Проксіма Цэнтаўра
| Зорка | |||
|---|---|---|---|
 Фота Проксімы ў штучных колерах, зробленае тэлескопам Хабл у 2013 годзе | |||
| Гісторыя даследавання | |||
| Адкрывальнік | Роберт Інэс | ||
| Дата адкрыцця | 12 кастрычніка 1915 г. | ||
| Назіральныя даныя (Эпоха J2000) |
|||
| Прамое ўзыходжанне | 14гадз 29мін 43,0с | ||
| Схіленне | -62° 40′ 46″ | ||
| Адлегласць | 4.243±0.002 св. гадоў (1.30091±0.00015 пк) | ||
| Бачная зорная велічыня (V) | 11,05 | ||
| Сузор’е | Цэнтаўр | ||
| Астраметрыя | |||
| Прамянёвая скорасць (Rv) | −21,7±1,8 км/c | ||
| Уласны рух (μ) |
RA: −3775,40 mas у год Dec: 769,33 mas у год |
||
| Паралакс (π) | 768,5±0,2[1] mas | ||
| Абсалютная зорная велічыня (V) | 15,49 | ||
| Характарыстыкі | |||
| Спектральны клас | M5.5 Ve[2] | ||
| Паказчык колеру (B − V) | 1,90 | ||
| Паказчык колеру (U − B) | 1,43 | ||
| Пераменнасць | Успыхаючая зорка | ||
| Фізічныя характарыстыкі | |||
| Маса | 0,123±0,006[2] M☉ | ||
| Радыус | 0,145±0,011[2] R☉ | ||
| Узрост | 4,85×109 гадоў | ||
| Тэмпература | 3042±117[2] K | ||
| Свяцільнасць | (5–12)×10−5 L☉ | ||
| Металічнасць | 151-160 % сонечнай | ||
| Вярчэнне | 83,5 дзён | ||
|
|||
Каардынаты: 
14гадз 29мін 43,0с_-62° 40′ 46″
Проксіма Цэнтаўра або Проксіма (лац.: proxima — найбліжэйшая) — чырвоны карлік, які адносіцца да зорнай сістэмы Альфа Цэнтаўра, самая блізкая да Зямлі зорка пасля Сонца.
Як вынікае з паралакса ў 768,7±0,3 вуглавой мілісекунды (па дадзеных тэлескопа Хабла), Проксіма Цэнтаўра размешчана прыкладна ў 4,22 светлавога года ад Зямлі (13020 пк), што ў 270 000 разоў болей за адлегласць ад Зямлі да Сонца (астранамічнай адзінкі).
У 2002 годзе з выкарыстаннем метаду аптычнай інтэрфераметрыі было вылічана, што вуглавы дыяметр Проксімы Цэнтаўра складае 1,02±0,08 вуглавых мілісекунды. З улікам прыведзенай вышэй адлегласці да зоркі, вынікае, што яе фактычны дыяметр прыкладна ў 7 разоў меншы за дыяметр Сонца і толькі ў 1,5 разы большы за дыяметр Юпітэра. Маса Проксімы Цэнтаўра таксама прыкладна ў 7 разоў меншая за масу Сонца і ў 150 разоў большая за масу Юпітэра.
Характарыстыкі
[правіць | правіць зыходнік]
Бачная зорная велічыня Проксімы — 11м, нягледзячы на малую адлегласць да Зямлі. Тлумачыцца гэта тым, што «Проксіма Цэнтаўра — чырвоны карлік», а такія зоркі ўвогуле выпраменьваюць мала энергіі. Зорку такой малой зыркасці немагчыма адрозніць няўзброеным вокам. З-за цяжкасцяў назірання гэтая зорка была адкрыта толькі ў 1915 годзе Робертам Інэсам, тым часам дырэктарам Абсерваторыі Саюза ў Ёханэсбургу, ЮАС. Паралакс зоркі быў упершыню вымераны ў 1917 годзе, да гэтага найбліжэйшай да Сонца зоркай лічыўся Рыгіль.[3]
Як і многія іншыя чырвоныя карлікі, Проксіма з’яўляецца ўспыхіваючай зменнай зоркай. Падчас выбліскаў яе свяцільнасць можа павялічыцца ў некалькі разоў. Успышкі суправаджаюцца павелічэннем зыркасці не толькі ў аптычным, але і ў рэнтгенаўскім дыяпазоне, пра што сведчаць назіранні арбітальнай абсерваторыі XMM-Newton. Свяцільнасць Проксімы ў дыяпазоне энергій 0,15-10 да эВ змянялася ад 3,9⋅1028 да 1,5⋅1032 эрг/с.
Вектары ўласнага руху Проксімы, Рыгіля і Талімана практычна супадаюць, гэта сведчыць за тое, што ўсе тры зоркі складаюць адну сістэму — Альфа Цэнтаўра, а Проксіма абарачаецца па арбіце вакол пары Рыгіля і Талімана. У 2017 годзе здолелі дакладней вызначыць параметры арбіты. Для назіральніка з Зямлі вуглавая адлегласць паміж Проксімай і Рыгілем з Таліманам праз прыкладна 300 тыс. гадоў паменшыцца ў 4 разы — да паловы градуса.
Гл. таксама
[правіць | правіць зыходнік]Крыніцы
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Gaia Archive (англ.). European Space Agency (ESA) (3 лістапада 2018). Архівавана з першакрыніцы 3 верасня 2016. Праверана 2 чэрвеня 2019.
- ↑ а б в г Ségransan, D.; et al. (2003), "First radius measurements of very low mass stars with the VLTI", Astronomy and Astrophysics, 397 (3): L5–L8, arXiv:astro-ph/0211647, Bibcode:2003A&A...397L...5S, doi:10.1051/0004-6361:20021714
- ↑ Proxima Centauri discovered on this date | EarthSky (англ.). earthsky.org (12 кастрычніка 2022). Праверана 26 жніўня 2024.
Слоўнікі і энцыклапедыі |
|---|
