Сакарскі спіс цароў
Сакарскі спіс цароў — пералік егіпецкіх цароў, выбіты на камені ў часы Рамсеса II. Цяпер захоўваецца ў Егіпецкім музеі.
Спіс быў знойдзен у 1861 годзе ў Егіпце ў Сакары, у грабніцы Тунры (ці Тунароя), чыноўніка («галоўны жрэц-чытальнік» і «Наглядчык над работамі на ўсіх царскіх помніках») фараона Рамсеса II[1].
У надпісе пералічваюцца 58 цароў, ад Анеджыба і Каа (I дынастыя) да Рамсеса II (XIX дынастыя), у адваротным храналагічным парадку, за выключэннем «правіцеляў Другога пераходнага перыяду, гіксосаў, і тых правіцеляў… якія былі блізкія да ерэтычнага Эхнатона»[2].
Імёны (кожнае акружана рамкай, т.зв. картушам), з якіх толькі 47 захавалася, вельмі пашкоджаныя. У спісе вялікая колькасць недакладнасцей, напрыклад, там упамінаюцца толькі чатыры цары III дынастыі. Храналогія правільная толькі для цароў XII дынастыі. Адзіны вядомы фотаздымак спіса быў апублікован у 1865 годзе[3].
Цары ў спісе
[правіць | правіць зыходнік]Імёны пералічваюцца ў адваротным храналагічным парадку ад правага краю зверху да левага краю знізу так, як меркавалася іх чытаць.
| Верхні рад | Ніжні рад | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Нумар | Фараон | Імя ў спісе | Нумар | Фараон | Імя ў спісе |
| 1 | Рамсес II | User-maat-ra Setep-en-ra | 30 | Неферэфра | Kha-nefer-ra |
| 2 | Сеці I | Men-maat-ra | 31 | Шэпсескара | Shepses-ka-ra |
| 3 | Рамсес I | Men-pehty-ra | 32 | Неферыкара Какаі | Nefer-ir-ka-ra |
| 4 | Харэмхеб | Djeser-kheperu-ra Setep-en-ra | 33 | Сахура | Sahura |
| 5 | Аменхатэп III | Neb-maat-ra | 34 | Усеркаф | User-ka-f |
| 6 | Тутмас IV | Men-kheperu-ra | 35 | Тамфціс? | Імя разбурана. |
| 7 | Аменхатэп II | Aa-kheperu-ra | 36 | Біхерыс? | Імя разбурана. |
| 8 | Тутмас III | Men-kheper-ra | 37 | Джэдэфптах | Імя разбурана. |
| 9 | Тутмас II | Aa-kheper-en-ra | 38 | Шэпсескаф | Імя разбурана. |
| 10 | Тутмас I | Aa-kheper-ka-ra | 39 | Менкаўра | Імя разбурана. |
| 11 | Аменхатэп I | Djeser-ka-ra | 40 | Хафра | Kha-f-ra |
| 12 | Яхмас I | Neb-pehti-ra | 41 | Джэдэфра | Djed-ef-re |
| 13 | Ментухатэп II | Nebhepetre | 42 | Хуфу | Khufu |
| 14 | Ментухатэп III | Se-ankh-ka-ra | 43 | Снофру | Sneferu |
| 15 | Аменемхет I | Se-hetep-ib-ra | 44 | Хуні | Huni |
| 16 | Сенусерт I | Kheper-ka-ra | 45 | Хаба | Neb-ka-ra |
| 17 | Аменемхет II | Nub-kau-ra | 46 | Сехемхет | Djoser-teti |
| 18 | Сенусерт II | Kha-kheper-ra | 47 | Джосер | Djoser |
| 19 | Сенусерт III | Kha-khau-ra | 48 | Хесехемуі | Beby |
| 20 | Аменемхет III | Ni-maat-ra | 49 | Худжэфа | «Імя адсутнічае»[4] |
| 21 | Аменемхет IV | Maat-kheru-ra | 50 | Сехеміб-Перэнмаат? | Nefer-ka-sokar |
| 22 | Нефрусебек | Sobek-ka-ra | 51 | Сет-Перыбсен? | Nefer-ka-ra |
| 23 | Пепі II | Nefer-ka-ra | 52 | Сенед | Senedj |
| 24 | Мерэнра I | Mer-en-ra | 53 | Венег | Wadjlas |
| 25 | Пепі I | Pepi | 54 | Нінечэр | Ba-netjeru |
| 26 | Цеці | Teti | 55 | Ранеб | Kakau |
| 27 | Уніс | Unis | 56 | Хатэпсехемуі | Bau-netjer |
| 28 | Джэдкара Ісесі | Maat-ka-ra | 57 | Каа | Qe-behu |
| 29 | Менкаухор | Men-kau-hor | 58 | Анеджыб | Merbapen |
Іншыя царскія спісы Новага царства
[правіць | правіць зыходнік]Зноскі
[правіць | правіць зыходнік]- ↑ Robert Morkot. The Egyptians: An Introduction. Routledge, 2005. ISBN 0-415-27103-7. Page 74.
- ↑ Пераклад цытаты з: Gerald Verbrugghe, John Moore Wickersham. Berossos and Manetho, Introduced and Translated. University of Michigan Press, 2001. Page 104.
- ↑ de Rougé, Emmanuel (1865). Album photographique de la mission remplie en Égypte. Paris. pp. 152, photographs 143–145.
{{cite book}}: Папярэджанні CS1: месца без выдавецтва (спасылка) - ↑ Словам «худжэфа» старажытныя егіпецкія пісцы пазначалі страчаныя імёны фараонаў.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Auguste Mariette: La table de Saqqarah in Revue Archeologique Vol 10, Paris 1864, p. 168-186, Pl. 17
- Emmanuel de Rougé: Album photographique de la mission remplie en Égypte, Paris 1865, Photographs, No. 143—145
- Auguste Mariette: Monuments divers recueillis en Égypte et en Nubie (Tables), Paris 1872, Vol. II, Pl. 58
- Eduard Meyer: Ägyptische Chronologie, Pl. 1, (Berlin 1904)