Проксіма Цэнтаўра b
| Проксіма Цэнтаўра b | ||||
|---|---|---|---|---|
 Фантазія мастака аб верагодным ландшафце Проксімы Цэнтаўра b | ||||
| Адкрыццё | ||||
| Першаадкрывальнік | Еўрапеўская паўднёвая абсерваторыя | |||
| Дата адкрыцця | 2016 | |||
| Спосаб выяўлення | Метад Доплера | |||
| Арбітальныя характарыстыкі | ||||
| Вялікая паўвось (a) | 0,05 | |||
| Эксцэнтрысітэт арбіты (e) | 0,35 | |||
| Сідэрычны перыяд абарачэння | 11,186 | |||
| Фізічныя характарыстыкі | ||||
| На паверхні | 234 (-39,15 °С) | |||
|
|
||||
|
|
||||
Проксіма Цэнтаўра b (таксама вядомая як Проксіма b) — экзапланета, якая абарочваецца вакол чырвонага карліка Проксіма Цэнтаўра, бліжэйшай да Сонца зоркі. Таксама магчыма абазначэнне Альфа Цэнтаўра C b, бо Проксіма Цэнтаўра з'яўляецца трэцяй (найменшай) кампанентай ў сістэме Альфа Цэнтаўра. Размешчана на адлегласці прыкладна 4,22 светлавога года (1,3 парсека, 40 трлн км) ад Зямлі ў сузор'і Цэнтаўра. З'яўляецца найбліжэйшай вядомай экзапланетай[1] і адначасова найбліжэйшай экзапланетай, якая знаходзіцца ў зоне заселенасці.
Аб адкрыцці было абвешчана ў пачатку жніўня 2016 года супрацоўнікамі Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі. Планета была выяўлена метадам радыяльных скорасцей, пры якім перыядычнае зрушэнне доплераўскага спектра зоркі дазваляе вызначыць наяўнасць аб'екта на яе арбіце.
Гісторыя адкрыцця
[правіць | правіць зыходнік]Першае ўказанне на наяўнасць планеты было атрымана ў 2013 годзе, у час разбору архіўных дадзеных аб руху Проксімы Цэнтаўра. Каб пацвердзіць магчымасць выяўлення новай экзапланеты, у студзені 2016 года Еўрапейская паўднёвая абсерваторыя запусціла кампанію, якая атрымала назву «Бледна-чырвоная кропка». 24 жніўня 2016 існаванне Проксімы Цэнтаўра b было пацверджана групай астраномаў з Універсітэта Каралевы Марыі ў Лондане пад кіраўніцтвам Гілема Англада-Эскудэ. Вымярэння праводзіліся з дапамогай двух спектрографаў HARPS і UVES[2].
Першае паведамленне аб адкрыцці з'явілася ў часопісе Der Spiegel 12 жніўня 2016 года[3]. 24 жніўня інфармацыя была пацверджана супрацоўнікамі Еўрапейскай паўднёвай абсерваторыі[4].
Характарыстыкі
[правіць | правіць зыходнік]Бацькоўская зорка
[правіць | правіць зыходнік]Планета абарочваецца вакол Проксімы Цэнтаўра, чырвонага карліка М-тыпу. Зорка мае масу 0,12 M☉ і радыус 0,14 R☉. Узрост зоркі 4,85 млрд гадоў, тэмпература паверхні — 3042 K. Нягледзячы на тое, што гэта бліжэйшая да Сонца зорка, няўзброеным вокам яна з Зямлі не відаць з-за сваёй малой свяцільнасці (0,0015 L☉), бачная зорная велічыня — 11,13m.[5]
Арбіта
[правіць | правіць зыходнік]Планета круціцца на адлегласці прыкладна 7 млн кіламетраў (0,05 а. е.) ад Проксімы Цэнтаўра з перыядам 11,2 зямных сутак. Нягледзячы на такую блізкую адлегласць, з прычыны слабай свяцільнасці зоркі планета атрымлівае якраз такую колькасць цяпла, каб вада на яе паверхні магла існаваць у выглядзе вадкасці і не замярзаць ў вечныя ільды[6].
Маса і радыус
[правіць | правіць зыходнік]Мінімальная маса Проксімы Цэнтаўра b роўная 1,27 M⊕. Калі дапусціць, што ў планеты камяністы склад і шчыльнасць, роўная шчыльнасці Зямлі (5,51 г/см3), то яе мінімальны радыус будзе роўны 1,1 радыусу Зямлі[7].
