардзейскай стралковай дывізіі) удзельнічалі ў падаўленні Венгерскага паўстання 1956 года.
Улетку 1957 года са складу выведзена і адпраўлена ў Кіеўскую ВА 81-я гвардзейская мотастралковая дывізія. 4 чэрвеня 1957 года АМА перафармавана ў 1-ю асобную армію (1 АА)[1].
У ліпені 1958 года 1 АА была выведзена ў Савецкі Саюз і перададзена ў склад Кіеўскай ВА.
Камандуючыя[правіць | правіць зыходнік]
- 24.12.1947 — 30.01.1948 — генерал-палкоўнік В. Д. Цвятаеў
- 30.01.1948 — 20.04.1949 — генерал-лейтэнант У. П. Свірыдаў
- 20.04.1949 — 23.06.1950 — генерал-палкоўнік М. І. Гусеў
- 18.09.1950 — студзень 1956 — генерал-палкоўнік П. І. Голікаў
- 17.01.1956 — 17.04.1958 — генерал-палкоўнік А. Л. Гетман[2]
Склад[правіць | правіць зыходнік]
На момант фарміравання ў 1947 годзе:
- упраўленне;
- 19-я танкавая Перакопская Чырванасцяжная дывізія
- 4-я гвардзейская механізаваная Сталінградская Чырванасцяжная ордэнаў Суворава і Кутузава дывізія
- 13-ы Навабугскі Чырванасцяжны гвардзейскі механізаваны полк;
- 14-ы Ніжнедняпроўскі Чырванасцяжны ордэна Кутузава гвардзейскі механізаваны полк;
- 15-ы Навабугска-Бялградскі Чырванасцяжны гвардзейскі механізаваны полк;
- 36-ы гвардзейскі танкавы Ніжнедняпроўскі Чырванасцяжны ордэнаў Суворава і Кутузава полк;
- 103-і гвардзейскі цяжкі танка-самаходны полк;
- 240-ы артылерыйскі полк;
- 763-і зенітна-артылерыйскі полк;
- 19-я механізаваная Запароская Чырванасцяжная ордэна Суворава дывізія
- 20-я механізаваная Пермская Чырванасцяжная дывізія (расфармаваная ў 1947 г.)
- 74-ы механізаваны полк;
- 75-ы механізаваны полк;
- 76-ы механізаваны полк;
- 78-ы артылерыйскі полк
Склад на 01.01.1948 г.[3]:
- упраўленне;
- 4-я гвардзейская механізаваная Сталінградская Чырванасцяжная ордэнаў Суворава і Кутузава дывізія (у 1948 г. выведзена ў Кіеўскую ВА);
- 2-я гвардзейская механізаваная дывізія (у 1949 г. перадыслакавана ў Венгрыю);
- 25-я гвардзейская механізаваная Крыварожская Чырванасцяжная ордэна Суворава дывізія;
- 126-я знішчальная авіяцыйная дывізія;
Склад на 01.01.1951 г.[4]:
- упраўленне;
- 33-я гвардзейская механізаваная дывізія (Тымішаара) (уведзена ў склад арміі ў 1949 г. з Адэскай ВА);
- 104-ы Венскі Чырванасцяжны ордэнаў Кутузава і Аляксандра Неўскага гвардзейскі механізаваны полк;
- 105-ы гвардзейскі механізаваны полк;
- 106-ы Будапешцкі гвардзейскі механізаваны полк;
- 133-і гвардзейскі цяжкі танка-самаходны полк;
- 71-ы гвардзейскі танкавы полк;
- 100-ы гвардзейскі артылерыйскі полк;
- 1195-ы артылерыйскі полк;
- 1093-і зенітна-артылерыйскі полк;
- 61-ы асобны гвардзейскі мінамётны дывізіён;
- 139-ы асобны матацыклетны батальён
- 25-я гвардзейская механізаваная дывізія;
- 126-я знішчальная авіяцыйная дывізія;
Склад на 01.01.1954 г.[5]:
- упраўленне;
- 33-я гвардзейская механізаваная дывізія;
- 25-я гвардзейская механізаваная дывізія (у маі 1957 г. ператворана ў 37-ю гвардзейскую танкавую дывізію);
