Падзеі Міяке
Падзеі Міяке (англ.: Miyake events) — феномены зямной гісторыі планетарнага характару, з прычыны якіх былі адзначаны значныя скачкі атмасфернай канцэнтрацыі радыеактыўнага ізатопа вугляроду, прынамсі, пік у 774 і пік у 993 гадах.
Група японскіх навукоўцаў, якая аналізавала метадам паскаральнай мас-спектраметрыі (AMS) актыўнасць вугляроду-14 у гадавых кольцах дрэў Cryptomeria, выявілі рэзкі скачок актыўнасці радыевугляроду ў кольцах, якія ўтварыліся ў 774 і 775 годзе. Гэты рост (1,2 % за год, у 20 разоў болей за звычайныя змены) быў настолькі высокім, што аўтары ў артыкуле, апублікаваным 14 чэрвеня 2012 года ў часопісе «Nature»[1], заявілі пра немагчымасць тлумачэння такога скачка канцэнтрацыі радыеактыўнага вугляроду ў атмасферы ні сонечнай успышкай, ні з’яўленнем звышновай зоркі. Першай у спісе аўтараў паведамлення была аспірантка ўніверсітэта Нагоя Фуса Міяке (Fusa Miyake). Неўзабаве такі самы скачок у гадавых кольцах, якія адносяцца да гэтага ж года, знойдзены ў дубах з Германіі, лістоўніцы з Ямалу, хвоі з Каліфорніі і пазней у дрэвах з шэрагу іншых рэгіёнаў. Дадатковая колькасць вугляроду-14, якая з’явілася ў выніку названай падзеі, па паверхні Зямлі склала (1,1…1,5) × 108 атамаў/см2[2]. Паводле іншай інфармацыі, агульная колькасць атамаў вугляроду-14, якая ўзнікла ў выніку падзеі 774 года, склала (9,6 ± 0,5) × 1026, або агулам каля 22 кг, гэта значыць у (3,2 ± 0,2) разы болей за тое, што ў сярэднім узнікае ў зямной атмасферы за год у звычайных умовах[3].
Фізікі паказалі, што скачок такой інтэнсіўнасці ў 774 годзе ўсё ж можна растлумачыць сонечнай успышкай, толькі яна павінна была быць вельмі моцнай. Успышка павінна быць найбольш моцнай за апошнія тысячагоддзі. Аднак частка навукоўцаў мяркуе, што сонечная актыўнасць дрэнна тлумачыць падзеі Міяке[4].
Гляцыёлагамі была пацверджана рэальнасць гэтай падзеі пасля выяўлення ўсплёску канцэнтрацый касмагенных ізатопаў берылію 10Be і хлору 36CL, выяўленых у антарктычных і грэнландскіх лядовых кернах.
У 2013 годзе выйшаў яшчэ адзін артыкул Фусы Міяке з двума суаўтарамі, у якім паведамлялася пра выяўленне аналагічнага, але крыху меншага, скачка канцэнтрацыі вугляроду-14 у 994 годзе. Пазней зроблена ўдакладненне датавання падзей: пік вугляроду-14 у 774 годзе (чэрвень-жнівень) і пік вугляроду-14 у 993 годзе (люты-чэрвень)[3]. Колькасць вугляроду-14, які ўзнік у выніку падзеі 993 года, ацэнена ў (5,3 ± 0,5) × 1026 атамаў (у 1,8 ± 0,2 разы больш іх сярэдняй генерацыі за год)[3].
У 774 і 993 гадах у хроніках адзначаліся назіранні нябесных з’яў, якія могуць быць інтэрпрэтаваны як палярныя ззянні ў нізкіх шыротах (Германія, Ірландыя, Карэя)[3].
Групамі даследчыкаў з ЗША і Кітая было выяўлена яшчэ некалькі падобных падзей у больш далёкім мінулым. Усе яны былі аб’яднаны пад назвай падзей Міяке.
