Змена клімату ў Танзаніі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Танзанійскі фермер, які вырошчвае рыс — змена клімату ўплывае на сельскагаспадарчую дзейнасць.

Змена клімату ў Танзаніі ўплывае на навакольнае асяроддзе, флору, фаўну і жыхароў Танзаніі. Тэмпература ў краіне павялічваецца, ад чаго рэзка расце верагоднасць інтэнсіўных ліўняў (якія прыводзяць да паводак) і перыядаў засухі.[1][2]

Недахоп вады становіцца ўсё больш сур’ёзнай праблемай, а ўзровень вады ў шматлікіх буйных вадаёмах рэзка панізіўся, уключаючы азёры Вікторыя, Танганьіка, Джыпэ, Руква і г. д.[3][1] Сельскагаспадарчая галіна Танзаніі, у якой занята больш за палову насельніцтва, асабліва ўразлівая, бо фермеры пераважна залежаць ад багарнага земляробства.[3] Акрамя таго, пачашчэнне інтэнсіўных ліўняў прывяло да паводак у краіне, нарабіўшы шкоду інфраструктуры і сродкам існавання.[4] Высокі працэнт насельніцтва Танзаніі жыве ўздоўж узбярэжжа і залежыць ад рыбалоўства і аквакультуры.[3] Чакаецца, што павышэнне ўзроўню мора і змяненне якасці вады паўплываюць на гэтыя вобласці і стануць пастаяннай праблемай для краіны.[3]

У 2007 годзе Танзанія распрацавала Нацыянальную праграму адаптацыйных дзеянняў[en] (НПАД) у адпаведнасці з мандатам Рамачнай канвенцыі Арганізацыі Аб’яднаных Нацый аб змяненні клімату. НПАД вызначае галіны сельскай гаспадаркі, водазабеспячэння, аховы здароўя і энергетыкі як найуразлівейшыя сектары Танзаніі да змены клімату.[5] У 2012 годзе Танзанія распрацавала Нацыянальную стратэгію па змяненні клімату ў адказ на занепакоенасць датычна негатыўнага ўплыву кліматычных змен на сацыяльнае, эканамічнае і фізічнае асяроддзі краіны.[6]

Уздзеянне на навакольнае асяроддзе[правіць | правіць зыходнік]

Рыбалоўная лодка ў Дар-эс-Саламе — на рыбалоўства ўплываюць змены экасістэм праз змену клімату.

У перыяд з 1981 па 2016 год у некаторых частках паўночнага ўсходу і большай частцы поўдня Танзаніі адзначана пашырэнне засушлівых абласцей.[2] Тым не менш, умераныя тэндэнцыі да ўвільгатнення назіраліся ў цэнтральнай частцы краіны, як і больш моцнае ўвільгатненне на паўночным захадзе. Выразная тэндэнцыя да пацяплення выяўляецца ў гадавой тэмпературы. Да 2090-х гадоў прагназуемае пацяпленне знаходзіцца ў прамежку ад 1,6 да 5,0 °C і раўнамерна шырыцца па ўсёй краіне.[2] Датычна колькасці ападкаў, існуе дакладная адпаведнасць паміж сярэдняй колькасцю дажджлівых дзён у годзе і павелічэннем колькасці ападкаў у асобным дажджлівым дні. У сукупнасці гэтыя змены прыводзяць да менш устойлівых ападкаў, як з вышэйшай верагоднасцю засушлівых перыядаў, так і з вышэйшай верагоднасцю інтэнсіўных ліўняў (што часта суправаджаюцца разводдзямі).[2] Наступствы моцных засух, паводак, мора жывёлы, неўраджаю і ўспышак хвароб (напрыклад, халеры і малярыі) будуць назірацца рэгулярна.[7]

Уздзеянне на людзей[правіць | правіць зыходнік]

Эканамічныя наступствы[правіць | правіць зыходнік]

