Лонданістан

Лонданістан (англ.: Londonistan) — уніжальны тапонім, мянушка Лондана, якая з’явілася ў выніку растучага мусульманскага насельніцтва брытанскай сталіцы пачынальна з канца XX — пачатку XXI стагоддзі. Клішэ, распаўсюджанае галоўным чынам у англасферы і французскай прэсе.

Уяўляе сабой словазлучэнне назвы брытанскай сталіцы і персідскай прыстаўкі «-стан», якая азначае «зямля, край», ужывальная ў шэрагу краін Паўднёвай і Цэнтральнай Азіі (як Афганістан, Пакістан). Выраз выкарыстоўваўся ў шэрагу публіцыстычных выданняў, у тым ліку The New York Times, Vanity Fair, The Weekly Standard, і ў кнізе 2006 года «Londonistan: How Britain is Creating a Terror State Within» («Лонданістан: як Брытанія стварае тэрарыстычную дзяржаву ў самой сябе»).

Паходжанне выраза

Згодна з Амарам Насіры, бельгійскім шпіёнам мараканскага паходжання:

У сярэдзіне і канцы 1990-х гадоў сталіца Вялікабрытаніі набыла мянушку «Лонданістан», якую далі ёй французскія чыноўнікі, разгневаныя прысутнасцю ісламісцкіх радыкалаў у Лондане і няздольнасцю брытанскіх уладаў штосьці з гэтым зрабіць. […] Падчас вобыскаў у Францыі і Бельгіі былі знойдзены нумары тэлефонаў і факсаў, прывязаныя да Злучанага Каралеўства, і па іх перададзены імёны падазраваных. Некаторыя французскія чыноўнікі лічаць, што калі б Брытанія ў свой час прыняла больш мер, то сетку, якая стаяла за выбухамі летам 1995 года, удалося б разбурыць і прадухіліць тэракты.

Арыгінальны тэкст (англ.)  

The mid- to late 1990s were the years when Britain's capital earned the sobriquet of "Londonistan," a title provided by French officials infuriated at the growing presence of Islamist radicals in London and the failure of British authorities to do anything about it. […] Raids in France and Belgium had produced phone and fax numbers linked to the United Kingdom, and names of suspects were passed on. Some French officials believe that if more had been done by Britain at the time, the network behind the summer of 1995 bombings might have been broken up and the attacks prevented.

У выніку выбухаў і замахаў, учыненых летам і восенню 1995 года пераважна ў французскай сталіцы Парыжы Узброенай ісламскай групай, загінула восем чалавек і больш за 100 атрымалі раненні. Французы ўстанавілі, што да гэтых выбухаў былі датычныя шэраг мусульманскіх радыкалаў з Лондана. Прыкладна ў 1995 годзе менавіта ў крузе французскай разведкі ўзнік выраз «Лонданістан».

На думку крытыкаў, менавіта «глыбокія традыцыі грамадзянскіх свабод і абароны палітычных дзеячаў» у Вялікабрытаніі прывялі да таго, што краіна стала «месцам перасячэння дарог для патэнцыйных тэрарыстаў» на дзесяцігоддзе з сярэдзіны 1990-х гадоў. Ісламісты выкарыстоўвалі Лондан «як хатнюю базу», якая дазваляе «прыцягваць сродкі, вербаваць членаў і натхняць у ваяўнічых закліках». На іхнюю думку, відавочнае нежаданне ўрада Вялікабрытаніі пераследваць у судовым парадку або высылаць падазраваных у тэрарызме правакавала напружанасць у адносінах з краінамі, у якіх прагрымелі тэракты. Абвінавачанні ў тым, што Вялікабрытанія праводзіць палітыку прымірэння ісламістаў, высоўваліся і абвяргаліся членамі брытанскага ўрада, якія аспрэчвалі гэтае пытанне.

Асвятленне ў СМІ

У сакавіку 2020 года Джонатан Эванс, былы генеральны дырэктар MI5, даў інтэрв’ю, дзе выказаўся пра «Лонданістан»:

Існуюць розныя тэорыі змовы адносна часоў «Лонданістана», уключаючы ўяўленне аб тым, што ўрад Яе Вялікасці нейкім чынам даваў свабоду дзеянняў прыхільнікам тэрарызму ў Вялікабрытаніі на той падставе, што яны не нападалі б на нас. Гэта поўная небыліца. Праблема ж у тым, што мы не ведалі, што адбываецца насамрэч, бо не сачылі за гэтым. Адбывалася мноства рэчаў, пра якія мы проста не ведалі. Справа не ў тым, што мы наўмысна заплюшчвалі на гэта вочы, проста мы не заўважалі.

Арыгінальны тэкст (англ.)  

There are various conspiracy theories about the Londonistan period including the notion that Her Majesty’s Government (HMG) in some way gave a free pass to the terrorist sympathizers in the U.K. on the basis that they would not attack us. This is a complete fabrication. The problem was that we didn’t actually know what was going on because we were not looking. There was all sorts of stuff going on that we just were not aware of. It was not that we were deliberately turning a blind eye, just that we had not noticed.

Гэтую з’яву звязваюць з падобнай ісламафобскай тэорыяй змовы «Еўрабія».

У верасні 2023 года кандыдатка ад Кансерватыўнай партыі на выбарах мэра Лондана 2024 года Сьюзан Хол, як паведамляецца, лайкнула «твіт», у якім тагачасны мэр Лондана Садзік Хан, пакістанец па паходжанні, названы «нашым мэрам Лонданістана ростам у сасок» (“our nipple height mayor of Londonistan”).

Перайначванне

Пасля абрання Садзіка Хана мэрам Лондана Рычард Сеймур напісаў у «Аль-Джазіра» эсэ пад загалоўкам «Перамога Садзіка Хана і вольны Лонданістан» (“Sadiq Khan's victory and free Londonistan”), сцвярджаючы, што выраз «Лонданістан» «радасна і іранічна прысвойваюць тыя, хто рады паразе расісцкай кампаніі. Сардэчна запрашаем у XXI стагоддзе. Сардэчна запрашаем у вольны Лонданістан».

Гл. таксама

• Ісламізм у Вялікабрытаніі
• Іслам у Вялікабрытаніі
• Масквабад — падобнае клішэ ў расійскіх рэаліях.

Знешнія спасылкі

• The Daily Telegraph: Sean O’Neill, Why France lived in fear of 'Londonistan' (Чаму Францыя жыла ў страху перад «Лонданістанам»; 13 кастрычніка 2001)
• London Review of Books: In the Streets of Londonistan (На вуліцах Лонданістана; 22 студзеня 2004)
• New Statesman: Why the French call us Londonistan (Чаму французы называюць нас Лонданістанам; 9 снежня 2002)
• Jamestown Foundation: Stephen Ulph on Londonistan (26 лютага 2004)
• Combating Terrorism Center: The Changing Scene in Londonistan (Зменлівая сцэна ў Лонданістане; 3 лютага 2010) Архівавана 28 лютага 2013.

У арабскай прэсе

• згадванне ў «Ашарк аль-Аўсат» (22 жніўня 2005) Архівавана 4 сакавіка 2012. (ар.)
• згадванне ў «Аль-Арабія» (17 кастрычніка 2010) (ар.)