Міхаіл Сямёнавіч Барысаў

Міхаіл Сямёнавіч Барысаў
Михаил Семёнович Борисов
Дата нараджэння	21 студзеня 1904(1904-01-21)
Месца нараджэння	Барскае Рыкіна[d], Вязнікаўскі павет[d], Уладзімірская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	9 лютага 1944(1944-02-09) (40 гадоў)
Месца смерці	Калінкавічы, Калінкавіцкі раён, Палеская вобласць, БССР, СССР
Месца пахавання	Калінкавічы
Альма-матар	Саратаўскае вышэйшае ваеннае камандна-інжынернае вучылішча[d]
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Гады службы	1923—1944
Званне	Палкоўнік
Бітвы/войны	Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні

Міхаіл Сямёнавіч Барысаў (8(21) студзеня 1904 — 9 лютага 1944) — савецкі афіцэр, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, камандзір 212-га гвардзейскага стралковага палка 75-й гвардзейскай стралковай дывізіі 30-га стралковага корпуса 60-й арміі Цэнтральнага фронту, гвардыі палкоўнік, Герой Савецкага Саюза (1943 г.).

Біяграфія

Нарадзіўся 8 (21) студзеня 1904 года ў вёсцы Барскае-Рыкіна Вязнікаўскага павета ў сям'і селяніна. Скончыўшы 4 класа, дванаццацігадовым хлопчыкам пайшоў на ільнопрадзільнае прадпрыемства фабрыканта Васіля Фёдаравіча Дзямідава ў вёсцы Ярцава Вязнікаўскага павета, працаваў валечнікам і памочнікам снавальшчыка.

У Чырвонай Арміі з кастрычніка 1923 года. У 1926 годзе скончыў Саратаўскую пяхотную школу. Служыў у памежных войсках камандзірам ўзвода, памочнікам начальніка і начальнікам пагранзаставы, камандзірам дывізіёна, начальнік палкавой школы. У 1936 годзе скончыў вячэрні факультэт Ваеннай акадэміі імя М. В. Фрунзэ.

Восенню 1941 г. Барысаў быў прызначаны намеснікам камандзіра 90-га стралковага палка, а ў лютым 1942 года — камандзірам. Полк у складзе 95-й стралковай дывізіі (2-га фарміравання) удзельнічаў у абароне Сталінграда.

У канцы студзеня 1943 года камандзір 95-й стралковай дывізіі палкоўнік Горышній В. А. у прадстаўленні на ўзнагароджанне падпалкоўніка Барысава М. С. ордэнам Чырвонага Сцяга напісаў:

Камандуючы палком з 18.9.42 г. па цяперашні час паказаў асабістую мужнасць і адвагу, забяспечыўшы выкананне пастаўленых перад палком баявых задачаў. 18.9.42 г. полк з ходу без падтрымкі артылерыі авалодаў паўночным і паўночна-усходнім схілаі вышыні 102.0 (Мамаеў Курган) і цвёрда утрымліваў захопленае, адбіваючы пры гэтым шматлікія жорсткія контратакі праціўніка. 28.9.42 г. непасрэдна ў баявых парадках кіраваў адбіццём двух жорсткіх атак ворага.

У раёне завода «Барыкады» авалодаў бензабакамі і цвёрда утрымліваў іх. У перыяд наступальных баёў у раёне завода «Барыкады» з 17 па 24 студзеня 1943 г. полк авалодаў дзевяццю вуліцамі, пераадолеўшы зацятае супраціўленне праціўніка. Рызыкуючы смяротнай небяспекай сістэматычна наведваў баявыя парадкі батальёнаў і ротаў, практычна аказваў дапамогу камандзіраў ў паспяховым выкананні баявых задачаў.

За абарону Сталінграда 95-й стралковай дывізіі было прысвоена найменне 75-й гвардзейскай, 90-ы стралковы полк стаў 212-м гвардзейскім стралковым палком.

Падчас удзелу ў бітве на Курскай дузе,

212 гв. стралковы полк 6 ліпеня 1943 г. увайшоў у сутыкненне з праціўнікам у раёне гаю «Палец» і, адбіваючы контратакі немцаў, прасоўваўся наперад, выконваючы загад па адбіванню ворага, які пррваўся. Да канца дня ліпеня полк быў атакаваны з фланга двумя батальёнамі пяхоты і 50 танкамі, атака пасля жорстакай стычкі адбіта і прасоўванне ворага спынена. З 7 ліпеня, адбіваючы танкавыя атакі ў раёне в. Кутырка, полк цвёрда утрымліваў рубяжы, нанёс праціўніку вялікія страты ў жывой сіле і тэхніцы. У выніку жорсткіх баёў знішчана 34 танкі і адбіта 4 буйныя атакі праціўніка.

Загадам войскам 13-й арміі Цэнтральнага фронту № 136/н ад 24.08.1943 г. падпалкоўнік М. С. Барысаў быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.