Сельская гаспадарка (ўключаючы жывёлагадоўлю) — пануючы сектар эканомікі Танзаніі, які забяспечвае сродкі да існавання, даход і занятасць.[8] Аднак яго таксама прызнаюць найуразлівейшым да кліматычных змен сектарам.[5] Павышэнне тэмпературы на 2-4 °C можа змяніць размеркаванне сямі аграэкалагічных зон Танзаніі. Участкі, якія выкарыстоўваліся для вырошчвання шматгадовых культур, пагаршаюцца да вырошчвання аднагадовых культур. Змена клімату прывядзе да паскарэння росту раслін і скарачэння працягласці вегетацыйнага перыяду.[5] Уразлівасць сельскагаспадарчай галіны будзе ў зніжэнні ўраджайнасці розных культур, што ўзмацняецца зменлівасцю клімату і непрадказальнасцю сезоннасці, эрозіяй прыродных рэсурсаў і пагаршэннем навакольнага асяроддзя.[5]

Даследаванне 2011 года паказала, што на ўраджайнасць уплывае як павышэнне, так і зменлівасць тэмператур. Павышэнне тэмпературы на 2 °C на працягу вегетацыйнага перыяду, як прагназуецца да 2050 года, верагодна знізіць у Танзаніі ўраджайнасць рысу, сорга і кукурузы на 7,6 %, 8,8 % і 13 % адпаведна. Было выяўлена, што 20-працэнтнае павелічэнне пераменных ападкаў паміж сезонамі да 2050 года знізіць ураджайнасць рысу, сорга і кукурузы на 7,6 %, 7,2 % і 4,2 % адпаведна.[9] Напрыклад, моцная засуха ў Дадоме прывяла да зніжэння ўраджаю на 80 працэнтаў.[10]

Наступствы здароўю[правіць | правіць зыходнік]

У Танзаніі існуе шэраг захворванняў, адчувальных да змен клімату, якія могуць стаць больш распаўсюджанымі падчас засухі або разводдзя.[11][10] Напрыклад, хваробы, звязаныя з вільгаццю, такія як халера і малярыя, могуць так распаўсюджвацца па Танзаніі.[11]

У некаторых частках Танзаніі ўспышкі халеры былі звязаныя з павелічэннем колькасці ападкаў.[12] Успышкі халеры на паўночным усходзе, паўднёвым усходзе, у басейне возера Вікторыя і прыбярэжных раёнах Танзаніі былі выкліканы моцнымі ападкамі.[12][13] Даследаванні таксама паказалі, што пачатковая рызыка халеры павялічваецца на 15-19 % пры павышэнні тэмпературы на 1 °C.[14] Акрамя таго, прагназавалася, што ў 2030 годзе агульныя затраты на барацьбу з халерай, звязаныя са зменлівасцю клімату, складуць ад 0,32 % да 1,4 % нацыянальнага ВУП Танзаніі.[14][15]

Вядома, што захворванне на малярыю падчас ліўняў і спякоты найвышэйшае, бо яны робяць месцы пасялення камароў (такія як сажалкі, басейны, студні або свідравіны, ручаі, рэкі і каналы) прыдатным месцам для размнажэння.[16][13] Напрыклад, даследаванне, праведзенае ў акрузе Лушота, паказала, што выпадкі захворвання на малярыю часцей за ўсё назіраюцца ў сезоны моцных дажджоў і звязаныя з павышэннем тэмпературы.[13]

Змякчэнне наступстваў і адаптацыя[правіць | правіць зыходнік]

Адаптацыйная палітыка і заканадаўства[правіць | правіць зыходнік]

Ачыстка сонечных панэляў.

У 2007 годзе танзанійскі ўрад распрацаваў Нацыянальную праграму адаптацыйных дзеянняў[en] (НПАД) у адпаведнасці з Рамачнай канвенцыяй Арганізацыі Аб’яднаных Нацый аб змяненні клімату. Агульнае мэта НПАД Танзаніі заключаецца ў тым, каб вызначыць неадкладныя меры па адаптацыі да глабальных кліматычных змен, якія былі б дастаткова надзейнымі для забеспячэння доўгачасовага ўстойлівага развіцця ва ўмовах зменлівага клімату.[5] НПАД вызначае сектары сельскай гаспадаркі, водазабеспячэння, аховы здароўя і энергетыкі як найуразлівейшыя сектары Танзаніі да змены клімату.[5] Адбываецца распаўсюджванне і пашырэнне недарагіх і лёгкадаступных тэхналогій, такіх як дроўныя печы, а таксама працяг укладанняў у альтэрнатыўныя крыніцы энергіі, такія як вецер і сонечная энергія.[15]

