Генрык Пашкевіч

Генрык Пашкевіч
Род дзейнасці	медыявіст, гісторык, публіцыст, празаік, выкладчык універсітэта
Дата нараджэння	10 сакавіка 1897(1897-03-10)
Месца нараджэння	Лодзь, Лодзінскі павет[d], Петракоўская губерня, Варшаўскае генерал-губернатарства, Расійская імперыя
Дата смерці	8 снежня 1979(1979-12-08) (82 гады)
Месца смерці	Лондан, графства Вялікі Лондан, Вялікі Лондан, Англія, Вялікабрытанія
Грамадзянства	Польская Рэспубліка
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт
Альма-матар	Варшаўскі ўніверсітэт
Член у	Польская акадэмія ведаў[d] Польскае таварыства мастацтваў і навук за мяжой[d]
Бітвы/войны	Другая сусветная вайна Польска-савецкая вайна
Узнагароды і прэміі	Polish Legion Cross[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Генрык Пашкевіч (польск.: Henryk Paszkiewicz; 10 сакавіка 1897, Лодзь — 8 снежня 1979, Лондан) — польскі гісторык-медыявіст, спецыяліст па гісторыі сярэдніх вякоў Цэнтральнай і Усходняй Еўропы. Прафесар (1934). Член-карэспандэнт Польскай акадэміі навук (1945).

Біяграфія

У 1915—1920 гадах вучыўся на гістарычным факультэце Варшаўскага ўніверсітэта пад кіраўніцтвам вядомых гісторыкаў Казіміра Тымянецкага, Марселя Гандэльсмана і Оскара Галецкага. Складаўся ў Саюзе дэмакратычнай моладзі і Польскай арганізацыі вайсковай. У 1920 годзе праходзіў вайсковую службу ў Варшаўскім палку пяхоты падчас польска-савецкай вайны.

У 1920 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю пад кіраўніцтвам Оскара Галецкага. Стажыраваўся ў Берлінскім універсітэце.

З 1927 года стаў выкладаць гісторыю ў Варшаўскім універсітэце.

У 1928 — дацэнт кафедры гісторыі Усходняй Еўропы сярэдніх стагоддзяў.

У 1934 — прафесар Свабоднага польскага ўніверсітэта ў Варшаве.

З 1936 — член-карэспандэнт Варшаўскага Навуковага Таварыства.

З 1939 — прафесар Варшаўскага ўніверсітэта.

У верасні 1939 года быў прызваны з афіцэрскага запасу і прымаў удзел у абароне Варшавы. Трапіў у палон, знаходзіўся ў гітлераўскім канцэнтрацыйным лагеры Афлаге VII у Мурнау (Murnau).

У 1945—1947 — у Італіі, працаваў у Ватыканскім архіве. Стаў адным з заснавальнікаў Польскага гістарычнага інстытута ў Рыме. Курыраваў навучанне ў італьянскіх універсітэтах вайскоўцаў 2-га Польскага корпуса 8-й брытанскай арміі (вядомага таксама, як армія генерала Андэрса).

20 ліпеня 1945 абраны членам-карэспандэнтам Польскай акадэміі навук.

З 1948 года жыў у Лондане (Вялікабрытанія). Сузаснавальнік Польскага ўніверсітэта ў эміграцыі, Польскага Навуковага Таварыства і Польскага Гістарычнага Таварыства ў Вялікабрытаніі. Віцэ-прэзідэнт Фонду Лянцкаронскіх з Бжэзя. У новым універсітэце заняў кафедру сярэднявечнай гісторыі. Пачаў выданне энцыклапедыі «Polska i jej dorobek dziejowy w ciągu tysiąca lat istnienia : Zarys i encyklopedia spraw polskich». Уваходзіў у склад рэдкалегій гістарычных часопісаў «Teki Historyczne» і «Antemurale».

Памёр у Лондане падчас працы над 3-м томам «Рускай трылогіі».

