Лебяда шызая

Лебяда шызая
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Гваздзікакветныя Сямейства:  Аксамітнікавыя Падсямейства:  Лебядовыя Трыба:  Лебядовыя Род:  Лебяда Від:  Лебяда шызая
Міжнародная навуковая назва
Chenopodium glaucum L., Sp. Pl. 1: 220 (1753)
Сінонімы
Agathophytum glaucum (L.) Fuss Atriplex glauca (L.) Crantz Blitum glaucum (L.) W.D.J.Koch Botrys glauca (L.) Nieuwl. Chenopodium ambiguum R.Br. Chenopodium glaucum L.basionym Chenopodium littorale Moq. Chenopodium nudiflorum F.Muell. ex Murr Chenopodium pallidum Moq. Chenopodium wolffii Simonk. Orthospermum glaucum (L.) Opiz Orthosporum glaucum (L.) Peterm.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы NCBI   244509 GRIN   t:404313 IPNI   77121014-1 TPL   ???

Лебяда шызая (Chenopodium glaucum) — аднагадовыя пустазельная травяністая расліна, від роду лебяда (Chenopodium) сямейства лебядовыя (Chenopodiaceae).

Арэал

Від шырока распаўсюджаны па ўсім паўночным паўшар’і, у тым ліку ў Афрыцы і Паўночнай Амерыцы, сустракаецца ў Аўстраліі.

У прыродных умовах расце па сырых месцах, на берагах вадаёмаў і на саланчаках, паблізу жылля чалавека — на смеццевых месцах і агародах.

Батанічнае апісанне

Расліна з працягнутым, прыўзнятым або прамым, часта галінастым, сцяблом вышынёй да 75 см. Лісце чарговае, на хвосціках, выцягнутае, ля асновы клінаватае, з жаўтлява-зялёнай сярэдняй жылкай. На ніжнім баку ліставай пласцінкі маецца бялёса-сопкі налёт, верхні бок чысты, гладкі, зялёнага колеру.

Батанічная ілюстрацыя з кнігі Яна Копса «Flora Batava», 1800—1934

Насенне

Кветкі абодваполыя з голымі калякветнікамі, сабраны ў кароткія шчыльныя коласападобныя суквецці. Цвіценне працягваецца з ліпеня па верасень.

Насенне круглявае, 0,5—0,7 мм у дыяметры, з глянцавай паверхняй цёмна-бурага колеру, пакрытае плёнкавым, лёгка аддзяляльным перыкарпіям. На адной расліне ў жніўні-верасні выспявае да 3000 семачак.

У месцах сумеснага росту з лебядой чырвонай (Chenopodium rubrum) утварае гібрыд Chenopodium ×schulzeanum вонкава падобны на Chenopodium glaucum, але з характэрнай сярэдняй жылкай і мучністым налётам на ніжнім баку лісця.

Гаспадарчае значэнне

Вегетатыўныя часткі расліны ядуцца многімі відамі свойскай жывёлы, у тым ліку вярблюдамі.

Літаратура

• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — ISBN 9-87317-128-9.
• Флора СССР. В 30-ти томах / Главный редактор акад. В. Л. Комаров; Редактор тома Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Издательство Академии Наук СССР, 1936. — Т. VI. — 956 + XXXVI с. — 5 200 экз.
• Chenopodium L. — Марь // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 82—85. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.

Спасылкі

• Оксибазис сизый: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)