Тэмпература
[правіць | правіць зыходнік]Проксіма Цэнтаўра b атрымлівае прыкладна 65 % святла ад сваёй бацькоўскай зоркі, у параўнанні са святлом, якое Зямля атрымлівае ад Сонца. Планета мае раўнаважную тэмпературу 234 K (-39 °С).[8]
Прыдатнасць для жыцця
[правіць | правіць зыходнік]Невядома, ці з'яўляецца планета прыдатнай для жыцця. Было заяўлена, што арбіта знаходзіцца ў межах населенай зоны Проксімы Цэнтаўра — у вобласці, дзе пры належных умовах і ўласцівасцях атмасферы вада ў вадкім стане можа існаваць на паверхні планеты. Яе наяўнасць не супярэчыць вядомым кліматычным мадэлям і розным варыянтам саставу атмасферы — ад поўнага пакрыцця паверхні пры парцыяльным ціску CO2 ≳ 1 бар, да невялікіх ледавіковых абласцей на палярных шапках пры ціску CO2 ∼0.5 бар[9].
Калі эксцэнтрысытэт арбіты роўны 0, гэта можа прывесці да прыліўнага захопу — павернуты да зоркі бок планеты распалены, а на адваротным пастаянная цемра і жахлівы холад. Аднак паміж гэтымі крайнімі абласцямі будзе рэгіён ўздоўж лініі тэрмінатара, дзе тэмпература можа быць прымальнай — каля 0 °C.[10]
Проксіме Цэнтаўра b дастаецца ў 400 разоў больш рэнтгенаўскага выпраменьвання, чым Зямлі[11], што дапускае магчымасць існавання біясферы, якая выкарыстоўвае біялагічную флуарэсцэнцыю як ахоўны механізм ад успышак ультрафіялетавага выпраменьвання Проксімы Цэнтаўра. Дадзеная з'ява, вядомая ў некаторых відаў каралавых паліпаў, тэарэтычна можа назірацца як часовая біясігнатура на экзапланетах, якія абарочваюцца вакол зорак з актыўным УФ-выпраменьваннем.[12]
Галерэя
[правіць | правіць зыходнік]-
Проксіма Цэнтаўра, здымак тэлескопа Хабл -
Скорасць руху Проксімы Цэнтаўра адносна Зямлі, вымераная на працягу першых трох месяцаў 2016 года. Адзінкі па вертыкальнай восі: км/ч -
Становішча арбіты Проксімы Цэнтаўра b ў зоне заселенасці
Заўвагі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Обнаружена ближайшая планета земного типа. Meduza (24 жніўня 2016). Праверана 25 жніўня 2016.
- ↑ Невозможно быть ближе. N+1 (24 жніўня 2016). Праверана 25 жніўня 2016.
- ↑ SPIEGEL ONLINE, Hamburg Germany. Wissenschaftliche Sensation: Mögliche zweite Erde in unserer Nachbarschaft entdeckt. SPIEGEL ONLINE. Праверана 29 жніўня 2016.
- ↑ information@eso.org. Planet Found in Habitable Zone Around Nearest Star - Pale Red Dot campaign reveals Earth-mass world in orbit around Proxima Centauri (англ.). www.eso.org. Праверана 29 жніўня 2016.
- ↑ Wei-Chun Jao, Todd J. Henry, John P. Subasavage, Jennifer G. Winters, Douglas R. Gies The Solar Neighborhood XXXI: Discovery of an Unusual Red+White Dwarf Binary at ~25 Parsecs via Astrometry and UV Imaging // The Astronomical Journal. — 2014-01-01. — Т. 147, вып. 1. — С. 21.
- ↑ У ближайшей к Солнцу звезды обнаружена потенциально обитаемая планета. Naked Science (24 жніўня 2016). Праверана 25 жніўня 2016.
- ↑ S. Seager, M. Kuchner, C. A. Hier-Majumder, B. Militzer Mass-Radius Relationships for Solid Exoplanets (англ.
- ↑ Guillem Anglada-Escudé, Pedro J. Amado, John Barnes, Zaira M. Berdiñas, R. Paul Butler A terrestrial planet candidate in a temperate orbit around Proxima Centauri // Nature. — Т. 536, вып. 7617. — С. 437–440.
- ↑ Martin Turbet, Jeremy Leconte, Franck Selsis, Emeline Bolmont, Francois Forget, Ignasi Ribas, Sean N. Raymond, Guillem Anglada-Escudé. The habitability of Proxima Centauri b II. Possible climates and Observability (24 жніўня 2016).
- ↑ Ashok K. Singal Life on a tidally-locked planet // arXiv:1405.1025 [astro-ph, physics:physics]. — 2014-05-04.
- ↑ У ближайшей к Солнцу звезды нашли похожую на Землю планету. Slon Magazine (24 жніўня 2016). Праверана 25 жніўня 2016.
- ↑ Jack T. O'Malley-James, Lisa Kaltenegger. Biofluorescent Worlds: Biological fluorescence as a temporal biosignature for flare star worlds (24 жніўня 2016).
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- Planet Found in Habitable Zone Around Nearest Star (англ.). ESO (24 жніўня 2016). Праверана 26 жніўня 2016.