Гв. палкоўнік М. С. Барысаў асабліва вызначыўся пры фарсіраванні ракі Дняпро на поўначы ад Кіева, у баях пры захопе і ўтрыманні плацдарма ў раёне сеў Глебаўка і Яснагародка (Вышгородский раён Кіеўскай вобласці) на правым беразе Дняпра восенню 1943 года. Камандзір 75-й гвардзейскай стралковай дывізіі генерал-маёр В. А. Гарышній ва ўзнагародным лісце напісаў:

Палкоўнік Барысаў падчас настцпальных баёў пры фарсіраванні рэкаў Дзясна і Дняпро, праявіў гераізм, рашучасць стойкасць і адвагу, у выніку чаго асабісты састаў палка, да 20.00 21.9.43 г. дасягнуў р. Дзясна і, выкарыстоўваючы пераправачныя сродкі, пад няспынным уздзеяннем авіяцыі праціўніка да 14.00 22.9.43 г. пераправіўся на заходні бераг р. Дзясна, выкарыстоўваючы прыкрыццё пераправы падраздзяленнямі 231 гв. стралковага палка, які фарсіраваў да таго часу р. Дзясна, і да 23.00 таго ж дня засяродзіўся ў раёне в. Тарасавічы.

Выкарыстоўваючы падручныя пераправачныя сродкі да 6.00 03.9.43 г. 6-я рота фарсіравала Дняпро на поўдні ад Глебаўкі і акапалась. У 7.15 тагож дня рота захапіла буксірны параход «Мікалай 300» з баржай грузападымальнасцю 50 тон з інжынернай маёмасцю. Экіпаж парахода, які аказаў супраціўленне, быў знішчваны. Параход і баржа былі адразу ж выкарыстаны для пераброскі падраздзяленняў палка.

Фарсіраваўшы старое рэчышча р. Дняпро па грудзь у вадзе 2-і батальён, нягледзячы на контратакі праціўніка (адбіта 6 контратакаў), адбіў апошнія і замацаваўся на рубяжы на ўсходзе ад Глебаўкі. Бой насіў выключна жорсткі характар — асобныя групы аўтаматчыкаў праціўніка прарываліся да камандных пунктаў батальёна, дзе цалкам знішчаліся. Знішчана да роты аўтаматчыкаў і 3 афіцэры праціўніка.

Фарсіраваўшы раку Дняпро да 14.00 полк павёў у наступленне на Яснагародку. На працягу ночы полк адбіў 8 контратакаў праціўніка сілай да батальёна кожная і ў 11.00 24.9.43 г. адбіў яшчэ 6 контратакаў, падтрыманых артылерыяй, мінамётамі і танкамі.

Фарсіраваннем ракі Дняпро і замацаваннем на яго заходнім беразе палкоўнік Барысаў забяспечыў пераправу астатніх частак дывізіі, чым выканаў пастаўленую задачу.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 17 кастрычніка 1943 года за паспяховае фарсіраванні ракі Дняпро на поўначы ад Кіева, трывалае замацаванне плацдарма на заходнім беразе ракі Днепр і праяўленыя пры гэтым мужнасць і геройства гвардыі палкоўніку Барысаву Міхаілу Сямёнавічу прысвоена званне Героя Савецкага Саюза з уручэннем ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка».

Загінуў 9 лютага 1944 года ў баі за вызваленне горада Калінкавічы. Пахаваны ў брацкай магіле ў Калінкавічах.

Узнагароды і званні

• Медаль «Залатая Зорка» № 1548 Героя Савецкага Саюза (17 кастрычніка 1943)
• Ордэн Леніна
• Ордэн Чырвонага Сцяга
• Ордэн Чырвонай Зоркі
• Ордэн «Знак Пашаны»
• Медаль «За абарону Сталінграда»

Памяць

• У 1952 годзе імем Міхаіла Сямёнавіча Барысава быў названы адзін з завулкаў ў Калінкавічах.
• 29 кастрычніка 1964 г. у цэнтры горада Вязнікі адкрыты абеліск у памяць Герояў Савецкага Саюза, ураджэнцаў раёна. У ліку іншых на ім высечана і імя гвардыі палкоўніка Барысава.
• Імя Міхаіла Барысава ўвекавечана на барэльефе ў форме зоркі, устаноўленым у горадзе Вязнікі на Алеі Славы каля Вечнага Агню, разам з імем іншага вязнікаўца, Героя Савецкага Саюза — Мікалая Іванавіча Прашэнкова.
• Школа ў вёсцы Станкі Вязнікаўскага раёна Уладзімірскай вобласці носіць імя Героя. На будынку школы ўстаноўлена мемарыяльная дошка з імем М. С. Барысава.

Літаратура

• Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
• Днепр — река героев. — Кіев: Ізд. політ. літ. Украіны, 1988. — isbn=5-319-00085-5.
• Навечно в сердце народном. 3-е изд., доп. и исправл. — Минск: Гл.ред. Белорус.сов.энцикл., 1984.
• О войне и товарищах. Сборник воспоминаний. — Красноград: АТ «КМП», 1996. — 208 с. с рис. — 950 экз. Архівавана 19 лютага 2020.
• Чарашвили И. Г. На Мамаевом кургане (Воспоминания о Сталинградской битве). — Тбилиси: Изд-во Тбилисского университета, 1975. — 38 с. с рис. — 1000 экз. Архівавана 19 лютага 2020.
• Нагорный А. Ф., Травкін В. В. Его помнят в Белоруссии // Владимирцы — Герои Советского Союза. — Владимир, 1964. — С. 42-43.

Спасылкі

• Міхаіл Сямёнавіч Барысаў на сайце «Героі краіны»
• Біяграфія на сайце «Уладзімірскі край»
• Дом родителей. М. С. Борисова в дер.Барское-Рыкино.
• Вязники — город героев
• В.Гроссман. Первый день на Днепре.
• Барысов М.С. Архівавана 22 снежня 2014.
• Барысов М.С.