- 66-я знішчальная авіяцыйная дывізія;
- 67-я змешаная авіяцыйная дывізія;
- 86-я зенітна-артылерыйская дывізія;
Склад на 01.07.1957 г.[6]:
- упраўленне;
- 33-я гвардзейская мотастралковая дывізія (выведзена ў Адэскую ВА);
- 81-я гвардзейская мотастралковая дывізія (уведзена ў 1953 г. з Кіеўскай ВА, у 1957 г. выведзена назад);
- 35-я гвардзейская танкавая дывізія;
- 66-я знішчальная авіяцыйная дывізія (у 1957 годзе выведзена ў Адэскую ВА);
- 67-я змешаная авіяцыйная дывізія;
- 86-я зенітна-артылерыйская дывізія
Колькасць[правіць | правіць зыходнік]
- 1947 — 60 000;
- кастрычнік 1948 — 32 000;
- ліпень 1949 — 28 000;
- студзень 1950 — 32 000;
- верасень 1952 — 32 000.
Крыніцы[правіць | правіць зыходнік]
- ↑ Калашников К. А., Додонов И. Ю. Высший командный состав Вооружённых сил СССР в послевоенный период. Справочные материалы (1945—1975 гг.). Том I (1945—1975). — Усть-Каменогорск: «Медиа-Альянс», 2013. — 333 с. — ISBN 978-601-7378-16-5. — С. 194—195.
- ↑ Калашников К. А., Додонов И. Ю. Высший командный состав Вооружённых сил СССР в послевоенный период. Справочные материалы (1945—1975). Том 4. Командный состав Сухопутных войск (армейское и дивизионное звенья). Часть первая. — Усть-Каменогорск: «Медиа-Альянс», 2019. — 428 с. — ISBN 978-601-7887-31-5. — С.12.
- ↑ Феськов В. И., Голиков В. И., Калашников К. А., Слугин С. А. Вооруженные силы СССР после Второй мировой войны: от Красной армии к Советской (часть 1: Сухопутные войска)/ под науч. ред. В. И. Голикова. - Томск: Изд-во НТЛ, 2013. С. 50.
- ↑ Феськов В. И., Голиков В. И., Калашников К. А., Слугин С. А. Вооруженные силы СССР после Второй мировой войны: от Красной армии к Советской (часть 1: Сухопутные войска)/ под науч. ред. В. И. Голикова. - Томск: Изд-во НТЛ, 2013. С. 51.
- ↑ Феськов В. И., Голиков В. И., Калашников К. А., Слугин С. А. Вооруженные силы СССР после Второй мировой войны: от Красной армии к Советской (часть 1: Сухопутные войска)/ под науч. ред. В. И. Голикова. - Томск: Изд-во НТЛ, 2013. С. 53.
- ↑ Феськов В. И., Голиков В. И., Калашников К. А., Слугин С. А. Вооруженные силы СССР после Второй мировой войны: от Красной армии к Советской (часть 1: Сухопутные войска)/ под науч. ред. В. И. Голикова. - Томск: Изд-во НТЛ, 2013. С. 55.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Феськов В. И., Калашников К. А., Голиков В. И. Советская Армия в годы «холодной войны» (1945—1991). — Томск: Изд-во Том. ун-та, 2004. — 246 с.
- Феськов В. И., Голиков В. И., Калашников К. А., Слугин С. А. Вооруженные силы СССР после Второй мировой войны: от Красной армии к Советской (часть 1: Сухопутные войска)/ под науч. ред. В. И. Голикова. — Томск: Изд-во НТЛ, 2013. — 640 с.
- Дроговоз И. Г. «Танковый меч страны Советов», Серия: «Военно-историческая библиотека». — М.: «АСТ, Харвест», 2004. — 480 с. — ISBN: 985-13-2133-8.