Даследаванні

Сярод асноўных навуковых пошукаў Пашкевіча — праблемы паходжання Старажытнарускай дзяржавы, гісторыя ўзаемаадносін Вялікага Княства Літоўскага і Вялікага Княства Маскоўскага, гісторыя Вялікага Княства Літоўскага і ўключэння яго зямель у склад Польскага Каралеўства, знешняя палітыка Польскага каралеўства і Вялікага Княства Літоўскага, гісторыя асобных рэгіёнаў — Падляшша, Валыні і Падолля. Прыхільнік нарманскай тэорыі паходжання Русі. У 1930 годзе выдаў на лацінскай мове «Рэестры па гісторыі Літвы».

Бібліяграфія

Трылогія

• The origin of Russia. — London: George Allen & Unwin. — 1954.
• The making of Russian nation. — London 1963.
• The Rise o Moscow power, translated by P.S. Falla. — New York: Boulder: East European Monographs, Distributed by Columbia University Press. — 1983.

Выбраныя працы

• Dzieje Polski. Czytanki z literatury historycznej i wypisy ze źródeł. Cz. 1. — Warszawa: «Bibljoteka Polska». — 1924 (wyd. 2 — 1925).
• Dzieje Polski. Czytanki z literatury historycznej i wypisy ze źródeł. Cz. 2. Czasy Jagiellonów. — Warszawa: «Bibljoteka Polska». — 1925.
• Z dziejów rywalizacji polsko-węgierskiej na terenie Rusi Halicko-Włodzimierskiej w XIV w. (trzy traktaty z lat 1350—1352). — Lwów: Nakładem Towarzystwa Historycznego. — 1924.
• Polityka ruska Kazimierza Wielkiego. — Warszawa. — 1925 (wyd. 2 — przygotowała do Anna Kucińska-Kucharczyk, Kraków: Towarzystwo Naukowe «Societas Vistulana» 2002).
• Regesta Lithuaniae. Ab origine usque ad Magni Ducatus cum Regno Poloniae unionem// Prace Seminarium Historii Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.- Varsoviae: Kasa im. Mianowskiego, Instytutu Popierania Nauki. — 1930.
• Jagiellonowie a Moskwa, t. 1: Litwa a Moskwa w XIV i XV wieku, Warszawa: Dom Książki Polskiej 1933 (wyd. 2 — Wydawnictwo ANTYK Marcin Dybowski 2014).
• Z życia politycznego Mazowsza w XIII wieku (rządy Ziemowita Konradowicza). — Warszawa. — 1935.
• W sprawie inkorporacji Litwy do Polski w 80 latach XIV w. — Warszawa. — 1938.
• O genezie i wartości Krewa. — Warszawa: Gebethner i Wolff. — 1938.
• Polska a Moskwa w ciągu dziejów. — Londyn: Instytut Bliskiego i Środkowego Wschodu «Reduta». — 1949.
• Jagiełło w przededniu Unii polsko-litewskiej w oświetleniu nowych źródeł. — Londyn. — 1951
• Polska i jej dorobek dziejowy w ciągu tysiąca lat istnienia. Zarys i encyklopedia spraw polskich. Т. 1: Zarys, pod red. H. Paszkiewicza. — Londyn: Księgarnia Polska Orbis-Polonia. — 1956.
• Polska niepodległa i druga wojna światowa: skrót części VI wydawnictwa «Polska i jej dorobek dziejowy», oprac. pod red. H. Paszkiewicza. — Londyn: Orbis Polonia. — 1959.
• Literatura polska: skrót części 3 wydawnictwa «Polska i jej dorobek dziejowy», oprac. pod red. H. Paszkiewicza, przez 56 uczonych i specjalistów przebywających w wolnym świecie. — Londyn: Księgarnia Polska «Orbis Polonia». — 1961.
• Elementa ad Fontium Editiones. 9, Res Polonicae ex Archivo Regni Daniae I pars (1526—1572), coll. Leon Koczy, ed. curaverunt Valerianus Meysztowicz, Henricus Paszkiewicz, Carolina Lanckorońska. — Romae: Institutum Historicum Polonicum Romae. — 1964.
• Przedmowa [w:] Władysław Wielhorski, Wspomnienia z przeżyć w niewoli sowieckiej. — London: Księgarnia Orbis. — 1965 (przedruk w w drugim obiegu: Łódź — Poznań: Towarzystwo Oświaty Niezależnej 1985).
• Początki Rusi, z rękopisu przygotował Krzysztof Stopka. — Kraków: PAU. — 1996.