Танзанія азначыла прыярытэтныя меры па адаптацыі ў сваіх НПАД, а таксама розныя нацыянальныя галіновыя стратэгіі і навуковыя даследаванні.[17] НПАД дабілася поспеху ў заахвочванні ўключэння пытанняў змены клімату ў галіновую палітыку ў Танзаніі. Аднак міжгаліновае супрацоўніцтва, якое мае вырашальнае значэнне для ўвасаблення адаптацыйнай стратэгій, застаецца абмежаваным праз інстытуцыйныя цяжкасці, такія як дысбаланс улады, бюджэтныя абмежаванні і ўкаранёны галіновы падыход.[18] Большасць праектаў у Танзаніі адносяцца да сельскай гаспадаркі і кіравання воднымі рэсурсамі (арашэнне, водазберажэнне, збор дажджавой вады), аднак важную ролю адыгрываюць таксама энергетыка і турызм.[19]

У 2012 годзе Танзанія распрацавала Нацыянальную стратэгію па змене клімату ў адказ на занепакоенасць з нагоды негатыўных наступстваў змены клімату і яго зменлівасці для сацыяльнага, эканамічнага і фізічнага асяроддзя краіны.[6] У 2015 годзе Танзанія прадставіла сваю праграму Меркаваных нацыянальна вызначаных укладаў (англ.: Intended Nationally Determined Contributions, INDC).[20]

