Кутас (упрыгажэнне)

Кутасы на шторах

Ручны выраб кутаса

Кутас (ад турэцк.: kutas, kutaz) — упрыгажэнне ў выглядзе пучка нітак, шнуркоў і так далей, звязаных з аднаго канца ці пасярэдзіне разам.

Выбар

У вырабленых прамысловым спосабам кутасах можна вылучыць два элемента: галоўку і махры. Галоўка складаецца з кольцападобнага аснавання, якое абмотваецца або аплятаецца на спецыяльным станку прадзівам. Махры ткуцца на вузкіх жакардавых станках, іх утковыя ніткі працягваюцца свабодна на пэўную адлегласць у адзін бок у выглядзе петляў, што затым ўтвараюць іх ніцыя канцы.

Робяць кутасы і ручным спосабам: звязваннем шматка нітак пасярэдзіне, з наступным абмотванне перахопу ў верхняй частцы і фарміраваннем галоўкі.

Выкарыстанне

Польскі шляхціч

Выкарыстоўваецца для аздаблення галаўных убораў, сукенак, паясоў, зброевых цемлякоў, конскай збруі, канцоў шнуроў (для сцягаў, штор і г.д.). Кутасы могуць вырабляць як з звычайнай пражы, так і з каніцелі.

Адам Міцкевіч у творы «Пан Тадэвуш» пісаў:

Яму Возны развязаў пас слуцкі, пас літы, Пры каторам свецяць густа кутасы як кіты; Арыгінальны тэкст (польск.)   Woźny pas mu odwiązał, pas słucki, pas lity, Przy którym świecą gęste kutasy jak kity...

Літаратура

• Лазука, Барыс Андрэевіч. Слуцкія паясы і еўрапейскі тэкстыль XVIII стагоддзя. Малы лексікон / Б. А. Лазука; [фота: Б. А. Лазука, М. П. Мельнікаў]. — Мінск: Беларусь, 2015. — 170, [2] с. : каляр. іл., партр. ; 30 см. Фактычная дата выхаду ў свет ― 2014. ― Бібліяграфія: с. 170―171.
• Позумент // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.