Бітва пад Крэменем

Бітва пад Крэменем у Падляшшы
Асноўны канфлікт: Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1792 года
Дата	24 ліпеня 1792 года
Месца	сяло Крэмень, цяпер Сакалоўскі павет, Мазавецкае ваяводства, Польшча
Вынік	перамога літоўскіх войскаў
Праціўнікі
Вялікае Княства Літоўскае Расійская імперыя
Камандуючыя
генерал-лейтэнант Міхаіл Забела генерал-маёр Фёдар Пятровіч Дзянісаў
Сілы бакоў
12 000 салдат і 12 гармат 4 500 салдат і 12 гармат
Страты
каля 100 чалавек каля 250 чалавек

Бітва пад Крэменем — бітва 24 ліпеня 1792 года паміж рускай і літоўскай арміямі падчас вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1792 года.

Бітва

Літоўская армія галоўнакамандуючага пад кіраўніцтвам Міхаіла Забелы пасля адыходу з Бельска перайшла 19 ліпеня праз Буг пад Граннем. Маючы намер спыніць расійскую армію генерал-аншэфа М. М. Крачэтнікава на лініі Буга, Забела ўстаў каля Дзярбаў, каля 3,5 км ад Крэменя. Калі 22 ліпеня на дапамогу арміі Забелы прыбыў атрад Бушэўскага, літоўская армія дасягнула стану 12000 салдат і 12 гармат. У той жа дзень для таго, каб прарвацца праз Буг, пад Пярлеевым стаў авангард арміі Крачэтнікава колькасцю 4500 салдат і 12 гармат, якім камандаваў генерал-маёр Фёдар Дзянісаў. У той жа час, генерал-паручнік князь Юрый Далгарукаў, маючы 3000 салдат, збіраўся перасекчы Буг каля Драгічыну і атакаваць правае крыло арміі Забелы. Каб пазбегнуць акружэння, 23 ліпеня адправіўся ў Драгічын з 2000 салдат генерал-лейтэнант Павел Ежы Грабоўскі. Калі ён убачыў, што рускія здолелі прабіцца да левага берага, вярнуліся ў лагер. Далгарукаў адмовіўся ад намеру напасці на польскае крыло, у той час як Дзянісаў 24 ліпеня, перабіўшы літоўскіх ахоўнікаў каля Грана, авалодаў пантонным мастом. Пасля праходжання праз Буг Дзянісаў пасля артпадрыхтоўкі пачаў рушыць на літоўскія сілы. Забыло ўдалося ўрэгуляваць сітуацыю і адціснуць Дзянісава ад ракі, затым ён размясціў свае войскі ў дзве лініі і заблакаваў рускім праход.

Калі рускія падышлі да літоўскіх пазіцый, Забела адкрыў агонь і напаў на ўсім фронце. Дзянісаў спрабаваў прарвацца на правым крыле літоўскай арміі, але літоўская кавалерыя контратакай адкінула расійскія войскі. Дзянісаў своечасова вырашыў адыйсці, тым самым выратаваць свае войскі ад знішчэння. З-за хуткага адыходу расійскіх войскаў літоўская кавалерыя не здолела адрэзаць ім дарогу да моста.

У бітве, якая доўжылася з 5:00 да 7:00, літоўскае войска страціла каля 100 чалавек, а расійскія войскі — каля 250 чалавек. Маючы колькасную перавагу, Забела здолеў выцягнуць Дзянісава ў засаду, аднак ён не змог знішчыць яго, бо расійскі палкаводзец занадта хутка ўбачыў небяспеку і загадаў неадкладна адступаць. У 19:00 Забела атрымаў паведамленне пра марш Далгарукава з Драгічына і таму пачаў адступаць да Венграва.

Літаратура

• Mała Encyklopedia Wojskowa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1967, Wydanie I, Tom 2