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ а б (англ.) Tanzania. Climatelinks. Архівавана з першакрыніцы 14 чэрвеня 2022. Праверана 27 лістапада 2020.
  2. ↑ а б в г (англ.) Future Climate for Africa. Future climate projections for Tanzania. Future Climate for Africa. Архівавана з першакрыніцы 9 лютого 2022. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  3. ↑ а б в г (англ.) Tanzania | UNDP Climate Change Adaptation. www.adaptation-undp.org. Архівавана з першакрыніцы 16 красавіка 2022. Праверана 27 лістапада 2020.
  4. ↑ (англ.) Tanzania: Floods in Dar es Salaam - Emergency Plan of Action Final Report n° MDRTZ024 / PTZ040 - United Republic of Tanzania. ReliefWeb. Архівавана з першакрыніцы 16 чэрвеня 2022. Праверана 27 лістапада 2020.
  5. ↑ а б в г д е (англ.) United Republic of Tanzania. National Adaptation Programme of Action. UNFCCC (13 красавіка 2007). Архівавана з першакрыніцы 18 красавіка 2022. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  6. ↑ а б (англ.) Tanzania: National climate change strategy - National Policy, Plans & Statements - PreventionWeb.net. www.preventionweb.net. Архівавана з першакрыніцы 17 красавіка 2021. Праверана 27 лістапада 2020.
  7. ↑ (англ.) Levira, Pamela William (1 лютага 2009). "Climate change impact in agriculture sector in Tanzania and its mitigation measure". IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. 6 (37): 372049. Bibcode:2009E&ES....6K2049L. doi:10.1088/1755-1307/6/37/372049. ISSN 1755-1315. Архівавана з арыгінала 9 снежня 2020. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  8. ↑ (англ.) New Agriculturist: Country profile - Tanzania. www.new-ag.info. Архівавана з першакрыніцы 19 снежня 2020. Праверана 28 лістапада 2020.
  9. ↑ (англ.) Rowhani, Pedram; Lobell, David B.; Linderman, Marc; Ramankutty, Navin (15 красавіка 2011). "Climate variability and crop production in Tanzania". Agricultural and Forest Meteorology. 151 (4): 449–460. Bibcode:2011AgFM..151..449R. doi:10.1016/j.agrformet.2010.12.002. ISSN 0168-1923.
  10. ↑ а б (англ.) Shemsanga, Ceven; Muzuka, A. N. N.; Martz, L.; Komakech, H.; Omambia, Anne Nyatichi (2017). Chen, Wei-Yin; Suzuki, Toshio; Lackner, Maximilian (рэд-ры). Statistics in Climate Variability, Dry Spells, and Implications for Local Livelihoods in Semiarid Regions of Tanzania: The Way Forward. Handbook of Climate Change Mitigation and Adaptation. Cham: Springer International Publishing. pp. 801–848. doi:10.1007/978-3-319-14409-2_66. ISBN 978-3-319-14409-2. Праверана 2020-11-29.
  11. ↑ а б (англ.) Mboera, Leonard E. G.; Mayala, Benjamin K.; Kweka, Eliningaya J.; Mazigo, Humphrey D. (2011). "Impact of climate change on human health and health systems in Tanzania: a review". Tanzania Journal of Health Research. 13 (5 Suppl 1): 407–426. doi:10.4314/thrb.v13i5.10. ISSN 1821-6404. PMID 26591995.
  12. ↑ а б (англ.) Hulme, Mike; Doherty, Ruth; Ngara, Todd; New, Mark; Lister, David (15 жніўня 2001). "African climate change: 1900-2100". Climate Research. 17 (2): 145–168. Bibcode:2001ClRes..17..145H. doi:10.3354/cr017145. ISSN 0936-577X. Архівавана з арыгінала 23 красавіка 2022. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  13. ↑ а б в (англ.) Ojija, Fredrick; Abihudi, Siri; Mwendwa, Beatus; Leweri, Cecilia M.; Chisanga, Kafula (28 ліпеня 2017). "The Impact of Climate Change on Agriculture and Health Sectors in Tanzania: A review". International Journal of Environment, Agriculture and Biotechnology. 2 (4): 1758–1766. doi:10.22161/ijeab/2.4.37. Архівавана з арыгінала 22 студзеня 2022. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  14. ↑ а б (англ.) Trærup, Sara L. M.; Ortiz, Ramon A.; Markandya, Anil (2011-11-28). "The Costs of Climate Change: A Study of Cholera in Tanzania". International Journal of Environmental Research and Public Health. 8 (12): 4386–4405. doi:10.3390/ijerph8124386. ISSN 1660-4601. PMC 3290983. PMID 22408580.
  15. ↑ а б (англ.) Shemsanga, Ceven. The Cost of Climate Change in Tanzania: Impacts and Adaptation. ResearchGate (13 красавіка 2010). Праверана 9 красавіка 2023.
  16. ↑ (англ.) Ahern, Mike; Kovats, R. Sari; Wilkinson, Paul; Few, Roger; Matthies, Franziska (1 ліпеня 2005). "Global Health Impacts of Floods: Epidemiologic Evidence". Epidemiologic Reviews. 27 (1): 36–46. doi:10.1093/epirev/mxi004. ISSN 1478-6729. PMID 15958425.
  17. ↑ (англ.) USAID. "Climate Change Adaptation in Tanzania" (PDF). USAID. Архівавана з арыгінала (PDF) 31 снежня 2021. Праверана 16 чэрвеня 2022.
  18. ↑ (англ.) Pardoe, Joanna; Conway, Declan; Namaganda, Emilinah; Vincent, Katharine; Dougill, Andrew J.; Kashaigili, Japhet J. (9 жніўня 2018). "Climate change and the water–energy–food nexus: insights from policy and practice in Tanzania". Climate Policy. 18 (7): 863–877. doi:10.1080/14693062.2017.1386082. ISSN 1469-3062.
  19. ↑ (англ.) United Republic of Tanzania | UNDP Climate Change Adaptation. www.adaptation-undp.org. Архівавана з першакрыніцы 8 жніўня 2019. Праверана 8 жніўня 2019.
  20. ↑ (англ.) United Republic of Tanzania. Tanzania Intended Nationally Determined Contributions (13 красавіка 2015). Архівавана з першакрыніцы 31 траўня 2021. Праверана 16 чэрвеня 2022.

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Змена_клімату_ў_Танзаніі&oldid=4613923"