У 2019 годзе апублікаваны сведчанні яшчэ адной велізарнай сонечнай буры прыкладна ў 660 годзе да н.э., параўнальнай з падзеямі 774/775 і 993 гадоў[5]. Напэўна, палярнае ззянне падчас гэтай успышкі было зафіксавана ў асірыйскіх запісах[6].
У 2021 годзе адкрылі яшчэ дзве падзеі Міяке, яны адбыліся ў 7176 і 5259 гадах да н.э.[7].
Станам на 2023 год вядома прынамсі восем падзей Міяке[8]:
- 7176 год да н.э.[8]
- 5480 год да н.э.[8]
- 5410 год да н.э.[8]
- 5259 год да н э.[8]
- 813—815 гады да н.э.[8]
- 662—664 гады да н э.[8]
- 774-775 гады, было выкарыстана, напрыклад, пры вызначэнні метадам дэндрахраналогіі сезону і года пачатку будаўніцтва крэпасці Пор-Бажын[9].
- 993—994 гады, дазволіла вылічыць, што дрэвы для будаўніцтва дома вікінгаў на Ньюфаўндлендзе ссечаны праз 28 гадоў пасля ўсплёску — ужо ў 1021 годзе вікінгі былі ў Новым Свеце[8].
Называюць яшчэ шэраг дат, якія таксама можна лічыць падзеямі Міяке[8].
Зноскі
- ↑ Miyake F., Nagaya K., Masuda K., Nakamura T. A signature of cosmic-ray increase in AD 774–775 from tree rings in Japan(англ.) // Nature. — 2012. — В. 7402. — Т. 486. — С. 240—242. — DOI:10.1038/nature11123 — — PMID 22699615.
- ↑ DOI:10.1051/0004-6361/201321080
Вы можаце падставіць цытату уручную ці з дапамогай бота. - ↑ а б в г DOI:10.1038/s41467-018-06036-0
Вы можаце падставіць цытату уручную ці з дапамогай бота. - ↑ Qingyuan Zhang and etc Modelling cosmic radiation events in the tree-ring radiocarbon record(англ.) // Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences. — 2022-10. — В. 2266. — Т. 478. — С. 20220497. — ISSN 1471-2946 1364-5021, 1471-2946. — DOI:10.1098/rspa.2022.0497 Архівавана з першакрыніцы 30 красавіка 2023.
- ↑ O'Hare, Paschal et al. Multiradionuclide evidence for an extreme solar proton event around 2,610 B.P. (∼660 BC)(англ.) // Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America : journal. — 2019. — Т. 116. — № 13. — С. 5961—5966. — DOI:10.1073/pnas.1815725116 — — PMID 30858311.
- ↑ Hayakawa, Hisashi et al. The Earliest Candidates of Auroral Observations in Assyrian Astrological Reports: Insights on Solar Activity around 660 BCE(англ.) // The Astrophysical Journal : journal. — IOP Publishing, 2019. — Т. 884. — С. L18. — DOI:10.3847/2041-8213/ab42e4 — Архівавана з першакрыніцы 12 чэрвеня 2020.
- ↑ Tree rings reveal two strong solar proton events in 7176 and 5259 BCE | Research Square. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2021. Праверана 29 верасня 2021.
- ↑ а б в г д е ё ж з Michael Price. Marking time: Cosmic ray storms can pin precise dates on history from ancient Egypt to the Vikings (англ.). Science. doi:10.1126/science.adi2040. Архівавана з першакрыніцы 22 красавіка 2023. Праверана 25 красавіка 2023.
- ↑ Егор Антонов Как вспышка на солнце «объяснила» происхождение заброшенной крепости(руск.) // Наука и жизнь. — 2020. — № 11. — С. 80.
Літаратура[правіць | правіць зыходнік]
- Хантемиров Р. М. События Мияке: обзор современного состояния исследований // Лесотехнический журнал. — 2023. — В. 2. — Т. 13. — № 4 (52). — С. 174–211.
Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]
- Рашит Хантемиров. События Мияке. Как солнечные вспышки тысячелетней давности помогли совместить дендрохронологические шкалы.. https://nplus1.ru/ (21 верасня 2018). Праверана 22 верасня 2018.