Праспер Аквітанскі
| Праспер Аквітанскі | |
|---|---|
 | |
| Дата нараджэння | каля 390[1] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | каля 463[2][3] |
| Месца смерці | |
| Грамадзянства | |
| Род дзейнасці | багаслоў, гісторык, пісьменнік |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Праспер Аквітанскі (Праспер Тырон[4], лац.: Prosperus Aquitanus, каля 390—460 гг.) — святы, багаслоў і гісторык родам з рымскай правінцыі Аквітанія (на мяжы Галіі з Іспаніяй).
Склаў хроніку, якая лічыцца каштоўнай крыніцай па гісторыі Еўропы 1-й паловы V стагоддзя, таксама вядомы ў сувязі з шэрагам тэалагічных сачыненняў.
Біяграфія
[правіць | правіць зыходнік]Дакладныя даты яго жыцця не вядомыя. Упершыню Праспер згадваецца ў лісце да Св. Аўгусціна ў 429 годзе, дзе характарызуецца як чалавек, які адрозніваецца сваёй маральнасцю, красамоўствам і энергічнасцю. На падставе гэтага гісторыкі вызначаюць яго ўзрост прыкладна ў 40 гадоў, каб адпавядаць гэтай характарыстыцы. Сваю хроніку Праспер заканчвае 455 годам. Візантыйскі гісторык Марцэлін Коміт згадвае яго імя пад 463 годам, таму, відаць, Праспер памёр у прамежку паміж 455 і 463 гадамі.
Праспер прыняў актыўны ўдзел у багаслоўскай спрэчцы з «марсельскімі манахамі» (у тым ліку, з прападобнымі Касіянам Рымлянінам і Вікенціем Лерынскім) пра суадносіны ласкі і свабоды волі, наконт чаго перапісваўся са святым Аўгусцінам, вучэннем якога захапляўся. У 431 годзе ён наведаў Рым, дзе дамогся падтрымкі Папам Цэлестынам I вучэння Аўгусціна.
У 433 годзе Праспер склаў першую рэдакцыю сваёй хронікі («Epitoma chronicon»), якую затым дапаўняў аж да 455 года. Ад біблейскага стварэння свету да 378 года хроніка з’яўляецца пераказам хронікі Св. Ераніма. У апісанні падзей 1-й паловы V стагоддзя праца Праспера ўтрымлівае падрабязныя звесткі, многія з якіх не адлюстраваны іншымі аўтарамі. Гэта адносіцца ў прыватнасці да нашэсця германцаў на Галію, войнаў з вандаламі.
Каля 440 года Папа Леў I зрабіў Праспера сваім сакратаром, давяраючы яму весці перапіску ад свайго імя. Праспер быў, мабыць, сведкай рабавання Рыма вандаламі ў 455 годзе, бо гэтай падзеяй завяршаецца яго хроніка.
Памяць Св. Праспера Аквітанскага адзначаецца 25 чэрвеня.
Выслоўі і погляды
[правіць | правіць зыходнік]Адно з самых часта цытаваных выслоўяў Праспера: «Legem credendi lex statuat supplicandi» (пазней скарочаны да «lex orandi lex credendi»): парадак набажэнства вызначаны верай.[5] Гэты тэалагічны прынцып агучвае цесную сувязь літургічнага жыцця з верай у Бога, усталёўвае ўзаемасувязь унутранага пераканання (веры) з яе знешняй праявай (малітвай). Адступленні ад малітвы могуць пацягнуць, паводле гэтага прынцыпу, скажэнні ў глыбіні веры.
Іншы вядомы афарызм Праспера: «Quidquid non possidet armis, religione tenet»: што не заваёўваецца зброяй, тое кіруецца рэлігіяй.[6]
Зноскі
- ↑ svetnik Prosper Aquitanus // CONOR.SI Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Saint Prosper of Aquitaine // Post-Reformation Digital Library Праверана 9 кастрычніка 2017.
- ↑ Prosper Aquitanus // opac.vatlib.it
- ↑ Так называлі Праспера ў некалькіх манускрыптах (Brussels manuscript; Bede: De arte metrica, xxii) яго хронікі. Тыра на латыні азначае навічок.
- ↑ Аўтарства таксама прыпісваецца Папе Цэлестыну I у лісце да біскупаў Галіі ў 422 годзе.
- ↑ Prosper of Aquitania, Carmen de Ingratis, 41-44
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Лацінскія тэксты
- «Tiro Prosper of Aquitaine». Catholic Encyclopedia. (1913). New York: Robert Appleton Company.
- PROSPER OF AQUITAINE: The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Vol. IX
Слоўнікі і энцыклапедыі | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
