Гераніевыя

Гераніевыя
Герань Робертава (Geranium robertianum)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Геранекветныя Сямейства:  Гераніевыя
Міжнародная навуковая назва
Geraniaceae Juss., 1789
Тыпавы род
Geranium L. — Герань
Роды
Гл. тэкст
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   29103 NCBI   4027 EOL   285 GRIN   f:476 IPNI   30001521-2 FW   55600

Гераніевыя (Geraniáceae) — сямейства двухдольных раслін парадку геранекветныя.

Распаўсюджанне і экалогія

Травы і паўкусты (мала), распаўсюджаныя па ўсім зямным шары, асабліва шмат на поўдні Афрыкі і па гарах трапічнага пояса; нешматлікія ў Аўстраліі.

Батанічнае апісанне

Два плады расліны герані круглалістай (Geranium rotundifolium), якія ўскрыліся

Лісце вельмі рознае, суцэльнае і круглае або рассечанае.

Кветкі ў большасці буйныя і прыгожыя, ярка афарбаваныя, правільныя і няправільныя. Тычынак у асноўным 10, пялёсткаў 5, за выключэннем прадстаўнікоў роду Dirachma, у якіх іх 8. Тычынкі размешчаны ў два круга, адзін супраць чашалісцікаў, іншы супраць пялёсткаў. Завязь часцей за ўсё з 5 лопасцямі і 5 гнёздамі, верхняя. Плод прадстаўляе сабой каробачку з захаванымі чашалісткамі, якая раскрываецца па-асабліваму, ад ніжняй часткі да верхняй. Кветаложа часта ўдаецца больш-менш паміж долямі плоду.

Значэнне і прымяненне

Гераніевыя вядомыя як прыгожыя садовыя расліны з яркімі буйнымі кветкамі; сапраўдных гаючых, не лічачы ужыванняў ў народным лекаванні, паміж імі няма.

Класіфікацыя

Раннія класіфікацыі

Сямейства Гераніевыя вылучалася ўжо ў ранніх класіфікацыях насенных раслін. Па Бентаму і Гукеру, яно складалася з 7 кален (або трыб):

• Geranieae. Кветкі правільныя, пяціпялёсткавыя, пяць плодзікаў (сямянкі) з доўгімі хвастамі. Роды: Biebersteinia — 3 сярэднеазіяцкіх віды, Monsonia — 12 афрыкана-азіяцкіх відаў, Sarcocaulon — 3 афрыканскіх віды, герань (Geranium), бусельнік (Erodium).
• Pelargonieae. Кветкі няправільныя, са шпорцам. Два роды — пеларгонія (Pelargonium), са 170 афрыканскімі і ўсходнімі відамі і мноствам садовых разнавіднасцяў (часта сустракаецца на вокнах у дамах і ілжыва называецца геранню); настурка (Tropaeolum) з 35 паўднёваамерыканскімі відамі.
• Limnantheae
• Vmanieae
• Wendtieae
• Кіслічныя — Oxalidaceae
• Бальзамінавыя — Balsaminaceae

Ужо тады два апошніх калена звычайна вылучалі ў самастойныя сямействы.

Сучасны падыход

Паводле дадзеных сайта Germplasm Resources Information Network (GRIN) у сямейства ўваходзяць пяць родаў:

• Erodium — Бусельнік
• Geranium — Герань
• Hypseocharis
• Monsonia
• Pelargonium — Пеларгонія

Па інфармацыі базы дадзеных The Plant List (2013), сямейства ўключае 841 від у 7 родах :

• California Aldasoro, C.Navarro, P.Vargas, L.Sáez & Aedo
• Erodium L'Hér. — Бусельнік
• Geranium L. — Герань
• Hypseocharis J.Rémy
• Monsonia L.
• Pelargonium L'Hér. — Пеларгонія
• Sarcocaulon Sweet

Літаратура

• Журавельниковые // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Гераніевыя (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі
• Мордак Е. В. Семейство гераниевые (Geraniaceae) // Жизнь растений : в 6 т. / гл. ред. А. Л. Тахтаджян. — М. : Просвещение, 1981. — Т. 5. Ч. 2 : Цветковые растения / под ред. А. Л. Тахтаджяна. — С. 277—280. — 512 с. — 300 000 экз.