Вырачка звычайная

	Вырачка звычайная
Навуковая класіфікацыя
Дамен:	Эўкарыёты
Царства:	Расліны
Аддзел:	Кветкавыя
Клас:	Двухдольныя
Парадак:	Ясноткакветныя
Сямейства:	Ясноткавыя
Падсямейства:	Nepetoideae
Трыба:	Мятныя
Падтрыба:	Menthinae
Род:	Вырачка
Від:	Вырачка звычайная
Міжнародная навуковая назва
	Clinopodium vulgare L.
Сінонімы
	Calamintha clinopodium Spenn.; Satureja vulgaris (L.) Fritsch; Acinos vulgaris (L.) Pers.; Melissa clinopodium Benth., nom. illeg.; Melissa vulgaris (L.) Trevis.; Satureja vulgaris (L.) Bég., nom. illeg.;
ITIS	501592
NCBI	204222
EOL	488269
GRIN	t:316629
IPNI	61206-2
TPL	kew-43704

Вы́рачка звычайная^[1] (Clinopodium vulgare) — від кветкавых раслін з роду Вырачка (Clinopodium) сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae).

Назва

Вырачка звычайная, богава крэселка^[2], свентаяннік^[3], тымянкі^[4], вырачка, дзеравянка^[3].

Батанічнае апісанне

Шматгадовая травяністая апушаная расліна вышынёй 30—60 см з прамым або ўзыходным чатырохгранным сцяблом. Лісце супраціўнае, апушанае, суцэльнае, з зубчастым краем, на чаранках. Кветкі двухгубыя, пурпуровага або фіялетавага колеру з адценнямі, у густых кальчаках, акружаных лінейнымі валасістымі прыкветкамі. Плод — арэшак.

Распаўсюджанне і экалогія

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі, Паўночнай Амерыкі і Паўночнай Афрыкі^[5]. Святлолюбівыя расліны. Растуць у хмызняках, гаях, светлых і пераважна лісцевых лясах, уздоўж дарог, на лугах, палях, у садах і парках. Цвітуць у чэрвені—верасні.

Лекавая (процізапаленчы сродак), вострапрыпраўная, фарбавальная і меданосная расліна^[6].

Народныя назвы

На тэрыторыі Беларусі вырачка звычайная вядома пад назвамі: богава крэсалка, светаяннік, тымянкі^[6].

Зноскі

↑ Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.
↑ Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897
↑ ^а ^б Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878
↑ Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) (англ.)
↑ ^а ^б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.

Літаратура

Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз. — С. 507.

Спасылкі

Пахучка обыкновенная — Clinopodium vulgare: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
Clinopodium vulgare L. (wild basil) // The PLANTS Database (англ.)
Lamiaceae Clinopodium vulgare L. // Растения Беларуси — Гербарий ЦБС НАН Беларуси MSKH(недаступная спасылка) (руск.)

[Киселевский-1] Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.

[2] Federowski M. Lud Bialoruski na Rusi litewskiej. Krakow, I, 1897

[Ан-3] а ^б Анненков Н. (руск.) (бел. Ботанический словарь, Спб, 1878

[4] Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) (англ.)

[epb1-6] а ^б Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 1. Ааліты — Гасцінец / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 575 с., іл. — 10 000 экз.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая нарвежская
Таксанамія	APNI · EOL · GBIF · iNaturalist · IPNI · IRMNG · ITIS TSN · NCBI · POWO · Plantarium · The Plant List · Tropicos · WFO