Марская трансгрэсія

Марская трангрэсія (ад лац.: transgressio, пераход, перамяшчэнне) — наступанне мора на сушу ў выніку апускання яе пад уздзеяннем сыходных тэктанічных рухаў. Радзей трансгрэсія можа адбыцца ў выніку падняцця ўзроўню Сусветнага акіяна, выкліканага рэзкім скарачэннем плошчы покрыўных ледавікоў. Трансгрэсіі вядомыя на працягу ўсёй геалагічнай гісторыі Зямлі. Мясцовыя (лакальныя) трансгрэсіі можна назіраць і ў сучасную геалагічную эпоху (напрыклад, у Нідэрландах).

У выніку трансгрэсіі суша затапляецца, а берагавая лінія перасоўваецца ў напрамку больш высокіх месцаў.

З’ява, процілеглая трансгрэсіі — рэгрэсія. Рэгрэсіі і трансгрэсіі чаргуюцца ў перыяды глабальных зледзяненняў, адпавядаючы ледавіковым перыядам і міжледавікоўям. Падчас апошняга плейстацэнавага зледзянення мора апускалася на 110 м, агаляючы вялікія ўчасткі сушы, ствараючы «сухапутныя масты», напрыклад, Берынгію паміж Еўразіяй і Паўночнай Амерыкай.

Мінулыя трансгрэсіі і рэгрэсіі вызначаюцца геолагамі па характары адкладаў: буйназярністыя абломкавыя пароды (пясок) утвараюцца на ўзбярэжжах, дробназярністыя (мергель) — у больш глыбакаводных частках.

Літаратура

• Геаграфічныя паняцці і тэрміны: Энцыклапедычны даведнік / Рэдкал.: М. М. Курловіч, Я. В. Малашэвіч і інш. — Мн.: БелЭн, 1993. — 333 с. ISBN 5-85700-085-8.

Гл. таксама

• Таласакратычныя перыяды