• Powstanie narodu ruskiego, z rękopisu przygotowała Lidia Korczak// Rozprawy Wydz. Hist.-Filoz. Og. zbioru t. 87.- Kraków: PAU. — 1998.
• Wzrost potęgi Moskwy// Rozprawy Wydz. Hist.-Filoz. Og. zb. С. 92.- Kraków: PAU. — 2000.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Мн.: БелЭн, 2006. — С.425.
• Biegański St. J.Henryk Paszkiewicz (1897—1979)// Teki Historyczne. — № 20 (1988/1989). — s. 331—337.
• Biegański St. J. Spuścizna historyczna Henryka Paszkiewicza// Wiadomości. −1980. — № 29. — s. 1.
• Biogramy uczonych polskich. Materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN, cz. 1: Nauki społeczne, z. 3: P-Z, oprac. Andrzej Śródka, Paweł Szczawiński. — Wrocław. — 1985. — s. 37-39.
• Filipowicz M. Emigranci i jankesi. O amerykańskich historykach Rosji. — Lublin. — 2007. — s. 184—191.
• Filipowicz M. Henryk Paszkiewicz// Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939. Т. 1, red. K. Dybciak i Z. Kudelski. — Lublin. — 2000. — s. 316—317.
• Filipowicz M. Wobec Rosji. Studia z dziejów historiografii polskiej od końca XIX wieku po II wojnę światową. — Lublin. — 2000. — s. 88-89.
• Filipowicz M. O polskim wkładzie do teorii normańskiej i badań nad genezą państwa moskiewskiego// Roczniki Humanistyczne. — 2000. Т. 48, z. 2. — s. 123—131 (zeszyt specjalny: Księga pamiątkowa ku czci Prof. Eugeniusza Wiśniowskiego w 70 rocznicę urodzin).
• Koczy L. Śp. Prof. dr Henryk Paszkiewicz// Rocznik Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. — № 24 (1980—1981).
• Korczak L. Oskara Haleckiego i Henryka Paszkiewicza spojrzenie na Litwę i Ruś// Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska. -Т. 3, Warszawa-Łódź: IPN. — 2014. — s. 98-107.
• Kozłowski M. Oskar Halecki i jego uczniowie. Wzajemne relacje po latach// Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska. Т.3. — Warszawa-Łódź: IPN. — 2014, s. 24-77
• Paszkiewicz Henryk// Słownik historyków polskich, red. M. Prosińska-Jackl. — Warszawa. — 1994. — s. 394.
• Pletnia R. Początki Rusi i narodu ruskiego [Recenzja:] Początki Rusi, z rękopisu przygotował Krzysztof Stopka. — Kraków. — 1996; Powstanie narodu ruskiego, z rękopisu przygotowała Lidia Korczak. — Kraków. — 1998. — «Arcana» 5(1999), z. 2, s. 212—215.
• Radzik T. Paszkiewicz Henryk// Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii. — Т. 4. -Toruń. — 2005. — s. 36-37.
• Tyszkiewicz J. Profesor Henryk Paszkiewicz (1897—1979)// Tradycje i współczesność. Księga pamiątkowa Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930—2005, praca zbiorowa. — Warszawa. — 2005. — s. 165—167.
• Schwarcz I. Der wissenschaftliche Nachlass von Henryk Paszkiewicz// Osterreich. Osthefte. — 37 (1995), z. 3, s. 783—788.
• Wolsza T. Próba pojednania emigracji w 1950 r. Misja prof. Henryka Paszkiewicza// Dzieje Najnowsze. — 27 (1995), z. 4, s. 131—143 (Dwa dokumenty dotyczące misji Henryka Paszkiewicza z września 1950 r.).
• Zbigniew Andrzej Judycki, Polski Uniwersytet na Obczyźnie. Słownik biograficzny pracowników naukowych. — Londyn. — 2008. — s. 76-77 (z fotografią).
• Stobiecki R. Klio na wygnaniu. Z dziejów polskiej historiografii na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii po 1945 r.- Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. — 2005.- s. 236—242.
• Wyrozumski J. Przedmowa// H. Paszkiewicz, Początki Rusi, z rękopisu przygotował Krzysztof Stopka. — Kraków: PAU. — 1996. s. V—XII.