Дзмітрый Іванавіч Дубяга

Дзмітрый Іванавіч Дубяга
Дата нараджэння	3 (15) кастрычніка 1849
Месца нараджэння	Мсціслаў, Мсціслаўскі павет, Магілёўская губерня, Расійская імперыя ці Соіна, Q4426837?, Хіславіцкі раён, Расія
Дата смерці	22 кастрычніка 1918(1918-10-22) (69 гадоў)
Месца смерці	Казань, Казанскі павет[d], Казанская губерня, РСФСР
Месца пахавання	Астранамічная абсерваторыя імя В. П. Энгельгарта[d]
Дзеці	Аляксандр Дзмітрыевіч Дубяга[d]
Род дзейнасці	астрафізік
Навуковая сфера	астраномія
Месца працы	Пулкаўская абсерваторыя Астранамічная абсерваторыя Казанскага ўніверсітэта[d] Астранамічная абсерваторыя імя В. П. Энгельгарта[d] Імператарскі Санкт-Пецярбургскі ўніверсітэт Казанскі ўніверсітэт
Навуковае званне	прафесар звычайны
Альма-матар	фізіка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта[d] Магілёўская мужчынская гімназія
Вядомыя вучні	Аляксандр Васілевіч Красноў
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дзмітрый Іванавіч Дубяга (3 кастрычніка 1849, вёска Соіна, Мсціслаўскі павет, цяпер Смаленская вобласць — 22 кастрычніка 1918) — расійскі астраном беларускага паходжання.

Біяграфія

Нарадзіўся 3 кастрычніка 1849 года ў Мсціслаўскім павеце Магілёўскай губерні ў шляхецкай сям’і Івана Сямёнавіча Рэпойта-Дубягі. Акрамя старэйшага, Дзмітрыя, былі яшчэ тры сыны і дачка.

У 1868 годзе скончыў з залатым медалём Магілёўскую мужчынскую гімназію, у 1872 годзе — фізіка-матэматычны факультэт Санкт-Пецярбургскага ўніверсітэта.

Працаваў у Пулкаўскай астранамічнай абсерваторыі. У 1884—1918 гг. — дырэктар Казанскай абсерваторыі, з 1901 г. — дырэктар заснаванай ім паблізу Казані абсерваторыі імя Энгельгарта. У 1899—1905 гг. — рэктар Казанскага ўніверсітэта. Навуковыя працы па тэарытычнай астраноміі, астраметрыі і гравіметрыі. Даследваў арбіту спадарожніка Нептуна, стварыў тэорыю руху малой планеты. Па назіраннях казанскіх астраномаў склаў каталог 4.281 зоркі.

Памёр 22 кастрычніка 1918 года падчас моцнай эпідэміі іспанкі. Пахаваны пад Паўднёвай мірой Энгельгартаўскай абсерваторыі.

Літаратура

• Галуза, І. В. Дубяга Дзмітрый Іванавіч / І. В. Галуза, У. А. Голубеў, А. А. Шымбалёў // Фізіка. — 2015. — № 6. — С. 49—50 : фота.
• Гапоненка, В. Дубяга Дзмітрый Іванавіч / В. Гапоненка // Сузор’е беларускага памежжа : беларусы і народжанныя ў Беларусі ў суседніх краінах : энцыклапедычны даведнік / старшыня рэд. калегіі А. Мальдзіс. — Мінск, 2014. — С 169 : фота.
• Дубяга Дзмітрый Іванавіч // Асветнікі зямлі Беларускай : Х — пачатак ХХ ст. : энцыклапедычны даведнік / рэдактар Г. П. Пашкоў. — 2-е выд. — Мінск, 2006. — С. 149.
• Дубяга Дзмітрый Іванавіч [Астраном] // Памяць: Мсціслаўскі раён: Гіст.-дакум. хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі. — Мн., 1999. — С. 78.
• Звязаў іх лёс з Мсціслаўшчынай // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Мсціслаўскага раёна / галоўны рэдактар У. І. Лемяшонак. — Мінск, 1999. — С. 78.
• Нікалаеў, М. Вышэйшыя школы: сталічны універсітэт / М. Нікалаеў // Нікалаеў, М. Беларускі Пецярбург / М. Нікалаеў. — Санкт-Пецярбург, 2009. — С. 178.

Спасылкі

• «Мсціслаўскі вулкан талентаў». Якія людзі ўслаўляюць гэтую зямлю праз стагоддзі — распавёў Ігар Марзалюк